Download (929Kb) - Suleyman Demirel University Research ...

21
taviz verilmemelidir. Konverbiliteden taviz verilmemesi sonucu uluslararasõ krizleri
minimum maliyetle atlatõldõğõ Meksika krizinde, Arjantin’de ve Asya krizinde ise
Hong Kong’da gözlemlenmiştir. 50
2.5.1.6. Ödemeler Dengesinde İyileşme Etkisi
Gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda görülen ve değişik aralõklarla krizle
sonuçlanan kronik ödemeler dengesi sorunu para kurulunda devam etmez. 51 Bütçe
açõklarõ ve buna bağlõ enflasyonist süreç ülke parasõnõn aşõrõ değerlenmesine yol
açmaktadõr. Aşõrõ değerlenme neticesinde ödemeler bilançosu açõk vermekte ve
ülkeden döviz çõkõşõ meydana gelmektedir. Merkez bankasõnõn sterilizasyon
politikasõna başvurmamasõ durumunda ödemeler bilançosu açõklarõ döviz çõkõşõna
bağlõ olarak para arzõnõ azaltacaktõr. Ancak merkez bankasõnõn sterilizasyona gitmesi
durumunda para arzõndaki azalõşlar önlenebilmektedir. Böyle bir durumda, iç talebin
azaltõlamamasõna bağlõ olarak ödemeler bilançosu açõklarõnõ önlemede sorun
meydana gelecektir. Para kurulu sisteminde sterilizasyon politikasõnõn olmamasõ
sebebiyle ödemeler bilançosunda uzun süreli açõk olmasõ beklenemez. 52
Sabit döviz kuru rejiminin hakim olduğu bu sistemde, ödemeler dengesi
açõklarõ özel sektörün ve bankacõlõk kesiminin sermaye transferi için para kurulundan
döviz çekmeleri sonucunda, para kurulunun rezervleri azalõr ve emisyon daralõr. Para
arzõndaki bu daralõş iç piyasadaki faizleri arttõrõr. Uluslararasõ sermaye hareketlerinin
serbestliği varsayõmõ altõnda, para kurulu ülkesinin faiz hadlerindeki artõş, kõsa
dönemli yabancõ sermaye için cazibe yaratõr. Sonuçta ülkeye sermaye girişi artar.
Faiz hadlerindeki artõş sonucu iç talep hõzla daralacağõ için, fiyatlar üzerinde bir
baskõ oluşur ve fiyatlar düşmeye başlar. İthalat azalõrken, ihracat hacmi de artõş
gösterir. İhracattaki artõş, ithalatta azalma ve sermaye girişiyle birlikte, ödemeler
dengesi yeniden sağlanõr. Ödemeler bilançosu fazlasõnda ise bu durumun tersi söz
konusudur. Bu durum şekil 2.1 yardõmõyla açõklanabilir. 53
50 BARIŞIK Salih, a.g.m., s. 10.
51 OKTAR Suat, a.g.e., s. 56.
52 AKYAZI Haydar, a.g.e., s. 72.
53 OKTAR Suat, a.g.e., s. 56-57.