Download (14Mb) - Suleyman Demirel University Research ...

ÖZET
II. ABDÜLHAMĠD DÖNEMĠ OSMANLI-KARADAĞ SĠYASĠ
ĠLĠġKĠLERĠ
Uğur ÖZCAN
Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı
Doktora Tezi, 339 sayfa, Nisan 2009
Danısman: Prof. Dr. Fahrettin TIZLAK
Bu çalıĢmanın amacı, Osmanlı-Karadağ iliĢkilerinde çok önemli bir yer tutan
Abdülhamid-Nikola dostluğunun iki ülke iliĢkilerine etkisini ortaya koymaktır. Ayrıca
Karadağ’ın bağımsız bir devlet olarak, devletler muvazenesinde Osmanlı Devleti ile yaĢadığı
otuz yılı aĢkın siyasi tecrübeyi ele alarak iki devlet iliĢkilerindeki olumlu değiĢimi
yansıtmaktır.
Zaman sınırlaması olarak II. Abdülhamid dönemiyle sınırlandırılan çalıĢmada, konu
sınırlanmdırmasına da gidilerek, siyasi iliĢkiler ele alınmıĢtır. ÇalıĢmanın sonucunda Ģu
neticelere ulaĢılmıĢtır.
Bugün Balkanlarda Adriyatik Denizi kenarında küçük ve bağımsız bir devlet olan
Karadağ’ın Osmanlı Devleti ile iliĢkileri 14. yy da baĢlamıĢtır. Osmanlı Devleti’nin, coğrafi
Ģartlar ve kabile tarzı yaĢam Ģekilleri nedeniyle tam anlamıyla hakimiyet sağlayamadığı
Karadağ’da, özellikle 19. Yy’da milliyetçilik hareketlerinin ve panslavist hareketlerin
etkisiyle, Osmanlı Devleti’ne karĢı bir çok isyan meydana gelmiĢtir. II. Abdülhamid’in tahta
geçmesi ve patlak veren Osmanlı-Rus Harbi’nin ardından imzalanan 1878 Berlin
AntlaĢması’yla Karadağ bağımsızlığını kazanmıĢtır. Bağımsızlık sürecine kadar iliĢkiler hep
çatıĢma ve savaĢ ağırlıklı olmuĢtur.
Karadağ, I. Nikola yönetiminde Osmanlı Devleti ile diplomatik iliĢkilere baĢlamıĢtır.
Böylece II. Abdülhamid’in tahttan indiriliĢine kadar, iki devlet arasında küçük sınır
çatıĢmaları haricinde savaĢın görülmediği, yaklaĢık 30 yıllık bir süreç yaĢanmıĢtır. BarıĢın
hakim olduğu bu dönem, iki devlet iliĢkilerini çok olumlu bir noktaya getirmiĢtir. Bunda II.
Abdülhamid ve Nikola’nın devlet yönetimindeki Ģahsi becerileri ve kiĢisel dostluklarının
büyük etkisi vardır. Iki devlet arasında kriz noktasına gelen hadiselerin, iki liderin çözümsel
ve barıĢcıl yaklaĢımlarıyla halledildiği görülmüĢtür. Nikola’nın Ġstanbul seyahatleri,
Abdülhamid’in misafirperverliği, Karadağlıların ezelden beri sahip olduğu “Türk düĢmandır”
önkabülünün kendi içlerinde sorgulanmasına yardımcı olmuĢtur.
1908’de II. MeĢrutiyet’in ilanı ile Abdülhamid’in etkisi azalmıĢ Jöntürk muhalefeti
etkisini göstermiĢtir. Bu yıldan sonra iliĢkilerin durağanlaĢması ve Abdülhamid’in tahttan
inmesiyle birlikte Balkan SavaĢları’nın ortaya çıkması, Abdülhamid ve Nikola’nın
siyasetlerinin yerindeliğinin bir kanıtıdır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Karadağ, Siyasi Tarih, Prens Nikola Petroviç, II.
Abdülhamid, Sınır Sorunları, diplomatik iliĢkiler, Çetine, Balkanlar.
viii