23Bu kriz, Mısır’ın Arap dünyasında güçlenmesini sağladığı gibi, politik önderolarak Nasır’ın sivrilmesine neden olmuş ve Mısır amacına ulaşmıştır. Ancak 1956Aralığına gelindiğinde, İngiltere ve Fransa kanaldan askerlerinin tümünü çekerken,İsrail işgaline devam etmiş ve Gazze Şeridi’nde BM barış gücü kurulması, işgalöncesi duruma dönme girişimlerine müdahale hakkı ve Akabe’den serbest geçiş içingüvence istemiştir. Bu güvence istekleri, ilerde ele alacağımız altı gün savaşlarınında çıkış noktasını oluşturmuştur. 79Arap milliyetçiliğinin sembolü haline gelen Nasır, ABD ve SSCB arasındamesafeli politikalar izleyerek de bağlantısızlık hareketinin 80 önemli isimlerinden biriolmuştur. 1958’de Suriye ve Mısır’ın birleşmeleri de bu akımın sonuçlarından biriolmuş, ancak İsrail’e karşı başarısız olunması üzerine bu birlik dağılmıştır. 1956Savaşı’nın sonuçlarından biri de Filistinlileri, bir Arap Birliğine dayanmaktansasilahlı mücadele fikrinin olgunlaşmasını sağlamasıdır. Bu amaçla ilk olarak El-Fetih, 81 sonrasında da birçok direniş örgütü kurulmuştur. 82Körfez Krizini kapsayan tarihsel süreç içerisinde Ortadoğu’daki büyük güçlerin siyasetinoktasındaki bilgiler içermektedir.79Raif KARADAĞ, İsrail Ortadoğu ve Amerika, Emre Yayınları, İstanbul, 2004, s. 341–345.80 Bağlantısızlık Hareketi: Bloksuzluk olarak da bilinir. Uluslararası politika, belli başlı bloklarlasiyasal ya da ideolojik yakınlaşmalardan kaçınma politikası. Bağlantısızlık politikası, II. Dünyasavaşı sonrasında Hindistan, Kenya, Yugoslavya gibi ülkeler ile Asya ve Afrika'da yeni kurulandevletlerin çoğu tarafından uygulandı. Ayrıntılı bilgi için bkz: Uluslararası Politika,, (14.06.2006); Ayrıca bkz; ARI, Uluslararasıİlişkiler, İstanbul, 1997, s. 275.81 Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi (Hareket el-Tahrir el-Vataniyye el-Filistiniyye) sözcüklerinin başharflerinin Arapçasının tersten okunuşu ile elde edilen El-Fetih'in fikir babası Abu Cihad olmaklave kolektif liderlik ilkesi kabul edilmekle birlikte, Arafat, kısa süre içinde "bir numara" olarakkendisini kanıtladı. 1957 yılında kurulan örgüt, Filistin Kurtuluş Cephesi icerisindeki en etkinörgüt konumundadır. Örgüt zamanla FKÖ’yü ele geçirerek tüm kesimden farklı görüştekiinsanların tek çatı altında toplanmasını sağlamıştır. Ayrıntılı bilgi için bkz:,(18.06.2006); Halis ÇEVİK, a.g.e., s. 274; Ayrıca Yaser Arafat’ın hayatı ile ilgili bilgi için bkz:Süleyman SEYDİ, “Halka Adanmış Bir Ömür”, Zaman, 6 Kasım 2004.82 Ekrem MEMİŞ, Kaynayan Kazan Ortadoğu: Geçmişten Günümüze Ortadoğu Sorunları veÇözüm Yolları, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya, 2002, s. 244–56; Ayrıca bkz: Ahmad Youssef,AHMAD, “Ortadoğu’da Çatışan İttifaklar”, Ortadoğu Politikaları ve Güvenlik: YeniYönelimler, Der: Augustus Richard NORTON, Çev: Ceylan TOKLUOĞLU, İstanbul, 2000, s.31–39.
