O vezirin vebalini de, daha onun gibi yüz binlercesinin vebalini de Tanri bir kivilcimla yok eder. O, asliolmayan hayelleri, tamami ile hikmet yapar; o, zehirli suyu serbet haline getirir.O zan ve süphe <strong>dogu</strong>ransözleri, hakikat ve yakin haline getirir. Kin ve adavet sebeblerinden dostluk ve muhabbet belirtir.Ibrahim'i ates içinde besler; korkuyu, ruhun emniyeti ve selameti yapar. Onun sebep yakiciligina hayranim.Onun hayallerinde Sofestai gibiyim.O vezir kendince baska bir hile kurdu. Vaiz ve nasihati birakip halvete girdi. Müritleri yakip yandirdi.Tam kirk elli gün halvette kaldi. Halk onun istiyakindan, hal ve tavri ile sözünden, sohbetinden uzakdüstükleri için deli oldular.Onlar yalvarip sizlaniyorlardi, vezir ise halvette riy<strong>az</strong>attan iki büklüm olmustu.Hepsi birdenBiz sensiz kötü bir hale düstük, karisiklik içindeyiz, degnegini yeden birisi olmadikça körünahvali ne olur? Inayet et. Allah için olsun, bundan ziyade bizi kendinden ayirma! Bizler çocuk gibiyiz, senbize dadisin; sen bizim üzerimize o gölgeyi döse demislerdi.Vezir dedi ki: Ruhum dostlardan uzak degildir. Fakat disari çikmaya izin yok. Emirler rica ve sefaate,müritler dil uzatmaya basladilar:Ey kerem sahibi! Bu ne kötü talih ki sensiz gönülden de yetim kalmisizdir,dinden de. Sen bahaneler ediyorsun, biz ise dertle yürek yanginligindan soguk soguk ah edip duruyoruz.Biz senin sohbetine alismisiz. Biz senin hikmet sütünle beslenmisiz. Allah askina bize bu cefayi yapma;lütfen bu günü yarina birakma! Gönlün r<strong>az</strong>i olur mu, asiklarin, akibet istifadesiz kalsinlar? Hepsi dekaradaki balik gibi çirpiniyorlar. Suyu aç irmagim bendini yik! Ey zamanede n<strong>az</strong>iri olmayan zat! Allahaskina halkin imdadina yetis!Vezir dedi ki: Dikkat ediniz, ey dedikodu düskünleri! Dilden çikan ve kulakla duyulan zahiri vaizleriarayanlar! Bu asagilik duygu kulagina pamuk tikayin, ten gözünden duygu basini çözün! O gizli kulaginpamugu, bas kulagidir, bu kulak sagir olmadikça o can kulagi sagirdir. Hissiz, kulaksiz, fikirsiz olur kiIrcii-Tanrina geri dön hitabini isitesiniz.Sen uyaniklik dedikodusunda oldukça uyku sohbetinden nasil olur da bir koku alabilirsin! Bizim sözümüzisimiz, hariçte yürümektedir. Batini yürümek ise gökler üzerinde olur.Cisim kurulugu(bu alemi) gördü, çünkü kuruluktan (bu alemden) dogdu; can Isa'si ayagini denize atti.Kuru cismin yürümesi, kuruya düstü, ama canin yürümesine gelince: Ayagini denizin ta ortasina basti.Ömür kuruluk yolunda; gah dag, gah deniz, gah ova asarak geçip gittikten sonra...Abihayati, nerede bulacaksin; deniz dalgalarini nerede yaracaksin? Kara dalgasi, bizimkuruntularimiz,anlayisimiz ve fikrimizdir. Deniz dalgasi ise kendinden geçis, sarhosluk ve yokluktur.Sen bu sarhoslukta oldukça o sarhosluktan uzaksin. Bundan sarhos oldukça o kadehten nefret ederdurursun.Zahir dedikodusu toz gibidir. Kulak gibi bir müddet dinlemeyi adet edin!Hepsi birden dediler ki: Ey bahane arayan hakim bu cefayi bize reva görme! Hayvana takati derecesindeyük yüklet. Zayiflara iktidarlari nispetinde is havale et!Her kusun yiyecegi lokma, kendine göredir. Nasil olur da her kus bir inciri(bütün olarak) yutabilir?Çocuga süt yerine ekmek verirsen zavalli yavruyu öldü bil! Ondan sonra disleri çikinca kendi kendineonun içi ekmek ister.Henüz kanadi çikmayan kus uçmaya kalkisirsa her yirtici kedinin lokmasi olur. Ama kanatlaninca okendisinden teklifsizce,iyi ve kötü islik olmaksizin uçar.Senin sözün Seytan'i susturur, senin lütuf ve keremin, bizim kulagimiza akil ve fehim verir. Söyleyen, senolunca kulagimiz, tamam akildan ibarettir.Madem ki deniz sensin, kurumuz da denizdir! Ey (sekizinci gökteki) Simak burcundan (denizin dibindeki)baliga kadar her sey kendisinden nurlanmis olan! Seninle olunca yer, bize gökten daha iyidir. Sensiz, bizgögün ta üstünde bile karanlik içindeyiz.
