Yazar emekli olur mu?

KÝ TAP ZAMANIMEKTUP‘Karanlk günlerde içten dostlukla’ki usta yazar, Paul Auster ve J. M. Coetzee mektuplama geleneiniçamza tayarak bir proje tasarladlar. Bu projenin ürünü olan imdive Burada’da üç yl boyunca yazan iki isim, pek çok güncel konuya dadeinerek bir zihinsel diyalog sunuyor okurlarna.MD VE BURADA - MEKTUPLAR 2008-2011, PAUL AUSTER - J. M. COETZEE, ÇEV.: SEÇKN SELV, CAN YAYINLARI, 265 SAYFA, 20 TL7 OCAK 2013 PA ZAR TE SÝSBAAK BNGÖLon yllarda oldukça popülerolan, özellikle yazarlara,düünürlere ve sanatçlaraait mektuplarn gün yüzüne çkarlpyaymlanmas, eletiriyi ya da bu mektuplarnyazarlar hakkndaki biyogra-k bilgileri beslemenin yan sra okurlarda keyie okunan farkl bir yazm türüneaina kld. Ernest Hemingway’in, VirginiaWoolf’un, John Steinbeck’in, EmilyDickinson’n ve daha pek çok yazarnmektuplarnn yan sra yazarlar, sanatçlar,düünürler arasndaki mektuplamalarda bir ‘mektup edebiyat’ oluturdu.Bu mektuplamalardan ilk akla gelenlerIngeborg Bachmann ve Paul Celan’n,Sigmund Freud ve Carl Jung’un mektuplamalar,Samuel Beckett ve AlanSchneider’n birbirlerine yazdklar mektuplar.Felsefe tarihinde Theodor Adornove Walter Benjamin mektuplamalarönemli bir kaynak saylr. Gertrude Steinve Pablo Picasso’nun mektuplar modernizmianlamak için kaynak oluturur.Sait Faik’in Orhan Veli gibi çeitli air veyazarlara yazd mektuplar Türk edebiyattarihine k tutar.BR PROJE OLARAK MEKTUPÖte yandan, telefon ve elektronik postagibi iletiim araçlarnn kullanlmayabalanmasnn mektuplama çanbitirdii, söz konusu edebi mektuplarnda kâdn ve postann hüküm sürdüügeçmi çalara ait olduu düünülebilir.Can Yaynlar’nn Seçkin Selvi çevirisiyleyaymlad imdi ve Burada’daite tam da bu gelenein canlandrldgörülüyor. Amerikal Paul Auster ve GüneyAfrikal J. M. Coetzee mektuplamageleneini çamza tayarak bir projetasarlamlar. Bu projenin ürünü olanimdi ve Burada’da üç yl boyunca yaz-an çada edebiyatn bu iki önemli ismi,zihin açc metinlerle siyasetten edebiyata,spordan sinemaya, gündelik hayatlarndanyaptklar gezilere pek çok güncelkonuya da deinerek bir zihinsel diyalogsunuyorlar okurlarna.14-15 Temmuz 2008’de Auster’nmektubuyla balayp 29 Austos 2011’deCoetzee’nin mektubuyla biten imdi veBurada’nn, öncelikle doal bir mektuplamaolarak gelimediini belirtmek gerekiyor.Mektuplamalarn Coetzee’ninönerisiyle bir proje olarak balamas, kitaptansadece alcsna yazlm, özelmektuplarn samimiyetini bekleyen okuriçin bir hayal krkl olabilir. Zira iki yazarnda sadece birbirleri tarafndan de-il okurlar tarafndan da okunacaklarnbilerek bu mektuplar yazd unutulmamal.Yine de bu kitap, bir projeolduu düünülmezse, pekâlâ birbirlerini2005’ten beri tanyan, pek çok ortaknoktas ve bir o kadar da farkll bulunaniki iyi yazarn doal mektuplamalarolarak da okunabilir. Auster veCoetzee’nin yazm tarzn bilen okurlarnda hemen fark edecei gibi, ilk mektuplardaokur bir üçüncü göz olarak yazarlarnakllarnda olsa da yazarlarn sayfalarilerledikçe okuru unuttuklar gözlemleniyor.imdi ve Burada’nn ilk konusu dostluk...Zira bu proje birbirinden uzakta ya-asalar da arkada olan iki yazarn önceliklebirbirlerine güvenmesini, birbirlerinibir yazar ve insan