Download - Suleyman Demirel University Research Repository

39İKİNCİ BÖLÜMORTADOĞU SORUNLARI ve ÜRDÜN’ÜN POLİTİKALARIFilistin sorunu, ortaya çıkışından itibaren Ürdün’ün gerek iç gerekse dışpolitikasını doğrudan etkilemiştir. Bu durum Ürdün’ün diğer Arap ülkeleri ileilişkilerinde de belirleyici olmuştur. Bu nedenle Ürdün ve taraf ülke ilişkilerininseyrini bilmek gerekir. Bu bölümde ilk olarak ülkeler ve Ürdün arasındaki ilişkilerdeFilistin sorunu, sonrasında ise buna bağlı olan diğer sorunlarda Ürdün’ün tutumuincelenecektir.3.1. Ürdün ve Taraf Ülke İlişkileriÜrdün, Filistin sorununun derinleştiği dönemlerde zaman zaman Arapülkelerine yakın bir siyaset izlerken, sorunun sadece Filistin halkınıilgilendirmediğini savunmuş, 1990’lı yıllardan itibaren denge politikası izleyerekİsrail ile de ilişki içine giren bir ülke olmuştur. Bu nedenle Ürdün, dış politikadabölgedeki diğer Arap ülkelerinden farklı bir strateji izlemiştir. Doğal olarak budeğişiklik, Ürdün’ün diğer Arap ülkeleri ve Batı ile olan ilişkilerini de derindenetkilemiştir.Ürdün’ün bu dönemde gelişen politikasına göre; İsrail’in büyük güçlercedesteklenmesi, Arap ülkelerinin savaşarak sorunu çözmesi önünde çok büyük birengeldir ve bu nedenle Arap ülkeleri birleşerek uluslararası kamuoyunda Filistindavasını barışçı yollardan çözmeye çalışmalıdırlar. Ürdün’ün bu politikası, Nasırizmetkisinin sürdüğü 1960’lar boyunca her fırsatta dile getirilmiş; ancak Arapsiyasetinde güçlü yankılar bulmamıştır. 1351950’li yıllarda Ürdün ve diğer Arap ülkelerini de etkileyen önemligelişmelerden biri de, Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdül Nasır’ın Arap dünyasındakazandığı güçtür. 1956 Suveyş krizinin sonuçları çevre ülkeler nezdinde AbdülNasır’ın siyasetini güçlendirdiği gibi, tehlikeli bulanlar çatlağın derinleşmesineneden olmuştur. Böylece Arap ülkelerinin içişlerine yeni bir faktör de dâhil olmuştur.135 MÜTERCİMLER, a.g.e., s. 251–266.