241956 Kasım’ında İsrail’in Sina’ya saldırması üzerine, Ürdün hükümetininçağrısıyla bu ülkeye gönderilmiş bulunan Suriye kuvvetleri, Kral Hüseyin’e 83 karşıgirişilen darbe teşebbüsüne katıldıkları gerekçesiyle ve Ürdün’ün isteği üzerine geriçekilmiştir. Mısır’a saldırılar sonrası Ürdün Kralı Hüseyin, Mısır’ın yanında yeraldıklarını ve saldırıları şiddetle kınadıklarını açıklamıştır. Saldırılar sonrası verdiğibir demeçte Kral Hüseyin:“Bu önemli dönemde Mısır’daki sevgili halkımız zalimce bir saldırıyla karşıkarşıya bulunmaktadır. Bunu bütün dünyanın gözü önünde yapan, barışın düşmanı,şerrin kaynağı olan zalim, Siyonist Yahudiler ve onu destekleyen iki büyük ülke olanİngiltere ve Fransa’dır.”İfadesini kullanmış, ardından Ürdün ordu komutanı olan İngiliz General GlubbPaşa’yı görevden almış ve 36 yıllık Ürdün – İngiltere Antlaşmasını 12 Mart 1957’deiptal etmiştir. 842.2.3. Üçüncü Arap-İsrail Savaşı1956’dan 1962 yılına kadar Araplar ve Yahudiler arasında çatışmalar süreklidevam etmekle beraber bunlar ciddi krizlere yol açmamıştır. 85 Ancak 1962’den sonradurum değişmiş ve özellikle Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ve El- Fetih’in ortayaçıkması, aynı zamanda da Cezayir’in Fransa’ya karşı yürüttüğü bağımsızlıkmücadelesinde başarılı olması, Arap-İsrail çatışmasının şiddetlenmesinde önemli roloynamıştır. 86Filistin sorununun özellikle Suriye ve İsrail arasında sınır çatışmalarına nedenolması, bu dönemde gerginliklerin temel nedeni olmuştur. Mısır Devlet başkanınınBM barış gücünün çekilmesini istemesi ve ardından Tiran Boğazı’nı İsrail’e83 Kral Hüseyin ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz: Abu Adnan ODEH, Jordanians, Palestinians an theHashemite Kingdom in the Middle East Peace Process, United States Instutite of Peace Pres,Washington, 1999, s. 69–94.84Doğan ŞENTÜRK, Ortadoğu’da Arap Birliği Rüyası: Saddam’ın Baas’ı, Alfa Yayınları,İstanbul, 2003, s. 170–171; Erol MÜTERCİMLER, a.g.e., s. 183.85 Randolph S. CHURCHILL, Winston S. CHURCHILL, The Six Day War, Heineman Book,London, 1967, s. 92; Abu Adnan ODEH, Jordanians, Palestinians an the Hashemite Kingdomin the Middle East Peace Process, United States Instutite of Peace Pres, Washington, 1999, s.133–150.86 Türel YILMAZ, Uluslararası Politikada Ortadoğu: Birinci Dünya Savaşından 2000’e, AkçağYayınları, Ankara, 2000, s. 147.
- Page 5 and 6: vABSTRACTTHE ROLE OF JORDAN IN THE
- Page 7: vii3.2.1. İran-Irak Savaşı......
- Page 10 and 11: 1GİRİŞOrtadoğu olarak adlandır
- Page 12 and 13: 3petrolün çıkarılış maliyetin
- Page 14 and 15: 5İhtilali ve Sanayi devrimi sonras
- Page 16 and 17: 7Mayıs 1916 tarihli Sykes Picot an
- Page 18 and 19: 9yıllarda seksen dört bin olan Ya
- Page 20 and 21: 11toprak anlaşmazlıkları, 14 May
- Page 22 and 23: 13Ürdün ve diğer Arap Devletleri
- Page 24 and 25: 151922’de Ürdün olarak tanımla
- Page 26 and 27: 17Ürdün Devletinin, İngiltere’
- Page 28 and 29: 19Ortadoğu’nun odak noktası ola
- Page 30 and 31: 21devletinin kurulmasının temelin
- Page 37: 28Haşimi Krallığı kamu hizmeti
- Page 40 and 41: 31diasporada düşledikleri toprakl
- Page 42 and 43: 33öldürülmüş, kalanlar ise Sur
- Page 44 and 45: 35çekilmesini istemiştir. Lübnan
- Page 46 and 47: 37Bunda FKÖ içerisinde ılımlı
