14 Kamu Hizmetleri - TOBB

TÜRKİYE’DE KAMU HİZMETİ ve İMTİYAZIN DÖNÜŞÜM ÖYKÜSÜ
lay›fl›” sonucunda ... Onar taraf›ndan –Frans›z ö¤reti ve anlay›fl›ndan yola ç›kmakla
beraber- iktisadi teflebbüsleri de kapsayan çok genifl bir kamu hizmeti anlay›fl›
gelifltirilmifltir.” 91
Kamu hizmeti, ‹dare Hukukunun en temel kavramlar›ndan biri olmaktan baflka,
bu hukuk dal›n› aç›klamakta kullan›lan bafll›ca temel kurucu unsur olarak da92 de¤erlendirilmektedir. ‹dare hukukunun ülkemizdeki kurucusu S›dd›k Sami Onar’›n
baflyap›t olarak kabul edilen ‹dare Hukunun Umumî Esaslar› adl› eserinin kamu hizmeti
kavram› üzerinden kurgulanm›fl olmas›, kan›m›zca bu durumu aç›klamaya
yeterli olacakt›r. Onar’a göre, kamu hizmeti ve idarî rejim (ile bunlara ilaveten kamu
yarar› 93 ) kavramlar›, idare hukukunun konusunu oluflturur. 94 Bununla beraber,
kamu hizmetinin, ö¤eleri aras›nda bulunan bütünlü¤ü ve birli¤i yitirdi¤inden, art›k
ne ‹dare Hukukunun tümünü kapsayan genel ve temel bir kavram ve keza ne
idari yarg›n›n görev alan›n› tek bafl›na belirleyen bir ölçüt oldu¤u da savunulmakta;
dolay›s›yla, bir idari faaliyetin hukuki rejimini ve görevli yarg› merciini tayin etmedi¤i,
esas itibariyle yetkili ve görevlilere yön verdi¤i ve do¤rultu gösterdi¤i ileri
sürülmektedir. 95
Kamu hizmetinin tan›m› ve niteli¤i hakk›nda de¤iflik yaklafl›m ve görüfllere yer
verildi¤ine de¤inmifltik. Ö¤retide –her ne kadar “kamu hizmeti”nin belirli ve flaflmaz
bir ölçütü bulunmasa da-96 kamu hizmetinin tan›mlanmas›na yönelik kimi ölçütlerden
yararlan›larak sözkonusu belirsizli¤in giderilmesine çal›fl›ld›¤› gözlenmektedir.
Kamu hizmeti teorisinin ülkemizdeki kurucusu olan Onar, kamu hizmetinin genifl
anlamda “Devlet veya di¤er kamu tüzel kiflileri taraf›ndan veya bunlar›n gözetim
ve denetimleri alt›nda genel ve kollektif gereksinimleri karfl›lamak ve tatmin
etmek, kamu yarar›n› sa¤lamak için kamuya sunulmufl devaml› ve muntazam faaliyetler”
97 ve dar anlam›yla da “kamu idare veya müesseselerinin kamu hukuku-
91 Özay, Türkiye’deki Klasik Kamu Hizmeti Anlay›fl›: “Çok Yafla” ya da “A Tes Amour”, op. cit., s. 294.
92 Bkz. Karahano¤ullar›, Kamu Hizmeti (Kavramsal ve Hukuksal Rejim), op. cit., s. 184.
93 Kamu yarar› kavram› hakk›nda ayr›nt›l› bilgi için bkz. Ak›ll›o¤lu, Tekin; Kamu Yarar› Kavram› Üzeri-
ne Düflünceler, ‹H‹D (Lütfî Duran’a Arma¤an Özel Say›s›), 1988, s. 11-22.
94 Bkz. Onar, ‹dare Hukukunun Umumî Esaslar›, op. cit., s. 13.
95 Duran, Lûtfi; ‹dare Hukuku Ders Notlar›, Fakülteler Matbaas›, ‹stanbul, 1982, s. 311, 312.
96 Duran, ‹dare Hukuku Ders Notlar›, op. cit., s. 308.
97 Onar, ‹dare Hukukunun Umumî Esaslar›, op. cit., s. 13.
26
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği