M E S N E V I H A K K I N D A Mesnevi klasik dogu ... - Oguzlar.az

degil. Cebir bile olsa, herkesin bildigi cebir; yalniz kendi menfaatini gözeten Nefsi Emmarenin cebridegildir.Ey ogul! Tanri, kimlerin gönül gözünü açtiysa bu cebri onlar anlar. Gayb ve istikbal onlara apaçikgörünmektedir. Maziyi anis onlarca degersiz bir seydir. Onlarin ihtiyari da baska türlüdür, cebri de.Yagmur damlalari sedeflerin içinde inci olur. Sedeften disarida küçük, büyük damlalar var, sedefin içindeise küçük, büyük inciler.Onlarda misk ahusunun göbegindeki kabiliyet vardir. Disaridaki kan damlalari, bunlarin içlerinde misktir.Sen disaridaki kan, göbegin içinde nasil misk olur? Deme! Bu bakir, disarida adi ve bayagi bir seykeniksirin içinde nasil altin olmus da deme!Ihtiyar ve cebir, sende bir hayalden ibarettir. Onlardaysa Tanri azametinin nuru haline gelmistir. Ekmeksofrada durdugu müddetçe cansizdir. Fakat insan vucudunda neseli ruh kesilir. Sofranin ortasinda duran oekmegin can olmasi imkansizdir. Fakat can, sel sebil suyu ile o olmayacak seyi yapar, ekmegi ruh halinegetirir.Ey dogru okuyup dogru anlayan! Bu can kuvvetidir; bir düsün, o canlar caninin kuvveti ne olabilir?Insanin bir tek kolu, candan gelen kuvvetle dagi, denizle madenlerle yarip delmekte. Dag yaran (Ferhat)in candan gelen kuvveti tas delmek, canlar caninin kuvveti de ayi ikiye bölmektir.Gönül, Tanri sirlari dagarcigini açarsa can, arsa dogru süratle kosar gider.Ömer'den, bu sözleri isitince elçinin gönlünde bir parlaklik belirdi. Sual de mahvoldu cevapta... hatadanda kurtuldu, dogrudan da.Asli anladi, ferilerden geçti. Ancak bir hikmete erisip faydalanmak için sormayabasladi:Ömer'e O duru suyun bulanik yerde hapsedilmesinin hikmeti ne, bunda ne sir var? Duru su, topraktagizlenmis; saf can cisimlerde mukayyet olmus, sebebi ne? dedi.Ömer dedi ki: Sen derin bir bahse daliyorsun. Mesela manayi harflerle takyid eder(bir söz söylersin).Serbest olan manayi hapsettin, nefesi bir kelime ile takyid eyledin. Sen faydadan mahçup iken; ruhunbedene gelmesindeki faydayi bilmezken; bunu bir fayda elde etmek için yaparsin da.Fayda, kendisinde zuhur eden Tanri, bizim gördügümüzü nasil görmez? Mananin kelimelerlesöylenmesinde yüz binlerce fayda var. Bu faydalarin her biri, canin cesede girmesindeki faydaya nispetlepek degersiz.Cüzilerin cüz'ü olan senin bu nefesin, bu söz söylemen, külli bir fayda temin ederse ruhun bedenegirmesiyle meydana gelen kül, neden faydasiz olsun? Sen bir cüz iken fayda görüyorsun. O halde nedenkinama elini külle uzatiyor, onu neden kiniyorsun?Sözün faydasi yoksa söyleme, varsa itirazi birakip sükretmeye çalis! Tanri'ya sükretmek herkesinboynunun borcudur. Kavga etmek, suratini eksitmek sükür degildir. Sükretmek surat eksitmeden ibaretsesirke gibi sükreden hiç kimse yok! Sirke, cigere gitmek için yol ariyorsa ona sekerle karis da sirkengübinol de!Manayi siire sikistirmaya çalismak, haptolmakla müsavi, ondan gayri bir sey degil. Siirde mana, sapangibi istenen yere gitmesine imkan yok. Elçi, bu bir iki kadehle kendinden geçti; hatirinda ne elçilik kaldi,ne getirdigi haber! Tanri kudretine hayran olup kaldi; makam erisip sultan oldu. Sel denize kavustu denizoldu. Tane ekinlige vardi ekin oldu.