7bitkisel kaynaklı besinlerin içerdikleri vitamin ve mineraller çeşitli kanseroluşumlarını engellemektedir. Basit karbonhidratlar (basit şekerler) ise enerji içeriğiyüksek olduğundan pozitif enerji dengesi sağlarlar. Ancak bunların diyet içindefazla olması, besin öğesi kalitesini düşüreceğinden istenmez. Dolayısıyla diyetteenerjinin % 55-60’ı karbonhidratlardan sağlanırken, bunun %10’u basit şekerlerden,geri kalanı ise kompleks karbonhidratlardan gelmelidir (Whitney,2002:68).Yetersiz karbonhidrat alımında enerji kaynağı olarak yağ ve proteininkullanılması ve bunun sonucu olarak metabolik artıkların fazlalaşması yorgunluk vebulantıya yol açar. Diyeti daha çok basit karbonhidratlara dayalı olan bireylerde,özellikle de çalışma öncesi tüketimde bir takım olumsuzluklar meydana gelir. Enerjigereksiniminin çoğunlukla karbonhidrattan karşılanması da çalışma performansı vesağlık yönünden istenmeyen bir durumdur.1.2.3. ProteinProteinler; hücrelerin büyümesi ve gelişmesi, yıpranan hücrelerinyen<strong>ile</strong>nmesi, hastalıklara karşı korunma, sıvı dengesi <strong>ile</strong> asit-baz dengesinin devamıiçin gereklidir. Besin öğelerinin vücutta kullanılmasında görev alan enzimlerin;büyüme hormonu, insulin, glukagon, tiroksin gibi birçok hormonun; çeşitlimoleküllerin taşınmasında görevli bazı taşıyıcıların yapısında yer alan proteinler,gerektiğinde vücutta enerji ve glikoz kaynağı olarak da kullanılmaktadır(Whitney,2002:76).Proteinler, karbonhidrat depolarının tükendiği durumlarda glikoneogenetikyolla kan glikoz düzeyinin dengelenmesindeki görevleri ve çok ağır işteçalışanlardaki protein yıkımındaki artış nedeniyle çalışma performansı üzerindeetkilidir (Bayhan,2001:101).Protein gereksinimine çeşitli faktörler etki etmektedir. Ağır işte çalışanlarınterleme nedeni <strong>ile</strong> daha çok azot kaybettikleri belirtilmektedir. Yine çalışma yerininçok sıcak ya da çok soğuk olması, azot kaybına neden olmaktadır(Yükseler,1989:100). Bu durum çalışma esnasında, daha çok proteine ihtiyaçduyulduğunu ortaya koymaktadır. İşç<strong>ile</strong>rin fazla protein almaları halindeverimlerinin arttığı görülmüştür (Bilici,2006:45). Ancak aşırı protein alımı;karaciğer ve böbreklerde yüklenmeye; böbrek taşları, üre atımındaki artış <strong>ile</strong>
8beraberinde su, potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi minerallerin kayıplarına veşişmanlığa yol açarak çalışanların sağlık ve performansını olumsuz etk<strong>ile</strong>r. Bunedenle işç<strong>ile</strong>rde, protein artırımlarına dikkat edilmelidir (Beyhan,2001:87).Protein gereksinimi hayvansal ve bitkisel olmak üzere iki kaynaktan sağlanır.Hayvansal kaynaklı proteinler, bitkisel kaynaklılardan daha kalitelidir. Bu açıdanprotein gereksinimi; protein kalitesi düşük diyetlerde enerjinin %13-15’i, proteinkalitesi yüksek diyetlerde ise enerjinin %10-13’ü kadardır (Bilici,2006:46; Baysal1999:81). Ancak olanaklar elvermiyorsa ve protein gereksinimi daha çok bitkiselproteinlerden sağlanılıyorsa protein kalitesini yükseltici uygulamalar yapılmalıdır.Bunun için;‣ Kurubaklagil+Tahıl‣ Süt/Yoğurt+Tahıl‣ Yumurta+Sebze+ Tahıl karışımları önerilir (Beyhan,2001:90).1.2.4. YağYağlar çeşitli yiyeceklerde ve çeşitli biçimlerde bulunurlar. Yağlar, et,kümes hayvanları ve balık gibi hayvansal gıdalarda ve ayrıca bitkisel gıdalardabulunur. Etler, tüm görünen yağlar çıkarıldığında b<strong>ile</strong>, genellikle önemli oranda yağiçerirler. Etlerin daha yumuşak ve pahalı kısımları daha fazla yağ içerir. Yemekyağları ve salata yağları gibi bazı yağlar sıvıdır; tereyağı, margarin, bitki yağı vekesilmiş et yağı gibi diğerleri ise katıdır.Yağlar, karbonhidrat ve proteinlerin iki katından daha çok enerji verirler.Böylece vücut en ekonomik şekilde enerji gereksinimini yağlardan karşılayabilir.Elzem yağ asidi ve yağda çözünen vitaminler vücuda yağ <strong>ile</strong> alınır; özellikleantioksidan özelliği taşıyan karotenoidler, tokoferol ve tokotrienoller yağsız ortamdaem<strong>ile</strong>mezler. Yağ, organları çevreleyerek dış etkenlerden korur, mideninboşalmasını geciktirir. Ayrıca deri altı yağ tabakası, vücut ısısının kaybını önler(Bilici,2006:57, Baysal 1999:105).Kasların çalışmasında gerektiğinde yağlar da kullanılmaktadır, o nedenleişç<strong>ile</strong>rin verimli çalışabilmelerinde yağlar da etkilidir (Beyhan,1995:78). Yağtüketiminde miktar ve cins önemlidir. Günlük enerji gereksiniminin %25-30 kadarı
- Page 1: T.C.ISPARTA SÜLEYMAN DEMİREL ÜN
- Page 5 and 6: iiABSTRACTSOLUTION OFFER WITH MIXED
- Page 7 and 8: iv3. DİYET PROBLEMİNİN ÖZELLİK
- Page 9 and 10: viÇİZELGELER DİZİNİÇizelge 2.
