Download - Suleyman Demirel University Research Repository

19Ortadoğu’nun odak noktası olan Filistin sorunu, Arap ülkeleri ve İsrailarasında dört kez savaşa neden olmuştur. 60 Burada öncelikle belirtmemiz gerekennokta, Ürdün’ün bu savaşların hepsinde yer aldığı ve savaşlar sonunda ciddi maddimanevi kayıplara uğradığıdır. Öyle ki bu savaşlardan kaçan Filistinli mültecilerinbirinci adresi Ürdün olmuş, bu durum ülke içinde iç savaşa varan sorunları daberaberinde getirmiştir.2.2.1. Birinci Arap-İsrail Savaşı14 Mayıs 1948 tarihinde İsrail’in kurulduğunun ilan edilmesiyle beraber, beşArap ülkesi Mısır, Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan İsrail’e savaş ilan etmiştir. 61 Busaldırısının ardından yaklaşık otuz bin kişilik kuvvetiyle İsrail, özellikleÇekoslovakya’dan satın alınan uçakların da gelmesinden sonra giriştiği ölüm kalımsavaşında Arap ordularını püskürtmüştür. 62 Aylarca süren savaştan sonra İsrail,Negev Çölü’nün tümünü ve Galilee bölgesini eline geçirerek daha önce BMtarafından kendisine ayrılan bölgeden daha geniş bir alana sahip olmuştur. 63Birinci Arap İsrail Savaşı, BM girişimleriyle sona erdirilmiş ancakyurtlarından göçen Filistinliler mülteci konumuna düşmüşlerdir. Bu tarihten sonraİsrail, özellikle Avrupa’dan ve Arap ülkelerinden göçen Yahudileri, Filistinlilerinterk ettikleri bölgelere yerleştirerek mültecilerin geri dönüşünü engellemeyeçalışmıştır.Bu savaş sonrasında Ürdün’ün tutumu Arap ülkeleri arasında daha farklıolmuş ve Ürdün, İsrail ile beraber Filistin’de işgalci olarak anılmaya başlanmıştır.Tarık Ali’nin “İsrail lideri Ben Gurion 64 para yardımı ve BM tarafından Filistinlilere60 Edwards-Baverly MİLTON, Peter HINCHCLİFFE, Conflicts in The Middle East Since 1945,Londra, 2001, s. 7.61 Dan KURZMAN, Genesis 1948: The First Arap-Israeli, War, New York, 1972, s. 4862 Soli ÖZEL, “105 Yıllık Mesele”, Türkiye Günlüğü, Sayı. 68, (Kış), 2002, s. 11.63 ARI, Geçmişten Günümüze...., s. 228-36.64 1886 yılında Polonya’da dünyaya gelen babası Siyonist bir örgüte üye olan Ben Gurion, daha okulyıllarında babasının yolunu takip ederek Siyonist örgütlerin içinde faaliyet göstermeye başladı.Henüz 20 yaşlarında iken, o dönem Osmanlı toprakları olan Filistin’e göç eden Ben Gurion,I.Dünya savaşı ile birlikte İngilizlerle işbirliği içerisine girmiş ve sonrasında İngiltere DışişleriBakanı Arthur Balfour’un geliştirdiği “Filistin’de Yahudi halkı için bir ulusal yurt kurulmasınaolumlu bakan” bir deklarasyona uygun olarak faaliyetlerini hızlandırdı.1934 yılında ise bugünkü İsrail gizli servisi Mossad’ın ilk nüveleri olan Yahudi ajansını kurdu. Buajans İsrail Devletinin kurulmasında faaliyet gösterdi. Mayıs 1948’de İsrail’in ilk başbakanı olarak