yaninca nursuz vücutlari nurlandi.Sürme tasi, (dövülüp) gözlere çekilince iyi görmeye sebep oldu, gözcü kesildi.Ne mutlu o adama kendisinden kurtulmus, diriye ulasmistir! Y<strong>az</strong>ik o diriye ki ölü ile oturmus, ölmüs;hayatini kaybetmistir!Tanri Kur'anina kaçar, siginirsan Peygamberlerin ruhlarina karisirsin.Kuran; Peygamberlerin, Tanri'nin temiz ululuk denizindeki baliklarin halleridir.Fakat okur da dedigini tutm<strong>az</strong>san farzet ki peygamberleri, velileri görmüssün (inanmadiktan onlarauymadiktan sonra ne fayda!). Kuran'in hükümlerini tutar, kissalarindan hisse alirsan can kusuna ten kafesidar gelir.Kafeste mahpus olan kusun kurtulmak istememesi cahilliktendir. Kafeslerden kurtulan ruhlar, Tanriyalayik ve halka rehber olan peygamberlerdir.Onlarin sesleri, kafeslerin disindan ve din makamindan gelir: Sana kurtulus yolu ancak budur, bu! Biz budaracik kafesten bununla kurtulduk. Bu kafesten kurtulmanin bundan baska çaresi yok!K<strong>az</strong>andigin söhretten kurtulman için inleyip duran bir hasta haline gir. Zaten halk arasinda meshur olmaksaglam bir bagdir. Bu bag bu yolda demir bir bagdan asagimidir ki?SEYTAN ADEM'E NEDEN SECDE ETMEDI ?Hak'kin yaptiklarini da gör, bizim yaptiklarimizi da. Her ikisini de gör ve bizim yaptigimiz isler oldugunubil, zaten bu meydanda. Ortada halkin yaptigi isler yoksa, her seyi Hak yapiyorsa, su halde kimseye bununiye böyle yaptin deme!Tanri'nin yaratmasi, bizim yaptigimiz isleri meydana getirmektedir. Bizim islerimiz Tanri isinin eseridir.Söz söyleyen kimse, ya harfleri görür, yahut manayi. Bir anda her ikisini birden nasil görebilir? Insankonusurken manayi düsünür, onu kastederse harflerden gafildir. Hiçbir göz bir anda hem önünü hemardini göremez. Sunu iyice bil! Önünü gördügün zaman ardini nasil görebilirsin?Madem ki can, harfi manayi bir anda kavrayamiyor, nasil olur da hem isi yapar, hem o is yapma kudretiniyaratir? Ey ogul! Tanri, her seye muhittir. Bir isi yapmasi, o anda diger bir isi yapmasina mani olam<strong>az</strong>.Seytan, Bima agveyteni dedi; o alçak ifrit, kendi fi'lini gizledi.Adem ise Zalemna enfüsena dedi; bizim gibi Hak'kin fiilinden gafil degildir.Günah ettigi halde edebe riayet ederek Tanri'ya isnad etmedi. Tanri'nin halk ettigini gizledi. O suçukendine atfettiginden ihsana nail oldu.Adem, tövbe ettikten sonra Tanri, Ey Adem! O suçu, o mihnetleri, sen de ben yaratmadim mi? O benimtaktirim benim k<strong>az</strong>am degil miydi; özür getirirken niye onu gizledin? dedi.Adem Korktum, edebi terk etmedim deyince Tanri, Iste ben de onun için seni kayirdim dedi.