olarak da tanmalarngerektiriyor. Öte yandan kitabn önsözündebirbirlerine dost deseler de, bu ifadeyemesafeli duruyorlar kitap boyunca.J. M. Coetzee Paul Auster10Birbirlerini öteki ya da Auster’n deyiiyle”burada olmayan öteki” olarak görüyorlardaha çok. Çünkü ikisi için de hereyden çok dostluk bir muamma. Ve belkide tam da bu tanmlama, yani birbirininöteki olma imdi ve Burada’da bir tamamlanmlkduygusu yaratyor.Auster ve Coetzee’nin görü birliindeolmad pek çok konu var. ki yazararasndaki farklar görmek, okurun onlardaha iyi tanmasn salyor. Öteki,dierini daha görünür klyor. Örnein,Avusturalya’da yaayan ve Güney Afrikalolan Coetzee kendini yönetilen olarakgörürken, Auster bir Amerikan vatandaolarak ister istemez yöneten tarafndakonumlanyor, yöneteni oldukçaeletirse de. Ortadou’daki gelimelerve özellikle srail-Filistin sorunu yazarlarnfarkllklarnn ortaya çkt bir konuolarak beliriyor. Yahudi olan Auster, önceliklesrail devletinin bir gerçek olduunavurgu yapp mazlum konumda oldu-unu ima ederken, Coetzee Filistinlilerinigal altnda olduuna ve çektikleri aclaravurgu yapyor. Auster’n Kudüs’ü ziyaretiylebirkaç mektup süren bu diyalounen çarpc yanysa iki yazarn birbirlerinindüüncesini etkilemesi ve ekillendirmesi.Coetzee’nin mektubundan ve Filistinlilerinaclarna olan vurgusundan sonra,Auster da bu aclar kabul ediyor. ki yazarnbu konuyu ve kart görülerini entelektüelolgunlukla karlamalar ve ötekiningörüüne deer verip üzerine dü-ünmeleri imdi ve Burada’dan, Auster veCoetzee’nin mektuplamalarndan çkarlacaken büyük derslerden biri belki de.GERÇEKL YENDEN DÜÜNMEKTüm farkllklarna ramen elbette iki yazarbirletiren önemli balar var. Bunlardanbiri Samuel Beckett ve onun hemAuster hem de Coetzee’nin yazarlk kariyeriüzerindeki etkisi. Auster romanlarnnen önemli konularndan olan rastlant,iki yazarn da felse balamda üzerinedüündükleri ve kitapta da tarttklarbir konu. Her iki yazar da gerçekli-i sorgulayan cümleler kuruyor ve bu diyalogdakendi gerçekliklerini ve zamanngerçekliini de sorguluyorlar. Belkide tam bu nedenle kitabn ad “imdive Burada” olarak belirlenmi. Geçmiekimi zaman nostaljik bir gözle baksalarda, Auster da Coetzee de kendisini imdidekonumlandryor.imdi ve Burada, temalar çerçevesindeilerleyen bir diyaloun yan sra, ikiyazar için de yazarlklar hakknda birgörü alveriini de içeriyor. Okurlarnyer yer katlabilecei ama edebiyat eletirmenlerinikzdracak bir diyalog da sürüpgidiyor Auster ve Coetzee arasndave ortak bir görüte birleiyorlar: Edebiyateletirmenlerini o kadar da ciddiyealmamak gerek. Öte yandan bu konudaAuster’n daha dertli olduu biliniyor vebu mektuplarna da yansm.imdi ve Burada’y dünya hali hakkndapek çoumuzun da paylat ve bu ikiyazarn dile döktüü bir korkunun gölgesindeokumak gerek. imdi ve burada ikiyazar da bir deheti paylayor aslnda.kisi de savalardan, çözümsüz çatmalardan,teknolojinin kontrol edilemezli-inden ürkmü, baka bir yaam, bakabir ekonomik ve sosyal düzeni özlediklerinibelirtiyorlar. Belki bu yüzden Coetzeede Auster da duyduklar dehetten bahsediyordurmakszn imdi ve burada;belki de Coetzee mektuplardan birini budehete atfen “karanlk günlerde içtendostlukla” diye imzalyor.