3etmenleri tam anlamıyla yansıtmamaktadır. Menü <strong>planlama</strong>da matematikselmodellerin, zamandan ve maliyetten tasarrufta katkılar sağlaması önemli biravantajken; etkili bir menü için, aynı zamanda menü <strong>planlama</strong> ilkelerini de dikkatealan modellere gereksinim vardır. Menü <strong>planlama</strong> çalışmalarında diyetisyenlerinöner<strong>ile</strong>rinin dikkate alınması gerekir.Bu çalışma; <strong>karma</strong> tamsayılı <strong>programlama</strong> <strong>modeli</strong> aracılığıyla menü <strong>planlama</strong>kurallarına uygun, düşük maliyetli; orta aktiviteli, yaşları 19-30 arasında değişenişç<strong>ile</strong>r için üç öğünlük, üç, dört veya beş kaptan oluşan, set-seçimsiz, otuz günlükmenüler oluşturmak ve tamsayılı <strong>programlama</strong> <strong>modeli</strong>nin bu alandakullanılabilirliğine katkıda bulunmak amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür.Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel hatlarıylaçalışma tanıtılarak, konuya bir giriş yapılmıştır. Toplu beslenme çalışmaları elealınmış ve işç<strong>ile</strong>re ait menü <strong>planlama</strong> yöntemleri anlatılmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde tamsayılı doğrusal <strong>programlama</strong>nın teorikçerçevesi açıklanmıştır. Geçmişten günümüze yapılan toplu beslenme çalışmaları <strong>ile</strong>menü <strong>planlama</strong> yöntemleri irdelenmiştir.Çalışmanın üçüncü bölümünde işç<strong>ile</strong>rin enerji ve besin öğeleri ihtiyaçlarınıkarşılayacak bir tamsayılı <strong>programlama</strong> <strong>modeli</strong> geliştirilmiştir. Diyet problemineilişkin karar <strong>modeli</strong> oluşturulduktan sonra yapısal kısıtlar diyet kurallarına uygunolarak <strong>modeli</strong>mize eklenmiştir.Çalışmanın son bölümü olan Dördüncü bölümde model, Lingo 8.0 paketprogramı kullanılarak çözdürülmeye çalışılmıştır. Lingo 8.0 paket programındakarşılaşılan çeşitli zorluklardan dolayı CPLEX 12.0 paket yazılımı kullanılarakmodel yeniden çözdürülmüştür. Elde ed<strong>ile</strong>n sonuçlar değerlendirilmiş ayrıca bubölümde, <strong>ile</strong>rde bu konuda çalışacak olan araştırmacılara öner<strong>ile</strong>r sunulmuştur.
4BİRİNCİ BÖLÜM1. GENEL BİLGİLER1.1. İşçi Sağlığı ve BeslenmeDünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından sağlık; yalnızca hastalık ya dasakatlığın olmaması değil, aynı zamanda bedensel, ruhsal ve sosyal yönlerden de tambir iyilik hali olarak tanımlanmaktadır. Çağdaş sağlık anlayışı, sağlığı doğuştankazanılmış bir insanlık hakkı olarak benimser ve eriş<strong>ile</strong>b<strong>ile</strong>cek en yüksek sağlıkdüzeyini hedefler. Bunu yaparken de insanlara gereksinimlerini karşılayacak nitelikve nicelikte sağlık hizmetlerini; ırk, din, dil, cins, sosyal ve ekonomik durum vb. gibihiçbir ayrım yapmaksızın sunar. İşyerlerinin de çalışanlarının sağlıklı, dolayısıylaüretken bir şekilde çalışmalarını sağlayabilmek için; çağdaş sağlık anlayışınıbenimsemeleri gerekmektedir (Saltık, 2001:54).İşç<strong>ile</strong>rin sağlığını etk<strong>ile</strong>yen iki temel faktör vardır. Bunlar çevre koşulları <strong>ile</strong>bireysel özelliklerdir. Çevre faktörleri işyeri ortamında bulunan fiziksel, kimyasal,ergonomik ve psikososyal faktörler, tozlar vb.dir. Bireysel özellikler ise kişinin yaşı,cinsiyeti, genel sağlık durumu, beslenme durumu ve alışkanlıklarıdır. İşyerlerindeçalışma koşulları ve çevre faktörlerinin kontrol altına alınmasında iş güvenliğiçalışmaları önemli rol oynarken; bireysel özelliklerden sağlık üzerinde olumsuz etkiyapab<strong>ile</strong>cek olanların (beslenme durumu vb.), düzeltilmesi ve sağlığa uygun halegetirilmesinde ise eğitim ve geliştirici programların yeri büyüktür (Bilici, 2006:203;Baysal, 1999:69).İşç<strong>ile</strong>re yönelik yapılan çalışmalarda, yeterli ve dengeli beslenmenin önemitartışmasızdır. Yeterli ve dengeli beslenme; büyüme ve gelişme, yaşamınsürdürülmesi ve sağlığın korunması için yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite ve özeldurumlara göre gerek duyulan enerji ve besin öğelerinin vücuda alınmasıdır (Beyhan,2001:34; Saltık, 1995:132). İşçi beslenmesi de yeterli ve dengeli beslenme amacıyla,beslenme olgusu ve süreçlerinin, işç<strong>ile</strong>r için uygulanmasıdır (Saltık, 1995:134).Yeterli ve dengeli beslenilmediği takdirde, işçinin üretim hızı düşer. İşingerektirdiği enerjiyi sağlayacak besinler vücuda alınmadığında, enerji harcamasıkısıtlandığından, üretim için gerekli fiziksel güç azalır. Enerji yanında, protein,vitaminler ve minerallerin yetersiz alınması, vücutta enerji oluşumunu engelleyip
- Page 1: T.C.ISPARTA SÜLEYMAN DEMİREL ÜN
- Page 5 and 6: iiABSTRACTSOLUTION OFFER WITH MIXED
- Page 7 and 8: iv3. DİYET PROBLEMİNİN ÖZELLİK
- Page 9 and 10: viÇİZELGELER DİZİNİÇizelge 2.