Hürmet eden hürmet görür. Seker getiren badem sekeri yer. Temiz seyler temizler içindir; sevgiliyi hostut, hosluk gör; incit, incin!Ey gönül! Cebirle ihtiyari birbirinden ayirt etmek için bir misal getir ki ikisini de anlayasin:Titreme illetinden dolayi titreyen bir el, bir de senin titrettigin el... her iki hareketi de bil ki Tanriyaratmistir; fakat bu hareketi onunla mukayeseye imkan yoktur. Ihtiyarinla el oynatmadan pismanolabilirsin; fakat titreme illetine müptela bir adamin pisman oldugunu ne vakit gördün?Anlayisi kit biriside su cebir ve ihtiyar meselesine yol bulsun, bu isi anlasin diye söyledigimiz bu söz, aklibir söz, akli bir bahistir. Fakat zaten bu hilekar akil, akil degildir ki.Akli bahis, inci ve mercan bile olsa can bahsi, baska bir bahistir. Can bahsi baska bir makamdir, cansarabinin baska bir kivami vardir. Akil bahisleri hüküm sürdügü sirada Ömer'le Ebülhakem sirdasti. FakatÖmer, akil aleminden can alemine gelince can bahsinde Ebülhakem, Ebucehil oldu. Ebucehil, cananispetle esasen cahil olmakla beraber his ve akil bakimindan kamildi.Akil ve bahsi, bil ki eser, yahut sebeptir (onunla müessir ve müsebbip anlasilir). Can bahsi ise büsbütünsasilacak bir seydir.Ey nur isteyen! Can ziyasi parladi; l<strong>az</strong>im, mülzem, nafi, mukt<strong>az</strong>i kalmadi. Bir gören kisinin. Nuru dogmusparlamaktayken sopa gibi bir delilden v<strong>az</strong>geçecegi meydandadir.Yine hikayeye geldik; zaten ne zaman hikayeden ayrildik ki?Cehil bahsine gelirsek o Tanri'nin zindanidir; ilim bahsine gelirsek onun bagi ve sayvani. Uyarsak onunsarhoslariyiz; uyanik olursak onun hikayesinden bahsetmekteyiz. Aglarsak riziklarla dolu bulutuyuz;gülersek simsek!Kizar, savasirsak bu, kahrinin aksidir, barisir, özür serdedersek muhabbetinin aksidir.Bu dolasik ve karmakarisik alemde biz kimiz? Elif gibiyiz. Elif'inse esasen, hiç ama hiçbir seyi yoktur!TACIRIN HIKAYESIBir tacirin bir dudusu vardi, kafeste hapsedilmis, güzel bir duduydu. Tacir, Hindistan'a gitmek üzere yolh<strong>az</strong>irligina basladi. Kerem ve ihsan dolayisiyla, kölelerinin, cariyeciklerinin her birine Çabuk söyle, sanaHindistan'dan ne getireyim? dedi. Her birisi ondan bir sey diledi. O iyi adam hepsine, istediklerinigetirecegini vad etti. Duduya da Sen ne armagan istersin, sana Hindistan elinden ne getireyim? dedi. Dududedi ki: Oradaki dudulari görünce benim halimi anlat. Dedi ki: Sizin müstakiniz olan filan dudu, Tanri'nintakdiriyle bizim mahpusumuzdur. Size selam söyledi, yardim istedi; sizden bir çare, bir kurtulus yolu diledi.Dedi ki: Reva midir ben istiyakinizla gurbet elde can vereyim. Siki bir hapis içinde olayim da siz gahyesilliklerde, gah agaçlarda zevk ve sefa edesiniz. Dostlarin vefasi böyle mi olur? Ben su hapis içindeyim,siz gül bahçelerinde. Ey Ulular! Bir seher çagi sarap meclisinde bu inleyen garibi de hatirlayin!Dostlarin sevgiliyi anmasi, sevgiliye ne mutludur. Hele anan ve anilanin biri Leyla, öbürü Mecnun olursa.Ey güzel endamli sevgilinin mahremleri! Kendi kanimla doldurdugum peymaneleri içmem reva mi? Sevgili!
