14 Kamu Hizmetleri - TOBB

TÜRKİYE’DE KAMU HİZMETİ ve İMTİYAZIN DÖNÜŞÜM ÖYKÜSÜ
lar›n›n öteden beri üzerinde mutabakat sa¤layamad›klar› belli bafll› konulardan
birisi, belki de en önde gelenidir. Yarg›da da ayn› görüfle de¤inilerek “... kamu hizmeti
kavram›n›n belirsizli¤i konusunda görüfl birli¤i vard›r” 82 denilmektedir. Bu durum
asl›nda do¤al karfl›lanmak gerekir, zira kamu hizmeti zaman içerisinde de¤iflen,
yaflamsal önemde günceli etkilemesine karfl›n belli belirsiz s›n›rlar› hemen daima
“sisler içinde” kalm›fl bir kavram olagelmifltir. Nitekim, idare hukuku yaz›n›nda
s›kl›kla yer verilen ünlü ifadesinde Truchet, kimsenin kamu hizmeti için tart›flmas›z
bir tan›m veremedi¤ini, yasa koyucunun bunu dert edinmedi¤ini, yarg›çlar›n de-
¤erlendirme serbestliklerini kaybetmemek için tan›mlamak istemedi¤ini, ö¤retinin
ise baflaramad›¤›n› savunmaktad›r. 83
‹deolojik veya ekonomik yaklafl›m aç›s›ndan, yahut felsefi ba¤lamda kamu hizmetine
de¤iflik yaklafl›mlar›n varl›¤›ndan ve bunun sonucunda da çok farkl› kapsamlardan
söz edilebilecektir. Sözgelimi, liberal bir bak›fl aç›s›yla yaklafl›ld›¤›nda
pek dar bir kamu hizmeti alan›ndan bahsedilebilecek iken, sosyalist bir yaklafl›mla
hemen her toplumsal faaliyeti kamu hizmeti kategorisinde ele almak mümkün
olabilmektedir. Bu itibarla, ö¤retide ve yarg› kararlar›nda hakim olan anlay›fla istinaden
kamu hizmeti ile imtiyaz kavramlar› aras›ndaki do¤rudan geçiflkenlik niteli¤i
ile bu meyanda kamu hizmeti kavram›n›n imtiyaz tan›m›n›n kapsam›ndaki keskin
belirleyicili¤i dikkate al›nd›¤›nda, hangi tür faaliyetlerin kamu hizmeti olarak nitelendirilmesi
ve böylece imtiyaz kapsam›nda ele al›nmas› gerekti¤ini belirlemek
ve sadece bu alanlar› kamu hizmeti veya imtiyaz de¤erlendirmesinin getirece¤i
k›s›tlara tâbi tutmak gerekti¤i sorunuyla karfl›lafl›lmaktad›r.
Di¤er yandan, kamu hizmeti sadece hukukun ve özellikle de idare hukukunun
“kurucu unsur” 84 niteli¤ini tafl›yan kritik önemdeki bir konusu olmakla kalmamakta,
di¤er disiplinlerde de belirleyici niteli¤ini göstermek suretiyle önemli bir alan› iflgal
etmektedir. Bu ba¤lamda, kamu hizmeti “devletin görevleri/ifllevi” anlam›nda
siyaset biliminin, “kamu kesimi” ve “kamu mal›” fleklindeki ayr›m üzerinden de kamu
ekonomisi ve kamu maliyesi alanlar›n›n inceleme konusunu oluflturmaktad›r. 85
82 Dan›fltay 10. Dairesi’nin 6 Haziran, 2002 tarih ve E.199/2407, K.2002/347 say›l› karar›.
83 Didier Truchet, Label de Service Public et Status de Service Public, AJDA, 1982, s. 428’den aktaran:
Karahano¤ullar›, Kamu Hizmeti (Kavramsal ve Hukuksal Rejim), op. cit., 9 no.lu dipnot, s.
6; Gözübüyük, fieref - Tan, Turgut; ‹dare Hukuku, C. I, Genel Esaslar, Turhan Kitapevi, 1998, s. 433.
84 Gülan, Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Geliflimi, op. cit., s. 102.
85 Karahano¤ullar›, Kamu Hizmeti (Kavramsal ve Hukuksal Rejim), op. cit., s. 9.
24
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği