• • • • •

tün bunlara ilâveten ümitsizce ve mânâsız bir şekildehayatını geçirir.” 63. Risale-i Nurların Ahlâkın YerleştirilmesineAtfettiği ÖnemRisale-i Nur’a hâlis bir kalb, sahîh bir akıl ve güçlübir basiretle yaklaşan bir kimse onda icmalî, küllî ve şümullübir mânâda “imanî, insanî ve derinlikli bir ahlâkîders” bulacaktır. Bu ihlâslı insan, Risale-i Nur’a ve onunKur’ânî nuraniyetine girdiğinde “ahlâk konusunun”merkezî bir konumda olduğunu teyit edecektir.Risale-i Nurlardaki ifadelerin, bu önemli mevzudaahlâka merkezî bir konum vermesi tesadüfî değildir.Tam aksine Risale-i Nurların tabiatı, onun Kur’ân-ıKerîm ve en büyük ahlâk örneği Efendimiz (sallallahüaleyhi ve sellem) ile olan sıkı irtibatı, nur derslerinizaten farz derecesinde ahlâk konusuna çekmiş ve insanlıkmedeniyeti binasının yükselmesinde ahlâka entemel bir rol vermiştir.İnsanî ve medenî tecrübeler bize şunu göstermektedirki, “ahlâk” konusu, insanlığın medeniyet ve tarihyürüyüşünde olmazsa olmaz esaslardandır. Bu yürüyüşe,ilk peygamberden, tarihin ve medeniyetin şahitliğiile en önemli mucizelerinden birisi “güzel ahlâk”olan rahmeten li’l-âlemîn Efendimiz’e (sallallahü aleyhive sellem) kadar daimî bir şekilde enbiya ve resuller(aleyhimüsselâm ecmaîn) kumandanlık etmişlerdir.Nebevî ahlâk yolunda yürüyenler ve mânâ-i harfîyesahip çıkanlar, hayatta oldukça yüksek ahlâkî gayelerbulunduğunu göreceklerdir. Ahlâk, salih bir hayat içintemel bir esastır. Nursî şöyle demektedir:“Nübüvvet yolunda yürüyenlerin ve insanlığınen önemli gayesi ve vazifesi, ahlâk-ı İlâhiye ileahlâklanmaktır.” 7Ahlâk konusunun nur derslerinde bu şekilde yeralmasında bir gariplik yoktur. Çünkü bir değer olarakahlâk, âhlâkî yapı ve ahlâkî yönlendirme; beşeriyetinimanını kurtarma, iman, din ve Kur’ân hakikatlerinibaşkalarına duyurma adına Risâle-i Nur’un âdeta ayrılmazbir cevheri ve parçasıdır.Burada, Risale-i Nur’un etkileyici, derinlikli ve samimibir şekilde İslâm dünyası için ahlâk gerçeğininbir tasvirini verdiğini görüyoruz. O bize ahlâkı teorik,felsefî ya da maddî boyutları ile değil, onu, insankardeşleri, varlık ve Rabbi arasında etkili bir bağ olanimanî, şer’î, pratik, içtimaî ve ihsanî boyutları ile ortayakoymaktadır ki, bu tam da İslâm ahlâkıdır. Risale-iNur, ahlâka güçlü bir şekilde temas ederken, konuyufelsefî bir nazariye olarak ele almamaktadır. O, vicdanıve duyguları harekete geçirmek, Kur’ân-ı Kerîm’deolduğu gibi Kur’ânî, imanî ve nuranî hakikatleri kalb,basiret ve idraklere yerleştirmek için uğraşmaktadır.Gerçekte İslâm toplumu ahlâkî bir toplumdur. Çünkühayatı, inançları, düşüncesi, yaşayışı ve pratiğinde,mânâ-i harfî düşüncesine sahip çıkar. Mânâ-i harfîdüşüncesine göre şekillenen bir medeniyet ve kültür,insan fıtratı ile uyumlu ve insicamlıdır.Nursî, mânâ-i harfî düşüncesi ve İslâm ahlâkı ile şekillenenbir medeniyeti bizlere şu şekilde tanımlıyor:1. “Kur’ân medeniyeti kuvvet yerine hakka dayanır.Hakkın özelliği adalet ve dengedir.2. Bu medeniyetin hedefinde menfaat yerine faziletvardır. Faziletin özelliği ise muhabbet ve kaynaşmayavesile olmasıdır.3. Bu medeniyetin birleşme noktası, ırkçılık ve kavmiyetçilikyerine, dinî, vatanî ve sınıfî bağlardır. Bu bağınneticesi samimî kardeşlik ve barış, tecavüze karşı isesadece müdafaadır.4. Hayattaki düsturu, çatışma yerine yardımlaşmadır.Yardımlaşmanın özelliği ise birleşme ve dayanışmadır.5. Hevâ yerine Hudâyı koyar. Hudânın özelliği ise insanınterakkisi ve ruhen tekâmülüdür.” 8Bizler Risale-i Nurlardaki ahlâk konusunu, ÜstadNursî’nin harfî ve tevhidî bakış açısı ile baktığımızzaman ancak tam anlayabiliriz. Çünkü ahlâk konusuiman, tevhid, din, varlık ve bir açıdan da insanınyeryüzü hilâfeti ile irtibatlandırıldığı zaman kıymetlibir cevher olarak ortaya çıkar. Zaten ahlâk, en güzelhâli ile Nebî’de (sallallahü aleyhi ve sellem) müşahhaslaşmış,en derin anlamları ile O’nun (sallallahüaleyhi ve sellem) hayatında, Sünnetlerinde, söz, fiil vedavranışlarında tezahür etmiştir. Nurlar, ahlâkı mücerretve belirsiz bir kavram olmaktan kurtararak, onuamel-i salihle, insanın kendi nefsindeki ve kâinattakitecellîleri ve iman hakikatlerini anlamaya vesile olanbir kavrama dönüştürmektedir. Nursî, yüksek ahlâkı,insanlığın problem ve ıstıraplarına en doğru ve kesinbir çözüm olarak sunmaktadır.*Uluslarası İslam Üniv., MalezyaTercüme: Dr. Musa Kâzım GülçürDipnotlar1. Nursî, Lemeât, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 181.2. Nursî, Sözler, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 143.3. Nursî, Sözler, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 637.4. Nursî, Sözler, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 855.5. Nursî, Lahikalar, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 380.6. Nursî, Şuâlar, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 242.7. Nursî, Sözler, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 624.8. Nursî, Mektubât, (Terc. İhsan Kasım Salihi), s. 606.46