Download - Suleyman Demirel University Research Repository

21devletinin kurulmasının temelinde yatan Balfour Deklarasyonu’nu kabul etmektenseKıbrıs adasına sürgüne gitmeye razı olmuştur.Bu dönem sonunda Mısır’ın Arap dünyasında liderliğe oynaması, Ürdün’ünFilistin’deki etkinliğini zayıflatmıştır. Mısır, İsrail’e karşı daha radikal politikaları 69savunurken; Ürdün barış görüşmelerinden yana tavır koyarak, bölgede barışınsağlanabilmesi adına diğer Arap ülkelerinden bu noktada ayrılmıştır. Mısırlı liderNasır, başa geçtiği 1952 yılında toprak reformu yapmış, anayasayı kaldırmış vearkasından da 1953 yılında siyasi partileri kapattırmıştır. Bunun yanı sıra bölgedeoluşturulmak istenen Bağdat Paktı 70 gibi güç birliğine de dâhil olmayarak Arapmilliyetçiliğinin bir numaralı adamı haline gelmiştir. 71 Yaşanan bu gelişmelerNasır’ın Arap dünyasında liderliğe adımlarını attığı olaylar olarak göze çarpmıştır. 72Nasır, 1955 yılında Bandung Konferansı 73 ile Afrika kıtasına dönmüş ve buşekilde kıta devletlerinin desteğini alabileceğini düşünmüştür. Nitekim konferansaİsrail’i almaması, Fransa’nın Afrika halkına yaptığı emperyalizmi eleştirmesi ve69 Bu politikalardan kastımız; diğer Arap Devletlerinin zaman zaman uzlaşı tavrı sergilemesinerağmen Mısır’ın kesinlikle bölgede bir Yahudi devletinin varlığını kabul etmemesidir. Ancakİsrail’in varlığının kesinleşmesi üzerine Nasır, olayları Uluslararası platforma taşıyarak bölgedeİngiltere ve Fransa destekli İsrail hegemonyasına karşı SSCB ve ABD’nin dikkatini çekmekistemiş ve bunda da başarılı olmuştur. Zira İkinci Arap-İsrail Savaşında Nasır askeri olarak başarıkazanamamış olsa da en azından Arap dünyasında büyük bir karizma elde etmiştir. Arı,Geçmişten.Günümüze...., s. 235-36.70 Bağdat Paktı olarak bilinen Türkiye-Irak İşbirliği anlaşması, tarafların BM güvenlik yasasının 51.maddesi uyarınca savunma ve güvenlik konularında gereken tedbirlerin alınacağını, tüm sorunlarınbarışçı yollardan çözüleceğini tarafların birbirlerinin içişlerine karışmayacaklarını, anlaşmanındiğer bölge ülkelerine de açık olduğunu ve sürekli bir yürütme kurulunun olacağını, bunun da 5 yılsüre ile seçileceğini karara bağlamışlardır. Baskın ORAN, Türk Dış Politikası: KurtuluşSavaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919–1980, İletişim Yayınları,İstanbul, 2001, s. 623.71 Vassilis K. FOUSKAS, Balkanlar Ortadoğu Kafkasya:Soğuk Savaş Sonrası ABD Politikaları,Çev: Ali ÇAKIROĞLU, İstanbul, 2004, s. 94; Ayrıca bkz. Bessam TİBİ, Arap Milliyetçiliği, Çev:Taşkın TEMİZ, İstanbul, 1998, s. 262-265.72 ATAÖV, a.g.m., s. 57.73 18–24 Nisan 1955 tarihlerinde Endonezya'nın Bandung kentinde toplanan ve BağlantısızlarHareketi'nin temellerinin atıldığı toplantı. Endonezya, Pakistan, Hindistan, Seylan (Sri Lanka) veBirmanya'nın düzenlediği toplantıya o zamanki dünya nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan 20Asya ve Afrika ülkesi katılmıştı. Konferansı düzenleyen ülkeler, Batılı devletlerin Asya'ya ilişkinaldıkları kararlarda kendilerine danışılmamasından duydukları rahatsızlığı dile getirdiler.Tartışmalar temel olarak Sovyetler Birliği'nin Doğu Avrupa ve Orta Asya'daki tutumunun Batılıdevletlerin sömürgeciliği ile eş biçimde eleştirilip eleştirilmemesinde yoğunlaştı. Sonunda "tümgörünümleri ile sömürgeciliğin" mahkûm edilmesi üzerinde uzlaşıldı. Birleşmiş MilletlerBildirisi'ndeki ilkelerle Hindistan başbakanı Nehru'nun beş ilkesini kapsayan on maddelik bir"dünya barış ve işbirliğini geliştirme bildirisi" oybirliği ile kabul edildi., (25.06.2006).