18a11066353e60e864b9f53e842ff575d16bd704

80 • Çaresiz Stratejilerönemli mekanik buluşlar çıkmıştır) bu dönem tiyatrosununvazgeçilmez unsurlarıdır. Barok tiyatrodaki sahneillüzyonu kusursuzdur. Bu tiyatro sahnesinde sunulanillüzyon kusursuzdur. Tıpkı gerçekten daha gerçek gibigörünen ancak gerçekle karıştırılmak istenmeyen gözyanılmasının çağdaş karşılığı sayılabilecek simülakrlanntersine barok tiyatroda teknik, taklit, artefact ve makinelerinde yardımıyla gerçeğe kendi kurallarına uygunbir şekilde meydan okunmaktadır. XVI. yüzyıldan XVII.yüzyıla kadar giden mimari ve resimsel perspektif içinde benzer şeyler söylenebilir; çünkü burada kendisindenyararlanılan perspektif çoğunlukla bir sahneye koyma biçimine,bir illüzyon üretimine benzemeye çalışmaktadır.Perspektiften yararlanmak demek sahneye bir şeyler koymakdemektir. Perspektifin amacı gerçek değil,, görünümüretebilmektir. Perspektife dayalı illüzyonun insanı nasılolup da etkileyebildiğini açıklayamıyorum; çünkü ortadaaçıklanması gereken bir şey yok.Yine de illüzyona sırrını itiraf ettirebilmek amacıylabaskı yapılmış, tiyatro ise yeniden canlandırma tuzağınadüşürülmüştür. XVIII. yüzyılda “gerçekle” ilgilenmeyebaşlayan tiyatro sahnesi, mekanik simülasyon ve metafizikillüzyon üretiminden uzaklaşarak natüralist biçimeboyun eğmiştir. Bu tiyatro sahnesi başka bir dünyanıngizli çekiciliği adına biçimsel değişikliklerin sağladığıprestijden vazgeçmiştir. Toplumsal karşıtlıklar, psikolojiksorunların yaşandığı ve daha genelinde gerçekliğin sorgulandığıdönemin çağdaşı sayılabilecek eleştirel bir tiyatrodönemi başlamıştır.Oysa yeniden canlandırma sürecinde aşılması gerekenönemli bir engel vardır. Artık biçimsel değişiklikler yada tapılası illüzyon numaralan çekebilecek bir güce sahipolmayan tiyatronun eleştirel bir enerji ve bir tür kutsal çekimgücüne sahip olmayı sürdürdüğü söylenebilir. Eleştirelbir güce sahip olan tiyatronun sahne ve seyirci şeklindeikiye bölünmesi, bir üstünlük ve yargılama alanına