- Page 11 and 12: 2edeceğini belirleyen; tüketici/m
- Page 13 and 14: 4BİRİNCİ BÖLÜM1. GENEL BİLGİ
- Page 15: 6hızın göstergesidir. Bu nedenle
- Page 19 and 20: 10halinde sadece retinole dönüş
- Page 21 and 22: 12Bu vitamin hücrelere zarar veren
- Page 23 and 24: 142. Günde bir öğün de olsa, su
- Page 25 and 26: 163. Güneş altında uzun süre ç
- Page 27 and 28: 18amaç hastaları tedavi etmek old
- Page 29 and 30: 20yönde etkilenir. Menü planlayı
- Page 31 and 32: Çizelge 2.2. Türkiye için öneri
- Page 33 and 34: 24(kategoriler) altında sınıflan
- Page 35 and 36: 261.6.5. Dönüşümlü MenülerDö
- Page 37 and 38: 28İKİNCİ BÖLÜM2. LİTERATÜR A
- Page 39 and 40: 30aralarındaki etkileşimi göz ö
- Page 41 and 42: 32Modelin kurulması aşamasında y
- Page 43 and 44: 34şekilde temsil edip etmediği ve
- Page 45 and 46: 36biçiminde doğrusal eşitsizlikl
- Page 47 and 48: 38kurumlarda yemek standartlaştır
- Page 49 and 50: 40Menü planlamada çok amaçlı mo
- Page 51 and 52: 42tamsayılı programlama modeli il
- Page 53 and 54: 44‣ Çorbaların yanına komposto
- Page 55 and 56: 462: Rosto Et.....j : öğünler1:
- Page 57 and 58: 48Çizelge 3.4. Pilav ve makarnalar
- Page 59 and 60: 50Karar Değişkenleri:xijk : 1 k.
- Page 61 and 62: 5248∑ xijki = 45≤ 1 j = 2 , 3 ,
- Page 63 and 64: 5412∑ xijki = 1≤ 1 j = 2 , 3 ,
- Page 65 and 66: 5677 3∑ ∑ y x ≤ 200i ijkk = 1
- Page 67 and 68:
5830∑ x ≥ 8ijkj = 2 , 3 , i = 3
- Page 69 and 70:
60Çizelge 3.13. 100 g ekmeğin ene
- Page 71 and 72:
62diğer çalışmalarda elde edile
- Page 73 and 74:
64Menülerin ekonomik olabilmesi i
- Page 75 and 76:
66Modelle elde edilen menüler, mod
- Page 77 and 78:
68öğelerinin alım miktarları sa
- Page 79 and 80:
70WHITNEY, E.N. ve ROLFES, S.R., Un
- Page 81 and 82:
72Seminerleri: 5-9 Ekim 1998, Ankar
- Page 83 and 84:
74EK-1.1 Et YemekleriSöğüş Etİ
- Page 85 and 86:
76EK-1.3 Et YemekleriFırın Köfte
- Page 87 and 88:
78EK-1.5 Et YemekleriPiliç Şnitze
- Page 89 and 90:
80EK-2.1 Etli Sebze YemekleriKıyma
- Page 91 and 92:
82EK-2.3 Etli Sebze YemekleriKıyma
- Page 93 and 94:
84EK-2.5 Etli Sebze YemekleriEtli K
- Page 95 and 96:
86EK-3.2 Zeytinyağlı Sebze Yemekl
- Page 97 and 98:
88EK-4.1 ÇorbalarDomates Çorbası
- Page 99 and 100:
90EK-4.3 ÇorbalarUn Çorbasıİçi
- Page 101 and 102:
92EK-5.1 Pilav ve MakarnalarFırın
- Page 103 and 104:
94EK-6.2 BöreklerIspanaklı Böre
- Page 105 and 106:
96EK-7.2 TatlılarŞekerpareİçind
- Page 107 and 108:
98EK-8.2 SalatalarPatates Salataİ
- Page 109 and 110:
100EK-9.2 MeyvelerKavunBir Porsiyon
- Page 111 and 112:
102EK-10 Kış Aylık Yemek Listesi
- Page 113 and 114:
10411.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 115 and 116:
10621.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 117 and 118:
108EK-11 İlkbahar Aylık Yemek Lis
- Page 119 and 120:
11011.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 121 and 122:
11221.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 123 and 124:
114EK-12 Yaz Aylık Yemek Listesi (
- Page 125 and 126:
11611.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 127 and 128:
11821.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 129 and 130:
120EK-13 Sonbahar Aylık Yemek List
- Page 131 and 132:
12211.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 133 and 134:
12421.GünKahvaltı Öğle Yemeği
- Page 135:
126ÖZGEÇMİŞ19.07.1984 tarihinde