bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...
bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...
bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
IV. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu 33<br />
ciddi araştırma konusu olduğunu kanıtlıyor. Bu bakımdan Kosova’nın Mamuşa yöresi ağzı<br />
çağdaş Türk dillerinin tarihî bakımdan araştırılıp öğrenilmesinde en zengin kaynaklardan<br />
biridir. Çağdaş Türk lehçelerinin bir çoğunda mevcut ortak dil örneklerinin Mamuşa ağzı<br />
esasında ses varyantlarının araştırılması umumtürk edebî dil <strong>ve</strong> diyalektolojisinin haylî ortaya<br />
çıkarılmamış leksik-semantik <strong>ve</strong> gramer özelliklerinin daha eski katmanlarının açılmasına<br />
imkân yaratıyor. Mamuşa ağızlarında rasladığımız bir çok leksemlerin fonetik yapısının<br />
<strong>ve</strong> semantik anlamının çağdaş Türk dillerinin bir çoğunda, özellikle Oğuz grubu<br />
Türk dillerinde (Kuzey <strong>ve</strong> Güney Azerbaycan, Anadolu) diyalektal seviyede olduğu şekilde<br />
korunması dikkat çekiyor. Mamuşa ağızlarındaki bu leksemlerin dilcilik bakımından çağdaş<br />
Türk dilleriyle mukayeseli araştırılması umumtürk diyalekt leksikasının haylî yüze çıkarılmamış<br />
katmanlarının öğrenilmesinde müstesna önem taşıyor. Mamuşa ağızlarındaki<br />
dil <strong>ve</strong> gramer özellikleri çağdaş Türk dillerinin diyalekt <strong>ve</strong> şi<strong>ve</strong> uygunluğuna göre aynı<br />
kökten kaynaklandığını bir daha kanıtlıyor. Umumtürk dilinin tarihî gelişimine uygun olarak<br />
Mamuşa ağzı üzerinde gerçekleştirilen araştırmalar tüm Türk dillerinde birleşen Oğuz,<br />
Kıpçak, Peçenek, Selcuk tayfa dil unsurlarının çağdaş Türk lehçelerinin bir çoğunda ortak<br />
şekilde işlenmesi umumtürk edebî dilinin teşekkülünde <strong>ve</strong> gelişiminde bilavasite iştirak ettiğini<br />
göstermekdedir.<br />
Anahtar kelimeler: Mamuşa ağızı, tarihi diyalektoloji, fonovariyant, diyalekt, leksiksemantik,<br />
leksem, Oğuz grubu Türk dilleri.<br />
Zhong JİNWEN<br />
YOK OLMA TEHLİKESİNDE OLAN SARI UYGUR DİLİNDE SON<br />
ZAMANLARDA YAPILAN BİR KAÇ KALITIM FAALİYET RAPORU<br />
13.000 civarında nüfusa sahip olan Sarı Uygurlar Çin azınlıklarındandır, Sarı Uygurlar iki<br />
dil kullanmaktadır: biri Altay dil ailesinin Türkçe grubuna giren Batı Sarı Uygurca, biri de<br />
Altay dil ailesinin Moğolca grubuna giren Doğu Sarı Uygurcadır.<br />
Günümüzdeki Sarı Uygurcanın kullanılırlığı hızla azalmaktadır, Sarı Uygurca teklikede<br />
olan diller arasına girmiştir. Sarı Uygurcayı korunması <strong>ve</strong> geliştirilmesi amacıyla Sarı Uygur<br />
bölgesinde aşağıda belirtilen faliyetler gerçekleştirilmektedir.<br />
1. Anaokulunda çift dilli eğitim başlatılması.<br />
2. Sarı Uygurların yoğun yaşadığı köylerde Sarı Uygurca kurslar düzenlenmesi.<br />
3. Sunan Sarı Uygur Özerk ilçesi televizyon kanalında “Benimle Dil Öğren” programının<br />
yapılması.<br />
4. Sunan Sarı Uygur Özerk ilçesi radyo istasyonunda “Sarı Uygurca Masallar <strong>ve</strong> Türkü<br />
Söyleme” programının yapılması.<br />
5. İlçenin Orta <strong>ve</strong> Lise karma okulunda Sarı Uygurca konuşma yarışması yapılması.<br />
6. Sarı Uygur Orjinal konserinin yapılması, konserde Sarı Uygurca sunumların yapılması.
Change language