- Page 48 and 49: 39İKİNCİ BÖLÜMORTADOĞU SORUNL
- Page 50 and 51: 41şekilde bir tavır sergilemesini
- Page 52 and 53: 433.1.2. Ürdün-Filistin İlişkil
- Page 54 and 55: 45Kara Eylül’ü izleyen aylarda
- Page 56 and 57: 47yardımın amacına ulaşmaması,
- Page 58 and 59: 49Mülteciler konusunda belirtilmes
- Page 60 and 61: 51Ürdün’de 24 Nisan’da Halidi
- Page 62 and 63: 53gösterdiğimiz Şatt-ül Arap su
- Page 64 and 65: 55Irak’ı Kuveyt’ten derhal çe
- Page 66 and 67: 57olarak adlandırdığı bölgeyi
- Page 68 and 69: 59uluslararası kararları uygulama
- Page 70 and 71: 613.3. Ortadoğu’da Mevcut Su Sor
- Page 72 and 73: 63Irak da Fırat ve Dicle konusunda
- Page 74 and 75: 65Suriye ve Lübnan başka su kayna
- Page 76 and 77: 67ÜÇÜNCÜ BÖLÜMORTADOĞU’DA
- Page 78 and 79: 69uzlaşıyı 9 Aralık 1969’da a
- Page 80 and 81: 71aracılık çabaları ile İsrail
- Page 82 and 83:
73gerektiğini ve gerekirse kendisi
- Page 84 and 85:
75-(a) Yerleşik halka tam otonomi
- Page 86 and 87:
77ABD bu süreçte Camp David Antla
- Page 88 and 89:
79yorumlanmış ve devreye Amerika
- Page 90 and 91:
81tanınması konusunda Arap ülkel
- Page 92 and 93:
83—Güvenlik Konseyi kararların
- Page 94 and 95:
85Yaralıların bulunduğu Şifa Ha
- Page 96 and 97:
871988’de işgal edilen topraklar
- Page 98 and 99:
89kurulmasını önlemesi ve hatta
- Page 100 and 101:
91Madrid Konferansı’nda İsrail,
- Page 102 and 103:
93Washington'daki ikili görüşmel
- Page 104 and 105:
95ulaşım, ticaret, endüstri, iş
- Page 106 and 107:
975.3.2.1. Gazze-Eriha (Kahire) Ant
- Page 108 and 109:
99sayılı kararlarına atıfta bul
- Page 110 and 111:
101—Bu maddeler sonrasında; mül
- Page 112 and 113:
103—Su konusunda İsraillilerin F
- Page 115 and 116:
106geliyordu ki bu da Arafat’ı h
- Page 117 and 118:
108—Gazze Havaalanı: Gazze’de
- Page 119 and 120:
110—10 Eylül 2000’de nihai bar
- Page 121 and 122:
112Camp David görüşmelerinde en
- Page 123 and 124:
114Bu ikinci İntifada yeni bir dö
- Page 125 and 126:
116yapımına başladığı, Batı
- Page 127 and 128:
118O güne kadar Ortadoğu’da bar
- Page 129 and 130:
120Cenin’deki insani yardım örg
- Page 131 and 132:
122Ortadoğu Yol Haritası, Filisti
- Page 133 and 134:
124Planı denilmiştir. Bu plan, 2
- Page 135 and 136:
126Ortadoğu’da barışı tesis e
- Page 137 and 138:
1285.8. Barış Görüşmelerinde S
- Page 139 and 140:
130hükümetleri, işgal ettiği to
- Page 141 and 142:
132Bu doğrultuda özellikle Ürdü
- Page 143 and 144:
134“Demokratik süreçte yer alma
- Page 145 and 146:
136üzere hiçbir ülke dur diyemem
- Page 147 and 148:
138ABD Dışişleri Bakanı Condole
- Page 149 and 150:
140SONUÇOrtadoğu coğrafyasının
- Page 151 and 152:
142durum ileride adı Ürdün olup
- Page 153 and 154:
144olacağı görüşü hâkimdir.
- Page 155 and 156:
146BULLOCH, J. ve A. DARWISH, Su Sa
- Page 157 and 158:
148MACADAM, I., (Ed.), World Events
- Page 159 and 160:
150TALHAM, G. H., Palestinian Refug
- Page 161 and 162:
152GÜREL, Ş. S. ve Ö. G. ERGÜN,
- Page 163 and 164:
154BALCI, K. ve A. BİLİCİ, Türk
- Page 165 and 166:
156Uluslararası Hukukta Filistinli
- Page 167 and 168:
158KOÇ, H., Pazarlık Gücünün E
- Page 169 and 170:
EK-1 Ortadoğu Haritası160
- Page 171 and 172:
EK-3 1923 Yılı İngiliz Mandası
- Page 173 and 174:
EK-5 Ürdün Nehir Havzası Haritas