Yunus Emre Özel Dosya

Evet, varlık evi yıkılınca gerçek varlığa ulaşılmış
olur. Aslolan gerçek varlıktır; Mutlak Varlık’ın
ateşinde eriyince aşk makamı elde edilmiş olur. Bu
makamda Yunus’un tabiriyle:
Âşık ma’şuk birdir bile
Peki, bu makama nasıl ulaşılır Bunun bir mektebi,
bir kitabı var mıdır Cevabı Yunus’tan dinleyelim:
İlim hod göz hicabıdır dünya ahret hesabıdır
Kitap hod aşk kitabıdır bu okunan varak nedir
….
Aşk ile çalındı kalem aşka esirdurur âlem
Âşıklar arasında Cebrail dahi hicabdurur
Yunus, ilim değil amel diyor; dünya ahret hesabı
yapmak yerine varlık evini yıkmaktan bahsediyor.
Vakıa filozof Hegel de farklı söylemiyor: “Meramın
hakikati ameldir, iştir.”
Nihayet şunu da görmek lazım ki Yunus,
ma’şukuna kavuşmak için sadece varlık evini yıkmak,
canını feda etmekle kalmıyor, bilakis bu uğurda
her cefayı çekmeye ve bedeli ödemeye hazır olduğunu
vurguluyor:
Gözüm seni görmek için elim sana ermek için
Bu gün canım yolda kodum yarın seni bulmak için
Bu gün canım yolda koyam yarın ivazın veresin
Arz eyleme uçmağını hiç arzum yok uçmak için
Bana uçmak ne gerekmez hergiz gönlüm ona
bakmaz
İşbu benim zârılığım değildurur bir bağ için
Uçmak uçmağım dediğin mü’minleri yeltediğin
Vardır ola bir kaç hûri hevesim yok uçmak için
Bunda dahi verdin bize ol hûriyi çift ü helâl
Ondan dahi geçti arzum azmim sana kaçmak için
Sufîlere ver sen onu bana seni gerek seni
Hâşâ ben terk edem seni şol bir ala çardak için
Yunus hasretdurur sana hasretini göster ona
İşin zulüm değil ise dâd eylegil varmak için
Deus caritas est –Tanrı aşktır
Meister Eckhart başka bir zaviyeden bakar aşk
bahsine. Şöyle ki o, evvela Allah’ın âşıkların gönül
kapılarında beklediğini vurgular ve şöyle der: “Sırlar
kitabında Tanrı’nın halka dediği yazılıdır: Kapıda
duruyor ve kapıyı çalıp bekliyorum…(Vahiy. Juh. 3,
20). Onu burada yahut şurada aramana gerek yok;
O, kalbin kapısından uzakta değildir. Burada durur,
sabır ve hasretle içeri alınmayı bekler. Uzaklardan
O’nu çağırmana gerek yok; O, kapıyı açmanı senden
daha sabırsız bekliyor; O, seni senin O’nu istediğinden
daha acele istiyor. Senin kapıyı açman ve O’nun
içeri girmesi sadece bir andan ibarettir.”
Eckhart, Tanrı ile insan arasında bir aşk ilişkisi olduğunu
vurguluyor. Ruh, ebedî Tanrı’nın hasretiyle
yanıp tutuşmaktadır; O’na kavuşmak için şiddetli bir
arzu duymaktadır. Öte yandan Tanrı da, yukarıdaki
ifade edildiği üzere, ısrarla kalbin kapısında beklemekte
ve kulunun gönül kapısını O’na açmasını istemektedir.
Hatta Eckhart, Tanrı’nın bizim ona ihtiyaç
duyduğumuzdan daha çok bize ihtiyaç duyduğunu
söylemektedir. Bizim Mutlak Varlık’a ulaşmamız,
tek taraflı bir gayretin neticesinde gerçekleşmez,
bilakis karşılıklı bir mecburiyetin, daha makbul bir
ifadeyle her iki tarafın birbirine duyduğu hasret ve
şiddetli arzu neticesinde gerçekleşir. Hz. Mevlana,
Mesnevi’de insanın Allah’a olan sonsuz hasretini ve
Allah’ın kuluna duyduğu hüsn ü temayülü anlatmak
üzere, “Sadece susayanlar suyu aramaz - Su da susuzları
arar durur!” der.
Meister Eckhart, kâinatı bir arada tutan sırrın aşk
olduğuna inanır. İnsan ruhuna ilâhi hasretten öyle
bir kıvılcım düşmüş ve onu tutuşturmuştur ki ruh
Kaadir-i Mutlak’a ulaşıncaya kadar huzursuzdur,
hasret ile yanıp kavrulmaktadır.
Annesinin göğsünü arayan bir bebeğin huzursuzluğuyla
dönüp dolanmaktadır dünyada. Eckhart’a
göre ruhun kendi hakikatinden kaçması mümkün
değildir; onun acılarını dindirecek yegâne şey, aslî
vatanına, ilâhi kaynağına dönmesidir. Unio Mystica
gerçekleşinceye kadar ruh, pervaneler misali maddenin
karanlık dünyasında, koku ve renk dünyasında,
yani ki zaman ve mekânda huzursuz bir arayış
içerisindedir.
Meister Eckhart, ruhun mukadderatının aşk olduğunu
ve bundan kurtuluşun imkânsızlığını bir
metafor yardımıyla vurgulamaya çalışır: “Yeryüzü
gökten kaçamaz. İster yukarı ister aşağı gitsin, her
halükârda gök yağmurlarını boşaltır ve onu mümbit
hâle getirir; bu ona acı verse de onun için hoş olsa
46
haziran-temmuz-ağustos
2012