14 Kamu Hizmetleri - TOBB

TÜRKİYE’DE KAMU HİZMETİ ve İMTİYAZIN DÖNÜŞÜM ÖYKÜSÜ
söylem gelifltirilmeye çal›fl›l›rken)” 12 , 1930’lardan itibaren devletin ekonomideki rolünü
ön plana ç›karan uygulamalara geçifl yap›lmak zorunda kal›nm›flt›r (hatta, ‹zmir
‹ktisat Kongresi’nde karma ekonomi modelinin uygulanaca¤›n›n öngörüldü¤ü
de belirtilmektedir; dönemin Bakanlar›ndan Mahmut Esat Bozkurt’un bir konuflmas›nda
“iktisadi teflebbüs k›smen devlet ve k›smen kiflisel teflebbüs taraf›ndan
ele al›nmal›d›r” ifadesine yer verilmekteydi13 ). Ne var ki, ekonominin darald›¤› bu
dönemler için gelifltirilmifl ve uygulanm›fl bulunan Keynezyen iktisat anlay›fl›, enflasyon
ile iflsizli¤in birlikte görüldü¤ü 1970’li y›llarda art›k yetersiz kalmaktayd›. 1929
bunal›m› koflullar› nas›l piyasan›n yetersiz kald›¤› alanlarda devletin sorumluluklar›n›n
artmas›n› ve talep yönlü iktisat anlay›fl›n› gündeme getirdiyse, 1970’lerin ortam›
da yeniden serbest piyasa koflullar›na dönüfl yönündeki düflünceleri ön plana
ç›karm›flt›r. 14 Bu geliflmelerin daha farkl› bir bak›fl aç›s›yla ele al›nd›¤›na da rastlanmaktad›r.
“Refah devleti alan›, kaynaklar›n kar güdüsüne göre ve pazar gereklerine
göre de¤il, siyasi iktidar› denetleyen politikac›n›n amaçlar›na göre kullan›ld›-
¤› aland›r. Demokratikleflme ile beraber toplumdaki her kesimin siyasal olarak örgütlenip
pay›n› art›rmak için siyaset alan›na girmesi kaç›n›lmaz olarak refah devleti
alan›n›n pazar alan› aleyhine genifllemesine yol açm›flt›r... (Dolay›s›yla, sistemin
bozulan ç›kar›n› telafi etmek için) (r)efah devleti alan›n›n tasfiyesi ya da daralt›lmas›,
pazar alan›n›n genifllemesi gerekecektir.” 15
Ülkemizde de, takip edilmesi gereken ekonomi politikas›yla ilgili olarak, bu dönemlerde
yo¤un tart›flmalar›n yaflanmakta oldu¤u görülmektedir. Bu anlamda,
özellikle sol siyasetin öngördü¤ü ekonomi politikas› içerisinde tam bir devlet müdahalesi
biçiminde, maddi üretim araçlar› üzerinde özel mülkiyete yer vermeyen16
Marksist yaklafl›mlara rastland›¤› gibi, ‹skandinav ülkelerine benzer flekilde,
piyasaya dayal›, ancak yeri geldikçe devletin sosyal sorumluluklar›n›n gözard›
edilmedi¤i, ça¤dafl sosyal demokrasi anlay›fl›yla bütünleflen bir siyasetin de savunuldu¤u
dikkati çekmektedir. Bu kesim içerisinde yer alan ve kendini sosyal demokrat
siyaset içerisinde konumland›ran (ve fiubat 2001 ekonomik krizi üzerine
12 Karakoyunlu, Türk Ekonomisinde Ça¤dafllaflma Süreci, op. cit., s. 99.
13 Bkz. Karakoyunlu, Türk Ekonomisinde Ça¤dafllaflma Süreci, op. cit., s. 127.
14 Ölmezo¤ullar›, Nalan; De¤iflim, Dönüflüm ve Sorunlar›yla ‹ktisadi Sistemler, Ezgi Kitapevi Yay›nlar›,
Bursa, Mart 1996, s. 82.
15 fieylan, Gencay; Temsili Demokrasinin Derinleflen Krizi, Dan›fltay ve ‹dari Yarg› Günü 134. Y›l Sempozyumu,
Dan›fltay Yay›n›, Ankara, May›s 2002, s. 26.
16 Çelebican, Gürgân; Sosyalist Planlama Kavram›, AÜHFD, C. 31, Sy. 1-4, 1974, s. 596.
4
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği