• • • • •

Peygamberi! Yüce Allah’ın hicret konusunda kadınlarızikrettiğini duymuyoruz. Neden bu konuda hep erkekkalıplar kullanılmıştır?”Onun bu sorusu üzerine Yüce Allah şu âyeti indirmiştir:6 “Sizden erkek olsun kadın olsun, hiç birinizin ameliniboşa çıkarmayacağım. Zaten siz birbirinizdensiniz.” 7Yine Ümmü Seleme, evinde bir gün saçlarını taratırkenHz. Peygamber’in (s.a.s.) mescidden “Ey İnsanlar”diye seslendiğini duymuş ve saçını taramaktaolan kadına “Bırak sonra tararsın.” demişti. Kadın, “Oerkekleri çağırıyor, kadınları değil” deyince de ona “Bende insanım, biz insan değil miyiz?” diyerek Peygamber’idinlemeye çıkmıştır. 8 Görüldüğü üzere Ümmü Selemeannemiz, Peygamberimiz’in ey insanlar çağrısını duyunca,kadın olarak kendisinin de bu hitaba dâhil olduğunudüşünmüş ve ona icabet etmiştir.Ensar hanımlarından Ümmü Umare yahut Esmâbinti Umeys yahut Ümmü Seleme Peygamberimiz’egelip şöyle demiştir: “Bakıyorum da her şey erkeklere,kadınlar hiçbir konuda anılmıyorlar? Niye Kur’ân’dabizler de erkeklerin anıldığı gibi anılmıyoruz?”Onun bu sorusu üzerine şu âyet inmiştir: 9“Müslüman erkekler ve Müslüman hanımlar..imanlı erkekler ve imanlı hanımlar.. itaatkâr erkeklerve itaatkâr hanımlar.. doğru, dürüst erkekler ve doğru,dürüst hanımlar.. Allah, onlar için mağfiret ve büyükbir mükâfat hazırlamıştır.” 10Esmâ binti Yezid, Hz. Peygamber’e gelerek şunlarısöylemiştir: “Anam babam sana feda olsun ey Allah’ınpeygamberi! Ben, sana kadınlar adına geldim. Allah,seni kadın erkek herkese peygamber olarak gönderdi.Biz kadınlar da sana ve Rabbine iman ettik. Bizler,evlerimizin temeli olup erkeklerin şehvetlerini tatminederiz, çocuklarını taşırız. Bizler evlerde kapalı kaldık.Siz erkekler ise cemaate çıkar, Cuma kılar, hasta ziyareteder, cenazeye katılır, tekrar tekrar hac yapar, cihadedersiniz. Bu yüzden siz bizden faziletlisiniz. Biz ise,siz bu işleri yaparken mallarınızı korur, elbiselerinizidiker, çocuklarınızı terbiye ederiz. Ecir ve hayırda bizde size ortak mıyız?” Kadının bu sözleri üzerine Peygamberimizarkadaşlarına dönüp “Dini konusundabundan daha güzel problemini ortaya koyan bir kadıngördünüz mü?” dedikten sonra kadına şöyle dedi:"Esmâ, git kadınlara bildir: Sizden birinizin kocasınaiyi davranması, onun hoşnutluğunu kazanmaya çalışmasıerkekler için saydığın şeylerin hepsine denktir." 11Aynı çerçevedeki bu rivayetler, ilk dönem kadınlarınınKur’ân âyetleri ile her türlü soruyu Peygamber’erahatlıkla sorabildiklerini ortaya koymaktadır. Adıgeçen hanımların sorusu üzerine, bu âyetlerin inmişolması ise, Yüce Allah’ın onlara verdiği değeri net birbiçimde göstermektedir.Kur’ân’ı okuma, onu doğru anlama ve gereklerini yerinegetirme konusunda ilk dönemden itibaren kadınlarda erkekler gibi üzerlerine düşeni yapmışlardır. Şu birkaçörnek bile bu söylediklerimizi anlatmaya yeterlidir:Amre binti Abdirrahman, minberden Cuma günühutbe okurken Kâf sûresini Hz. Peygamber’in ağzındanöğrendiğini söyler. 12Eşleri, Peygamberimiz’in yanında rahatlıkla fikirlerinisöyleyebilir, onunla istişare eder ve müzakere ederlerdi.Hudeybiyye anlaşmasının yapıldığı sene, ağaç altındaRıdvan Biati yapılınca Hz. Peygamber, “Ağacın altındabana biat edenler, İnşâallah cehenneme girmez.” buyurmuştu.Orada bulunan Hafsa Annemiz, “İyi ama eyAllah’ın Rasülü! Yüce Allah, ‘Sizden cehenneme uğramayacakyoktur. Bu, Rabbin için kesinleşmiş bir sözdür.’ 13buyurmuyor mu?” diye sormuştu. Peygamberimiz (sallallahüaleyhi ve sellem), bir sonraki âyeti okuyarak onacevap vermiştir: “Sonra Biz, Allah’tan sakınanları kurtarırız,zalimleri de diz üstü çökmüş olarak orada bırakırız.” 14Bu olay 15 hem eşi Hz. Hafsa’nın geniş Kur’ân kültürüneve hem de dinî bir konuda fikirlerini rahatlıkla Peygamberesöyleyip onunla tartışabildiğine tanıklık etmektedir.İfk hâdisesinde Hz. Âişe, Peygamberimiz’e şöylecevap verir: Ben yaşı küçük bir kadındım, Kur’ân’ınbüyük bir kısmını ezbere okuyamıyordum. Bu sebepleşöyle dedim: Vallahi ben size nasıl bir örnek getireceğimibilemiyorum. Sadece Yusuf peygamberin babasınıörnek alıyor ve tıpkı onun gibi diyorum: “Artık banadüşen güzel bir sabırdır. Sizin bu anlattıklarınıza karşılıkyardımına sığınılacak tek merci Yüce Allah’tır.” 16Bu rivayet de Hz. Âişe’nin, zor zamanlarında Kur’ânkıssalarını kendi hayatına uyarlayarak başına gelenleresabredip Kur’ân’daki peygamber dualarıyla dua ettiğinigöstermektedir. Gerçekten de onlar, yaşadıklarını öncelikleKur’ân aydınlığında yorumlamaya çalışıyorlardı.Hz. Âişe, Peygamberimiz’e bir âyet indiğinde,onun ifade ettiği helâl haram, emir ve yasağı iyiceöğrenmeye çalıştıklarını söyler. 17 Nitekim Hz. Âişe,“Yerin başka bir yer, göklerin başka göklerle değiştirileceğigün” 18 âyetiyle ilgili olarak “Bu sırada insanlarnerede olacak?” diye sormuş, Peygamberimiz de şöylecevap vermiştir: “Bunu senden önce bana hiç soranolmadı, o gün insanlar sırat üzerindedirler.” 19Yine Hz. Âişe, ölü, ailesinin arkasından ağlamasısebebiyle azap görür, şeklindeki rivayeti, Kur’ânâyetleriyle reddediyor ve şöyle diyordu: Size bu hususta16