Diyanet Dergisi

olacaktır. Şükürden kopan insanın kulluk bilincini
de yitirmesi kaçınılmazdır. Bu sebeple şeytanın bütün
çabası kulları şükürden alıkoymaya yöneliktir.
(A’raf, 7/16-17.) Allah Teala ise pek çok ayette, “şükret”,
“şükredin”, “şükredesiniz diye…”, “şükretsinler
diye…” “şükredenlerden ol”, “şükretseniz ya!” şeklinde
çeşitli ifade üslupları içinde insanı şükre teşvik
etmektedir.
Kulluk bilinci ile şükür olgusu arasında doğru
orantılı bir ilişki bulunuyor. Biri arttıkça öbürü
de artar; azaldıkça öbürü de azalır. Buna göre kulluk
bilinci konusunda en ileri noktada olan peygamberlerin
şükrüde aynı şekilde en ileri noktada
olacaktır. Nitekim Peygamberimiz geceleri kalkıp
ayakları şişinceye kadar namaz kılmasını anlamakta
zorlanan Hz. Aişe’ye; “Ey Aişe! Şükreden
bir kul olmayayım mı?” (Buhari,
Teheccüd, 16.) şeklindeki cevabı
şükre bürünmeyi somutlaştıran
en güzel örnektir.
Şükür kalbin ameli, bedenin
ameli ve dilin ameli olmak
üzere üç cepheli bir yapıya sahiptir.
Bunlardan birinin eksik
olduğu şükür asıl anlamını yakalayamamış
şekilci bir tutumun
ifadesinden başka bir şey
olmayacaktır. Bu sebeple şükür sürekli olur ve davranışa
dönüşürse gerçek şükür olur. Bu da özel bir
çaba ve bilinç ister. İşte burada Hz. Peygamber’in
“Allah’ım! Senden nimetine şükretmeğe muvaffak
kılınmayı diliyorum.” (Tirmizi, Daavat, 22.) şeklindeki
duasını daha iyi anlıyoruz.
Şükür ile teşekkür arasında
hem anlam, hem de sebep
sonuç ilişkisi bulunmaktadır.
Nimetler karşısında sergilenecek
özel tutum şükür;
insanlardan gördüğümüz
iyilik ve güzel davranışlar işin
teşekkür ederiz.
Şükür ile teşekkür arasında hem anlam, hem de
sebep sonuç ilişkisi bulunmaktadır. Nimetler karşısında
sergilenecek özel tutum şükür; insanlardan
gördüğümüz iyilik ve güzel davranışlar işin teşekkür
ederiz. “İnsanlara teşekkür etmeyen Allah’a
şükretmez.” (Ebu Davud, Edeb, 12.) buyuruyor Rasulüllah.
Buna göre teşekkür, şükür için bir tür eğitim
uygulamasıdır. Görülen iyiliğe minnettarlıkla karşılık
veren, teşekkür eden yürek şükür için daha “idmanlı”
ve “hazır” olacaktır.
Amellerin sevap katsayısının büyüdüğü özel zamanlardan
biri olan ramazan ayı şükür yönelişi bakımından
da özel bir anlam taşıyor. Bu ay mümin
gönüllerin kavuşmayı şevkle beklediği özel nitelikli
bir mevsimi ifade ediyor. Hz. Peygamber (s.a.s.)’in
“Allah’ım! Recep ve şaban aylarını bizim için bereketli
kıl.” diye dua ederken, ramazan hakkında özel
bir talepte bulunmaksızın sözünü “Allah’ım bizi ramazana
ulaştır.” diye tamamlaması anlamlıdır. Ramazan
vesilesi ile istenebilecek sayısız iyilik, güzellik
ve nimet bu ayda zaten fiilen yaşanacaktır.
Kur’an nimeti ve onun indirilmeye başladığı Kadir
Gecesi ramazan ayının bize bahşedilen büyük nimetlerdir.
Daha geniş bir pencereden bakalım: Bu
ayın başı Allah’ın rahmetin kavuşmaya,
ortası bağışlanmaya,
sonu da cehennemden kurtuluşa
vesile olacak amellerin işlenebileceği
süreçler olarak Hz.
Peygamber tarafından işaretlenmiştir.
(İbn Huzeyme, Sahih, Sıyam,
5.) Özellikle, cehennem
ateşine kaşı bir kalkan diye nitelendirilen
(İbn Mace, Sünen, Fiten,
12.) ve riya karışma ihtimali
çok düşük olması bakımından özel bir yere sahip
oruç (Nesai, Sünen, Sıyam, 43.) ibadeti kul açısından ne
büyük bir fırsat, ne büyük nimet veşükür vesilesidir!
Tüm faziletlerinin bilinci ile geçirilen ramazan ayı
sadece bu zaman diliminde sağlanan manevi kazanımların
değil, sonraki dönemlerde elde edilecek
kazanımlar için de düğmeye basıldığı süreç olur.
Bu ayda edindiği özel tecrübelerle pekiştirdiği kulluk
bilinci ve bunun fiili yansımaları ile ruhu arınan
mümin bütün hayatı süresince sahip olduğu
nimetlere şükretme kabiliyetine sahip olur.
Gerçekte “Şükreden kendisi için şükreder.” (Lokman,
31/12.) Ama yine de,“ Allah şükredenleri
mükâfatlandıracaktır.” (Âl-i İmran, 3/144.)
32
diyanet aylık dergi • Temmuz 2014 • sayı 283