kırklareli il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

metal kirliliği son yıllarda üzerinde durulan önemli bir konu olmuştur. Ağır metallerle bitkilerin bir yandanbüyüme durumlarında gerileme söz konusu olurken, diğer taraftan bitkisel kalite unsurları da olumsuz yöndeetkilenmektedir. Motorlu taşıt trafiğinin yoğun olduğu oto yolları yakınlarında otlatılan hayvanlarda Pb veCd’dan ileri gelen kronik zehirlenmelerin olabileceği bildirilmektedir. Bu metallere karşı sığır ve koyunların hassasolduğu, Pb ve Cd un daha çok böbrek ve karaciğerde biriktiği tespit edilmiştir.Başta kurşun olmak üzere ağır metaller insanlarda uyku bozukluklarına, yorgunluk, baş ağrısı, başdönmesi, iştahsızlık, hafıza yetersizliği gibi belirtilere yol açan merkezi sinir sisteminde düzensizliklere nedenolmaktadır. Aynı şekilde kalp ve damar hastalıklarının ortaya çıkmasında ve kan dolaşım sistemlerininbozulmasında da ağır metallerin etkili olabileceği bildirilmiştir.C.3. Atmosferik KirlilikC.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin EtkileriAtmosferdeki ozon gazı için çok hassas bir denge sözkonusudur. Bu gaz atmosferin üstkatmanlarında bir tabaka oluşturur ve bu gaz tabakası güneşten gelen öldürücü ışınları filtre eder. Bu sayedeyeryüzüne ulaşabilen ışın miktarı canlı varlıklar için yararlı bir şekle dönüşür. Ancak bu gaz tabakasınınincelmesi ya da delinmesi söz konusu olduğunda kendisinden beklenen işlevleri yerine getiremez ve güneşışınları canlılar için gerçek bir tehlike haline dönüşür.Bunun yanı sıra, güneş ışığında fotokimyasal tepkimeye giren egzoz gazları, kirli havadankaynaklanan duman bulutlarında ozon ve azot dioksit oluşturmaktadır. Böylece atmosferin yeryüzüne yakınalt kısımlarında da bir Ozon Kirliliği meydana gelmektedir. Son yıllarda dünyamızdaki en önemli çevresorunlarının başında yukarıda sözünü ettiğimiz gibi "Ozon kirliliği" ile "Ozon tabakasındaki incelmeler vedelinmeler" gelmektedir. Çeşitli amaçlar için üretilen kloroflorokarbonlar (CFC) ozon tabakasını inceltmekte,bunun sonucunda çevre ve insan sağlığı olumsuz etkilenmektedir. Ozon molekülleri atmosferde bulunduklarıyere göre farklı karakteristik özellikler gösterirler. Stratosfer tabakasındaki ozon canlılar için yararlı olup,buna karşılık dünya yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (troposferde) bulunan % 10 oranındaki ozonunyıkıcı etkisi bulunmaktadır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren ozonun, bitki ve hayvanlarıncanlı dokularına çeşitli zararları bulunmaktadır. Atmosferdeki ozonun yaklaşık % 90'ı yeryüzünden itibaren10-40 km arası yükseklikte ve stratosfer tabakasında bulunur. Bu bölgedeki ozonun özelliği; tüm canlıvarlıkları, doğal kaynakları ve tarımsal ürünleri olumsuz yönde etkileyen ultraviyole (UV) ışınlarını absorbeetmesidir. Ozon yoğunluğunun ultraviyole ışınlarını tutma görevini yapamayacak kadar azalması, "ozontabakasının delinmesi" olarak adlandırılmaktadır. Ozon tabakasının incelmesi sonucunda; UV-bradyasyonu artmakta ve insanların bağışıklık sistemleri zarar görmekte, görme bozukluğuna ve derikanserine yol açmaktadır. Ozon tabakasının incelmesine sebep olan ve kloroflorokarbon ihtiva edenmaddelerin başında klor türevleri, plastik köpükler (strafor), spreyler, aerasoller ve yangın söndürücülergelmektedir.Gökyüzünün mavi renkte görünmesi ozon sayesinde olmaktadır. Sıvı halde lacivert renge dönüşenozon gazı, dünyayı güneşten gelen morötesi radyasyona karşı korumaktadır. Ancak bu gaz aynı zamandacanlılar için çok tehlikelidir. Maruz kalındığında gözleri, burnu ve boğazı tahriş ederek solunum sisteminitahrip eder. Çok az insan ozonun ne kadar öldürücü olduğunun farkındadır. Bir gramın iki yüzde biri miktardaozon almak öldürücü olabilir.Oksijen ve ozon birbirinin allotropudur. Kimyasal benzerliliklerinin sebebi ise hiç kütle değişimineuğramadan birinin diğerine dönüştürülebilirlilik gerçeği ile gösterilir, yani;3O 2 (g)---→2O 3 (g)96 gram 96gramdir.C.3.2. Asit Yağmurlarının EtkileriGerek endüstriyel ve gerekse diğer kaynaklardan atmosfere salınan kükürt, azot, oksitler,hidrokarbonlar gibi kirleticiler, atmosferde çeşitli kompleks kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramaksuretiyle yeni ürünlere dönüşerek kirletici emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Sözkonusu asit karakterli yeni ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içinde çözünmüşhalde taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir. Çünkü atmosferde bulunan CO 2 gazı su ile tepkimeye girerekzayıf bir asit olan karbonik asidi vermektedir.CO 2 + H 2 O ———→ H 2 CO 3Asit yağmurları etkisinde kalmış yerlerdeki yağmur suyunun pH derecesi genelde 4 ile 5 civarındaseyretmektedir.- 23 -