Ey ay! Gayri bu felek, nedir ki seninle mukayese edilebilsin? Göklerin süreta yüksekligi var. Manayüzünden yükseklik temiz ruhundur. Süreta yükseklik, cisimlerindir, fakat mana huzurunda cisimler,isimlerden ibsrettir.Vezir dedi ki: Delillerinizi kisa kesiniz; nasihatimi can ve gönülden dinleyiniz. Emin isem, emin adamittiham edilmez göge ver desem bile!Eger ben mahzi kemal isem kemali inkar nedir? Degilsem bu zahmetbu eziyet ne oluyor? Ben bu halvetten çikmayacagim çünkü, kalp ahvali ile mesgulüm.Hepsi birden dediler ki: Ey vezir, inkar etmiyoruz, bizim sözümüz agyarin sözü gibi degildir. Ayriligindangöz yaslarimiz akmakta, canimizin ta içinden ahu vahlar cosmakta!Çocuk dadi ile kavga etmez. Gerçi ne kötüyü bilir ne iyiyi... Fakat boyuna aglar durur! Biz çenk gibiyizsen mizrak vurmaktasin; inleme bizden degil, sen inliyorsun!Biz ney gibiyiz bizdeki nagme senden. K<strong>az</strong>anip kaybetmede satranç oyunu gibiyiz; ey huylari güzel! Bizimk<strong>az</strong>anip kaybetmemiz sendendir.Ey bizim canimiza can olan! Biz kim oluyoruz ki seninle ortada olalim, görünelim! Biz yokuz. Varliklarimiz,fani suretle gösteren Vücud-u Mutlak olan sensin.Biz umumiyetle aslanlariz ama bayrak üstüne resmedilmis aslanlar! Onlarin zaman zaman hareketleri,hamleleri rüzgardandir. Hareketimiz de, varligimiz da senin vergindir. Varligimiz umumiyetle seninicadindir. Yoksa varlik lezzetini gösterdin.Yok olani kendine asik eylemistin! O In'am ve ihsanin lezzetini... mezeyi, sarabi ve kadehiesirgeme!Esirgersen kim arayip tariyabilir? Nakis nakkasla nasil mücadele eder? Bize bizim efendimizebakma; kendi ikramina, kendi cömertligine bak!Biz yoktuk, mücadelemiz de yoktu. Senin lütfun bizim söylenmemis sirlarimizi da isitiyordu. Nakis,nakkasin ve kaleminin huzurunda ama karnindaki çocuk gibi aciz ve eli baglidir.Kudret huzurunda bütün alem mahluklari, igne önünde gergef gibi acizdir.Kudret gergefe b<strong>az</strong>en seytanresmi, b<strong>az</strong>en insan resmi isler; gah nese, gah keder nakseder.Gergefin eli yok ki onu def için kimildatsin;dili yok ki fayda, zarar hususunda ses çikarsin.Sen beytin tefsirini Kur'an dan oku Tanri Attigin zaman sen atmadin dedi.Biz bir ok atarsak, atis, bizdendegildir. Biz yayiz, o yayla ok atan Tanri'dir.Bu cebir degil, cebbarligin manasidir. Cebbarligi anis da,ancak Tanri'ya t<strong>az</strong>arru ve niy<strong>az</strong> içindir.Bizim figanimiz muztar ve kudretsiz oldugumuzun delilidir. Yaptigimizdan utanmamiz da elimizde ihtiyarolduguna delildir.Yapip yapmamada ihtiyarimiz varsa utanma ne? Bu aciklanma, bu utanis, bu teeddüpne? Hocalarin sakirtleri terbiye etmesi niçin; fikir, neden tedbirlerden tedbirlere dönüyor?Eger sen O, cebirden gafildir. Hak'ka mensup olan ay, bulutta yüzünü gizliyor dersen.Buna hos bir cevapvar; dinlersen küfürden geçer dini tasdik eder, bana tabi olursun:Hasret ve figan, hastalik zamanindadir.Hastalik zamani tamami ile uyaniklik zamanidir. Hasta oldugun zaman günahindan istigfar ederdurursun.Sana günahin çirkinligi görünür; iyilesince yola geleyim diye niyet edersin. Bundan sonrakulluktan baska bir is ihtiyar etmiyeyim diye ahdeylersin.Su halde bu yakinen anlasildi ki hastalik sana akillilik bahsediyor. Ey asili arayan kimse! Su asli bil kikimde dert varsa o, koku almis, dermana ermistir.Kim daha ziyade uyaniksa o daha ziyade dertlidir. Kimisi daha iyi anlamissa onun benzi daha saridir.
