Yazar emekli olur mu?

KÝ TAP ZAMANIROMANBir berberin manifestosuPolat Onat’n Komu Yaynlar’ndan çkan ntihar Etmi BirTara Berberinin iir Kitab ve Önsözü postmodern edebiyatnörneklerinden biri olarak deerlendirilebilir. Eserin bir romanm, iir kitab m yoksa bir anlat m olduunu söylemek güç.NTHAR ETM BR TARA BERBERNN R KTABI VE ÖNSÖZÜ, POLAT ONAT, KOMU YAYINLARI, 168 SAYFA, 12 TL7 OCAK 2013 PA ZAR TE SÝiire taradan bakmakIk Yanar, Tara airi adl yeni romannda tara airi imgesinibakahraman Yakup Gündodu etrafnda tartmaya açyor.Romanda, tarada air olma halinden çok, taraya kaçm,snm bir adamn, Yakup Gündodu’nun hikâyesi var.TARA AR, IIK YANAR, ULE YAYINLARI, 351 SAYFA, 16 TLPSERDAR ÇELKolat Onat’n ntihar EtmiBir Tara Berberininiir Kitab ve Önsözüadl eseri ilk cümlesiyle farkl olduunuhissettiriyor. Kitap hakkndahem ayrntl hem de anlalr birokuma yapabilmek için sanrm elliliyllarda ilk nüvelerini veren “postmoderndurum” hakknda bilgi sahibiolmak gerekiyor. Malum olduuüzere o dönemin postmodern yazarlar,modernizme kar gelitirdikleridüüncelerini, bir tanm yapmaktankaçnarak ortaya koymaya çalyorlard.Belki de o nedenle, David Harveypostmodernlik hakknda yazdkitabn adn Postmodernliin Durumukoymutur. Postmodern durumbir düünce midir? Yoksa bir muammam? Bugün hâlâ tartlan bir konuysada, birçok zor metin için (kolayndanolsa gerek) bu tanm uygungörülmektedir. Dolaysyla postmodernliinbelirsizlik, parçalanma, kurallnbozumu, ironi, benin yitimi,melezleme, katlma, karnavallama,metinsellik, bir durum analizi, eletirisive bir döneme kar çk eklindebiçimlendiini söylemek yerindeolur sanrm.OKURUN NE ANLADII ÖNEMLOnat’n kitabn da bu tartmanneksenine oturttuktan sonra okumak,salkl bir okumann kaplarnaçacaktr. Nitekim kitap, henüzgiri cümlesiyle bu yönlü bir eksendeolduunu hissettiriyor bize. PolatOnat’n bu kitab için, “unu yazm”demek gibi net bir ifade kullanmaksanrm metnin yasland dü-ünce açsndan bir paradoksu barndrr.O nedenle, “Neyi anlatyor?”gibi bir soru sormak metnin okunmasndaha bir kolaylatracaktr.Nitekim yazarn yazdklarndan ziyade,okurun ne anladnn önemliolduu bir yapttan bahsetmekdaha doru olur kanmca. Tam dabu noktada metnin, “Önsöz” bölümündekiparçal iç dökme hali için,ayr ayr bir analizi hak ettiini söylemekyanl olmaz herhalde. Her parçaiçin de ayr bir okuma atlas çkarmakve ikinci bölümdeki iirleri debu düünce üzerinden okumak yerindeolaca gibi iirleri de anlalrklacaktr. Aksi halde okurun, yazlannne olduu konusunda, bir muammaile karlaacan söylemekyanl olmaz. O nedenle ntihar EtmiBir Tara Berberinin iir Kitabve Önsözü’nün bir roman m, iir miyoksa bir anlat m olduunu söylemekgüç. Zaten yazlan metnin adnkoyup ne olduunu söylemek, ortayaçkan metnin amacnn da dnaçkmak olur. Kitap iki bölüm olarakkurgulanm; birinci bölüm Önsöz,ikinci bölüm ise iirler ksmndanoluuyor. Romann birinci bölümündeyazar, sanat, roman, iir,kültür, hayat hakkndaki görülerinieletirel bir üslupla kaleme alrken,ikinci bölümde, birinci bölümde elealnan konularn adm adm nasl iiredönütüünden bahsediyor.Yazarn metin boyunca, karakteriÂdem Yoksun üzerinden bir sanatanlay gelitirdiini, bu durumunda metnin arkaik yapsn eletirelbir zemine doru kaydrdn görüyoruz.Nitekim yazarn ortaya koyduueletirel sanat anlay, gücünüpostmodern durumdan aldktansonra gizliden gizliye bir melez manifestoyadönüüyor. Yazar, ruhsalsorunlar olan biri üzerinden bunuyapyor olmas metnin gücünü artrdgibi eletirilebilirliini de ortadankaldryor. Yazarn karakterineyükledii kendilik, yalnzlk, küskünlük,delilik hali bu melez manifestoyutamamlyor gibi.NSAN HKÂYEBütün bunlarn yannda bir de,Âdem Yoksun’un sanat görüü d-nda insani bir hikâyesi var ki, belkide metnin souk ve tumturaklanlatsnn yanndaki en dikkat çekicidurum bu. Birinci bölümün sonunadoru, bütün o kargaann, içdökmenin, yalnzlk sözlerinin ardndanbir insanla karlarz. Sanrmo da günümüzün yalnz ve anla-lmadn düünen insandr. Adkonamayan, yaad yüzyl bir yalnzlklartoplamndan baka bir eyolarak göremeyen insan yani. Bunoktada ntihar Etmi Bir Tara Berberininiir Kitab ve Önsözü için,postmodern durumla bütünlemibir hal aldn söylemek yerindeolur. Yazar, Âdem Yoksun’un iç sesineait kaotik ve kaybolmuluk durumununçoul bir yalnzla-hiçlieiaret ettiini ve ortaya çkan bu yalnzln-hiçliin de ancak akla sa-altlabileceini gösteriyor bize.TMEHMET ÖZTUNÇara iirinin, merkez iirtarafndan çerçevelenmesiFaruk Naz Çamlbel’in“Han Duvarlar” iiri vesilesiyledir.Çamlbel, bir yandan bütün içtenlii veefkati ile tara iirini anarken öte yandantara iirine, iirin merkez evindeancak “misar” olarak arlanabileceinide hissettirir. Günümüzdebile boynunu taradan merkeze doruuzatan ‘duyu’ ve ‘düüncesi’ taraile çeperli airler vardr ama artk yeniiir anlay içinde kabul görmeleri neredeyseimkânszdr. Çünkü merkeztarahattnda iir, sadece mekânsal birdeiim geçirmemi, duyu ve düünceanlamnda da merkezilemitir.Ik Yanar, Tara airi adl yeni romanndatara airi imgesini romannbakahraman Yakup Gündodu etrafndatartmaya açyor. Yanar, romandatarada air olma halini deil, tarayakaçm, snm bir adamn, YakupGündodu’nun hikâyesini anlatyorki, Gündodu romanda bir airdençok, air olma hevesine denk düüyor.Yakup Gündodu, yirmi yl önce yolubir ekilde Büyük Saat dergisine dümüve yazd bir iir, onun olmaktançkacak kadar, üstat Ali Gani’nin müdahalesindengeçmi ve o haliyle yaynlanmtr.O da, air olamayacananlam ve taraya kaçmtr. Yirmiyln sonunda stanbul’a döner. Sonalt ayda hazrlad bir iir dosyasnAli Gani’ye götürür ama yirmi yln sonundahiçbir eyin deimediini görür.Ali Gani, onu yine air olma hattnngerisinde tutar. Yakup Gündoduda yazd iirleri yakar. Ama bu yirmiyln sonunda bir eyi de fark etmitir:Hevesini, air olmaktan çok Ali Ganiile hesaplamak üzerine kurmutur.Roman, anlatm performans açsndaniki ayr bölümden oluuyor.Yanar, ilk bölümde hikâyeyi sererkenoldukça titiz davranyor. Türk iirindeskça karmza çkan bir üstattanel alma meselesinin hem hikâye hemde dil anlamnda bir klie oluturdu-unun farknda. Klienin kolayclndan,tuzaklarndan oldukça titiz bir diliçilii sayesinde korunmaya çalm.Bu bölümde Yanar, sanki ikinci bir gözkuanp daha önce yola önce zaaf diyedöedii baz unsurlar daha sonra romannnhesap çetelesine bir ekildeeklemeyi baarm. Kahramanlar venesneler arasnda kurulan iliki romannen güçlü taraf.Klasik bir anlatm seyri çizen romanlardabaar, yazarn bakahramançizerken gösterdii performansabaldr. Roman içinde YakupGündodu’nun hikâyesinin romannbalam anlamnda billurlatnsöylemek bir hayli zor. Çünkü YakupGündodu imgesinin romann merkezinearln hissettirecek bir biçimdeoturmas, yazarn bakahramanetrafnda daha derin düünmesi,onu daha fazla boyutlandrmas veonu kurarken romann dier kahramanlarnda onunla ortak kader anlamndailikilendirmesi ile mümkünolabilirdi. Yanar’n dier kahramanlarhikâyeye dâhil ederkenhem zamanlama hem de hz açsndandaha dikkatli karar vermesi gerektiinidüünüyorum. Çünkü birkahraman ileme yetenei kadaronu romana eklerken belirlenen zamanlamada hayati önemdedir.DAHA Y OLABLRDYazar, roman ilerledikçe kahramanlaraatfettii özelliklerde geciktiini farkediyor ve bunlar kahramanlar üzerindegöstermektense görece bamszbir dille bunlar anlatyor. Bu da kendiözellikleriyle ilgili olarak özneleemeyen,anlatlanlarn nesnesi kahramanlarortaya çkarm. Hem hikâye hemde kahramanlar daha rane bir tutumlailenseydi roman, çok daha üst bir düzeyeçkabilirdi. Kout bir hikâye olarakanlatlan ve okurda daha fazla beklentioluturan Bertan’n hikâyesi de romannsonunda ana hikâyeye ancak teyeldikilerle balanm. Ik Yanar, aslndaçok güçlü bir damar yakalam. Eerromannn çard, iir içinde yaananentelektüel tartmalar daha fazla gündemegetirmi olsayd hem kahramanlarnadaha görünür esvaplar giydirmeyibaaracak hem de romann meselesinidaha net kurmu olacakt.Joyce Carol Oates, “Karakterleringördüklerini capcanl ‘görmeden’ ksackbir öykü bile yazamazdm çünküöyküler, bize net bir somutlama talepeden hayaletler olarak gelirler.” derkenhikâye anlatmann en esasl zahmetinede iaret ediyor. Tara airi, kusursuzdenebilecek diline ve kkrtc konusunaramen Ik Yanar’da daha fazla kve renk talep ediyor. Yanar, bu dahafazla ve rengi romann ilk bölümündegösterdii performansla okuraverebileceini de zaten hissettiriyor.24