- Page 11: 2edeceğini belirleyen; tüketici/m
- Page 15 and 16: 6hızın göstergesidir. Bu nedenle
- Page 17 and 18: 8beraberinde su, potasyum, kalsiyum
- Page 19 and 20: 10halinde sadece retinole dönüş
- Page 21 and 22: 12Bu vitamin hücrelere zarar veren
- Page 23 and 24: 142. Günde bir öğün de olsa, su
- Page 25 and 26: 163. Güneş altında uzun süre ç
- Page 27 and 28: 18amaç hastaları tedavi etmek old
- Page 29 and 30: 20yönde etkilenir. Menü planlayı
- Page 31 and 32: Çizelge 2.2. Türkiye için öneri
- Page 33 and 34: 24(kategoriler) altında sınıflan
- Page 35 and 36: 261.6.5. Dönüşümlü MenülerDö
- Page 37 and 38: 28İKİNCİ BÖLÜM2. LİTERATÜR A
- Page 39 and 40: 30aralarındaki etkileşimi göz ö
- Page 41 and 42: 32Modelin kurulması aşamasında y
- Page 43 and 44: 34şekilde temsil edip etmediği ve
- Page 45 and 46: 36biçiminde doğrusal eşitsizlikl
- Page 47 and 48: 38kurumlarda yemek standartlaştır
- Page 49 and 50: 40Menü planlamada çok amaçlı mo
- Page 51 and 52: 42tamsayılı programlama modeli il
- Page 53 and 54: 44‣ Çorbaların yanına komposto
- Page 55 and 56: 462: Rosto Et.....j : öğünler1:
- Page 57 and 58: 48Çizelge 3.4. Pilav ve makarnalar
- Page 59 and 60: 50Karar Değişkenleri:xijk : 1 k.
- Page 61 and 62: 5248∑ xijki = 45≤ 1 j = 2 , 3 ,
- Page 63 and 64:
5412∑ xijki = 1≤ 1 j = 2 , 3 ,
- Page 65 and 66:
5677 3∑ ∑ y x ≤ 200i ijkk = 1
- Page 67 and 68:
5830∑ x ≥ 8ijkj = 2 , 3 , i = 3
- Page 69 and 70:
60Çizelge 3.13. 100 g ekmeğin ene
- Page 71 and 72:
62diğer çalışmalarda elde edile
- Page 73 and 74:
64Menülerin ekonomik olabilmesi i
- Page 75 and 76:
66Modelle elde edilen menüler, mod
- Page 77 and 78:
68öğelerinin alım miktarları sa
- Page 79 and 80:
70WHITNEY, E.N. ve ROLFES, S.R., Un
- Page 81 and 82:
72Seminerleri: 5-9 Ekim 1998, Ankar
- Page 83 and 84:
74EK-1.1 Et YemekleriSöğüş Etİ
- Page 85 and 86:
76EK-1.3 Et YemekleriFırın Köfte
- Page 87 and 88:
78EK-1.5 Et YemekleriPiliç Şnitze
- Page 89 and 90:
80EK-2.1 Etli Sebze YemekleriKıyma
- Page 91 and 92:
82EK-2.3 Etli Sebze YemekleriKıyma
- Page 93 and 94:
84EK-2.5 Etli Sebze YemekleriEtli K
- Page 95 and 96:
86EK-3.2 Zeytinyağlı Sebze Yemekl
- Page 97 and 98:
88EK-4.1 ÇorbalarDomates Çorbası
- Page 99 and 100:
90EK-4.3 ÇorbalarUn Çorbasıİçi
- Page 101 and 102:
92EK-5.1 Pilav ve MakarnalarFırın
- Page 103 and 104:
94EK-6.2 BöreklerIspanaklı Böre
- Page 105 and 106:
96EK-7.2 TatlılarŞekerpareİçind
- Page 107 and 108:
98EK-8.2 SalatalarPatates Salataİ
- Page 109 and 110:
100EK-9.2 MeyvelerKavunBir Porsiyon
- Page 111 and 112:
102EK-10 Kış Aylık Yemek Listesi
- Page 113 and 114:
10411.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 115 and 116:
10621.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 117 and 118:
108EK-11 İlkbahar Aylık Yemek Lis
- Page 119 and 120:
11011.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 121 and 122:
11221.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 123 and 124:
114EK-12 Yaz Aylık Yemek Listesi (
- Page 125 and 126:
11611.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 127 and 128:
11821.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 129 and 130:
120EK-13 Sonbahar Aylık Yemek List
- Page 131 and 132:
12211.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 133 and 134:
12421.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 135:
126ÖZGEÇMİŞ19.07.1984 tarihinde