- Page 1 and 2: M E S N E V I H A K K I N D AMesnev
- Page 3 and 4: Ham, piskinin halinden anlamaz, öy
- Page 5 and 6: ister bu cihetten... akibet bizim i
- Page 7 and 8: O garip kisi yoldan gelince, hekim
- Page 9 and 10: dediler); Velileri de kendileri gib
- Page 11 and 12: ama içi aksine.Padisah : Peki söy
- Page 13 and 14: ulundugundan haberi yok! Gölgeye d
- Page 15 and 16: enk var, ama baliklarin kurulukla c
- Page 17 and 18: Ey ay! Gayri bu felek, nedir ki sen
- Page 19 and 20: Ulu Tanri açikça meydan da olmadi
- Page 21 and 22: Yildizlarin ardinda yildizlar vardi
- Page 23 and 24: Ates! Sen hiç sabirli degildin. Ni
- Page 25 and 26: gelir, fakat ona erisince kaçar ve
- Page 27 and 28: Adi sani belli kisi! Kazanmayi bir
- Page 29 and 30: Eshab-i Kehf'in köpegine el verili
- Page 31 and 32: Dogan kuslarinin övüldügünü is
- Page 33 and 34: Ben ki filleri parça parça etmisi
- Page 35 and 36: yoldas! Susuz ve uçsuz bucaksiz ç
- Page 37 and 38: Tanri'nin lütfu, bu aslanla yaban
- Page 39 and 40: azrailisin! Ne olursan ol; canimiz
- Page 41 and 42: Ömer, selami alip onu yanina çagi
- Page 43: Ekmek Adem Atanin vucuduna karisti,
- Page 47 and 48: Kamil, topragi tutsa altin olur; na
- Page 49 and 50: sabah çaginda sahiplerine gelir; n
- Page 51 and 52: Kimin namazinda mihrap ve kiblesi A
- Page 53 and 54: dedi ki: Allah selamet versin git.
- Page 55 and 56: ÇENK ÇALAN IHTIYAR(Bilmem) isitti
- Page 57 and 58: u mümkündür.Fakat fazla vefakarl
- Page 59 and 60: tarafindan bir ses geldi, bu sesi r
- Page 61 and 62: Ömer, o ihtiyarin yüzüne bakip d
- Page 63 and 64: kargalari tavus haline getirir.Kisi
- Page 65 and 66: Yoksullar bizim yoksullugumuzdan ve
- Page 67 and 68: Aklin, insanlara ayak köstegi olun
- Page 69 and 70: Bu kul sana tabidir; gönlü, senin
- Page 71 and 72: Musa'dan bil.Tabiata inananlar; gö
- Page 73 and 74: yüzden saçini sakalini yolan bulu
- Page 75 and 76: sahibi, eserden kurtulur. Sevgisini
- Page 77 and 78: Çünkü onlar aci tuzlu sulari iç
- Page 79 and 80: aglayip inler bir halde kaldi. Gül
- Page 81 and 82: O köpügü saf ve makbul bil. Sevg
- Page 83 and 84: ona kul olanlar telef olup gitmisle
- Page 85 and 86: öküzü, bir dag keçisi, bir de s
- Page 87 and 88: sözde Kaf ve Nun harflerinden meyd
- Page 89 and 90: Bize yapayalniz, aziksiz, adeta siz
- Page 91 and 92: Bu, gizli bir bagdir ama demirden b
- Page 93 and 94: itimat, su sigirinin aslana itimadi
- Page 95 and 96:
Tanri nurlarina karsi bu kiyasçikl
- Page 97 and 98:
Padisah Sizi imtihan edecegim; baka
- Page 99 and 100:
Onlarin omuzlari omuzlarima sürün
- Page 101 and 102:
Her bey, heresir, ümit ve korkuyla
- Page 103 and 104:
En güzel olan (Güzeller güzeli )
- Page 105 and 106:
sifat yoktur, beri gel! Beri gel ki
- Page 107 and 108:
Elimiz, ayagimiza kastettikten sonr
- Page 109:
içindi, yarisi nefsim için. Tanri