Download (14Mb) - Suleyman Demirel University Research ...

kademelerinde memuriyet hizmetinde bulunabileceklerdi. Rencide edici her türlü tâbir
ve ayrımcılık kalkmıĢ olacaktı. Bu fermânla birlikte Osmanlı Ġmparatorluğu‘ndaki
Hıristiyanlar, bir hadise olduğu zaman hemen yabancı devletlere Ģikâyet etme haklarını
kendilerinde hissetmiĢlerdir 98 . Ayrıca, Paris AntlaĢması‘nın 9. maddesine göre de
Hıristiyanların ve Müslüman olmayan tebaanın haklarını koruma görevini Rusya‘nın
üstlenmiĢ olması da baĢlı baĢına bir sorun oluĢturmuĢtur.
Kırım SavaĢı‘nda 99 Prens Danilo, Rus yanlısı halkına rağmen tarafsızlığını
korumayı baĢarmıĢtır. Ardından yapılan 1856 Paris Kongresi‘nde Osmanlı murahhası
olarak bulunan Ali PaĢa, Karadağ‘ı Osmanlı Devleti‘nin bölünmez bir parçası olarak
gördüklerini belirtmiĢtir 100 . Diğer taraftan Danilo, Kırım SavaĢı‘nda tarafsızlığını
koruduğu için, Paris Kongresi‘nde büyük devletlerden bir beklentisi vardır. O da,
bağımsızlığının tanınması ve sınırlarının geniĢletilmesidir. Danilo‘nun bağımsızlık ısrarı
Karadağ‘da isyanın geniĢlemesine neden olmuĢtur. Osmanlı Devleti isyanın tüm
Karadağ‘a yayılması nedeniyle ciddi önlemler almak zorunda kalmıĢtır 101 . Karadağ
Prensi, Osmanlı Devleti‘nden; Karadağ‘ın istiklâlinin diplomatik usullerle tanınmasını,
hudutların Hersek ve Arnavutluk yönünde geniĢletilmesini, Karadağ ile Osmanlı Devleti
98 Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, (Islahat Fermanı Devri 1856-1861), C. VI, TTK, Ankara 1995, s.
1-7
99 Tanzimat Fermânı ile birlikte toparlanma sinyalleri veren Osmanlı Devleti‘nin iç problemlerini
halletmeye baĢlamasından endiĢe eden Rusya, Ġngiltere‘ye ―hasta adam‖ olarak nitelendirdiği Osmanlı
Devleti‘ni paylaĢma teklifinde bulunmuĢ ve Kudüs‘teki Hıristiyanların mukaddes makamlarında
Katoliklerin yerine Ortodoksların yerleĢtirilmesi isteğini bildirmiĢtir. ġubat 1853 Bab-ı Ali bunu kabul
etmeyince Osmanlı Devleti‘ne karĢı savaĢ açmıĢlardır (4 Ekim 1853). Avrupalı devletler Ġngiltere, Fransa
ve Piyemote-Sardinya, Rusya'yı Avrupa ve Akdeniz dıĢında tutabilmek için, Osmanlı Devleti saflarında
yer almıĢlardır. Fahir Armaoğlu, age, s. 227-248. Bu savaĢtan sonra Rusya‘ın ―sıcak denizlere inme
hayali‖ bir müddet askıya alınmıĢtır. Avrupa‘dan kendini soyutlayan Rusya‘da Avrupa düĢmanlığı
geliĢmiĢ, bu da Panslavizmin Rus halkı arasında taraftar bulmasına yol açmıĢtır. Panslavizmi sistematik
hale getirerek Osmanlı aleyhine oluĢumlara, tarihi emelin gerçekleĢtirmek için hazırlık yapmıĢtır. Enver
Ziya Karal, Osmanlı Tarihi, (Islahat Fermanı Devri 1861-1876), C. VII, s. 55.
30 Mart 1856 da Paris‘te, Kırım SavaĢı‘ndan 1853-1856 galip ayrılan Osmanlı Fransa ve Ġngiltere ile
Rusya arasında imzalanan bir antlaĢmadır. 34 maddeden oluĢan bu antlaĢmayla Osmanlı Devleti artık
―Avrupa devleti‖ olmuĢ 28 ġubat 1856‘da ilan etmiĢ olduğu Islahat Fermanı‘nı kongrede büyük devletlere
sunmuĢtur. Bu antlaĢmayla birlikte Rusya‘nın bozduğu uluslarası denge tekrar düzeltilmiĢtir. Osmanlı
Devleti‘nin murahhasları Ali PaĢa ve Mehmet Cemil PaĢa idi. GnĢ bilgi için bkz. Muâhedat Mecmuası,
C. IV, TTK Tıpkı Basım, Ank. 2008, s. 242-258
100 AntlaĢma metni ve maddeleri için bkz. The European Concert in The Eastern Question A
Collaction Of Treaties And Other Public Acts, Oxford University Press, Oxford 1885, Ed: Thomas
Erskine Holland, s. 241-255. Georges Castellan, Balkanların Tarihi, Çev: Dr. AyĢegül Yaraman-
BaĢbuğu, Milliyet yay, Ġstanbul 1995, s. 316-317.
101 Kodaman, agm, s. 94
20