bildiri özetleri - Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk ...

IV. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu 43
liği döneminde yapılan siyasetler sonucunda Rusya’da yaşayan diğer Türkler gibi onlar da
dil ve kültürlerini korumakta zorlandılar. Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinden itibaren
Teleütler de kendi kültürlerine ve Türkçelerine yeniden sahip çıkmaya başladılar. Bu bildiride
Rusya’da Teleütlerle ilgili yapılan çalışmalar ve yayın organlarında çıkan bazı haberler
üzerinde durduk. Bu kaynaklardan yola çıkarak Teleüt Türklerine Rusya’daki bakış açısı,
halkın kendi kültürünü ve ana dilini koruma çabası hakkında fikir edindik. Bazı gerçeklerin
yanlışlıkla veya bilerek değiştirilmesine rağmen Rus kaynaklarından Teleüt halkının
özellikle 17. yüzyıldan sonraki tarihi, günümüzdeki yaşantısı, kültürü ve sorunları ile ilgili
önemli bilgiler edinmek mümkündür. Rus kaynaklarına göre Teleütlerin sayısı ekonomik
ve ekolojik şartlardan dolayı hızla azalmaktadır. Son yıllarda ana dili ve kültürün yaşatılması
için çok sayıda faaliyetlerde bulunmasına rağmen eksiklikler giderilememiştir. Yaşlıların
konuştuğu Teleüt Türkçesini çocuklar Bekovo kentindeki okulda seçmeli Teleüt dili
dersinde öğrenebilmektedir. Onlar için Rusça Teleütçe Sözlük, Resimlerle Teleüt Dili, Milli
Alfabe ve Rus hikâyelerinin Teleüt Türkçesine çevirileri basılmıştır, ancak Şunkan’ın Kahramanlıkları
gibi halk hikâyeleri sadece yaşlıların hafızalarında yaşatılmaktadır.
Anahtar kelimeler: Rusya’da yaşayan Türkler, Teleütler, Teleüt kültürü, Teleüt Türkçesi.
Teleuts in Russian Sources
Teleut Turks, entered under sway of Russia since early XVII century, are faced with a danger
of being extirpated with their diminishing number. Current number of Teleuts comprises
2.000-2.500, while this statistics tells the number of population to reside in 4.000 tents
in XVII century.
The policies of Tsarist Russia and Soviet Union brought awesome challenges for Teleuts
to protect their language and culture, as well for other Turks living in Russia. Upon collapse
of the Soviet Union, Teleuts made efforts to take possession of their culture and language.
In this release we dwelled upon the works done regarding with the Teleuts and some
news published in media. Sustained on these resources we obtained opinion about viewpoint
to Teleut Turks in Russia, the nation’s struggle for keeping and protecting its culture
and mother tongue.
Despite of distortion of some facts intentionally or by mistake, it is still possible to acquire
important information from Russian sources about Teleuts’ history especially after 17th
century, their current life, culture and problems. As per Russian sources the number of Teleuts
is decreasing day-by-day for economic and environmental reasons. Though number
of efforts taken to perpetuate the language and culture, there are still lots of gaps. The Teleut
Turkish spoken by elders is available for the children to learn only via optional Teleut
language lessons taught in Bekovo city. Russian-Teleutish dictionary, Teleut Turkish in
Pictures, National Alphabetic have been published, translations of Russian stories to Teleutish
begun. But, the national stories like Shunkan’s Heroisms are living only in memories
of elders.