- Page 1 and 2: M E S N E V I H A K K I N D AMesnev
- Page 3 and 4: Ham, piskinin halinden anlamaz, öy
- Page 5 and 6: ister bu cihetten... akibet bizim i
- Page 7 and 8: O garip kisi yoldan gelince, hekim
- Page 9 and 10: dediler); Velileri de kendileri gib
- Page 11 and 12: ama içi aksine.Padisah : Peki söy
- Page 13 and 14: ulundugundan haberi yok! Gölgeye d
- Page 15: enk var, ama baliklarin kurulukla c
- Page 19 and 20: Ulu Tanri açikça meydan da olmadi
- Page 21 and 22: Yildizlarin ardinda yildizlar vardi
- Page 23 and 24: Ates! Sen hiç sabirli degildin. Ni
- Page 25 and 26: gelir, fakat ona erisince kaçar ve
- Page 27 and 28: Adi sani belli kisi! Kazanmayi bir
- Page 29 and 30: Eshab-i Kehf'in köpegine el verili
- Page 31 and 32: Dogan kuslarinin övüldügünü is
- Page 33 and 34: Ben ki filleri parça parça etmisi
- Page 35 and 36: yoldas! Susuz ve uçsuz bucaksiz ç
- Page 37 and 38: Tanri'nin lütfu, bu aslanla yaban
- Page 39 and 40: azrailisin! Ne olursan ol; canimiz
- Page 41 and 42: Ömer, selami alip onu yanina çagi
- Page 43 and 44: Ekmek Adem Atanin vucuduna karisti,
- Page 45 and 46: Hürmet eden hürmet görür. Seker
- Page 47 and 48: Kamil, topragi tutsa altin olur; na
- Page 49 and 50: sabah çaginda sahiplerine gelir; n
- Page 51 and 52: Kimin namazinda mihrap ve kiblesi A
- Page 53 and 54: dedi ki: Allah selamet versin git.
- Page 55 and 56: ÇENK ÇALAN IHTIYAR(Bilmem) isitti
- Page 57 and 58: u mümkündür.Fakat fazla vefakarl
- Page 59 and 60: tarafindan bir ses geldi, bu sesi r
- Page 61 and 62: Ömer, o ihtiyarin yüzüne bakip d
- Page 63 and 64: kargalari tavus haline getirir.Kisi
- Page 65 and 66: Yoksullar bizim yoksullugumuzdan ve
- Page 67 and 68:
Aklin, insanlara ayak köstegi olun
- Page 69 and 70:
Bu kul sana tabidir; gönlü, senin
- Page 71 and 72:
Musa'dan bil.Tabiata inananlar; gö
- Page 73 and 74:
yüzden saçini sakalini yolan bulu
- Page 75 and 76:
sahibi, eserden kurtulur. Sevgisini
- Page 77 and 78:
Çünkü onlar aci tuzlu sulari iç
- Page 79 and 80:
aglayip inler bir halde kaldi. Gül
- Page 81 and 82:
O köpügü saf ve makbul bil. Sevg
- Page 83 and 84:
ona kul olanlar telef olup gitmisle
- Page 85 and 86:
öküzü, bir dag keçisi, bir de s
- Page 87 and 88:
sözde Kaf ve Nun harflerinden meyd
- Page 89 and 90:
Bize yapayalniz, aziksiz, adeta siz
- Page 91 and 92:
Bu, gizli bir bagdir ama demirden b
- Page 93 and 94:
itimat, su sigirinin aslana itimadi
- Page 95 and 96:
Tanri nurlarina karsi bu kiyasçikl
- Page 97 and 98:
Padisah Sizi imtihan edecegim; baka
- Page 99 and 100:
Onlarin omuzlari omuzlarima sürün
- Page 101 and 102:
Her bey, heresir, ümit ve korkuyla
- Page 103 and 104:
En güzel olan (Güzeller güzeli )
- Page 105 and 106:
sifat yoktur, beri gel! Beri gel ki
- Page 107 and 108:
Elimiz, ayagimiza kastettikten sonr
- Page 109:
içindi, yarisi nefsim için. Tanri