Yazar emekli olur mu?

KÝ TAP ZAMANIKAPAK7 OCAK 2013 PA ZAR TE SÝRasim Özdenören: Ölünceye kadar yazarzYazarn emekliye ayrlp ayrlmamaso kimsenin yazarlaverdii anlamla balantldr.ayet yazar kendini birmeslek erbab olarak görüyorsagazete yazarl, köe yazarlyahut reklamclkta istihdamedilen metin yazarl- gibi, yapt i yazyla ilgiliolmakla beraber, o kii bizimdüündüümüz balamda biryazar deil, herhangi bir meslekerbab olarak görülebilir.Ama yazar tefekkürle ilikilendirerekdüünüyorsak, tefekkürünelbette hududu yoktur,yala veya hizmet yl ile ilgilibir snrlama da söz konusuolmaz. Dolaysyla tefekkürbalamnda yaz yazan kimseiçin emeklilik söz konusu olamaz.O kendini emekli saymolsa bile tefekkür ölünceye kadaronun yakasn brakmaz.Bu itibarla yazarln anlamnave mahiyetine bakmak lazm.Bugünkü anlamda yazarlkmodern zamanlarn ortayakoyduu bir kavramdr.Son 200 yl modern zamanlarolarak düünürsek, öncesindeinsanlarn yazarlk diye birmeslei yoktu. Ama o insanlarne yapyordu; ya krala/padiahaöüt verme ya da tarihenot düme amacyla kirlerinikitaplarda topluyorlard.Bunlarn gerek bizim tarihimizdegerek baka ülkelerdeörnekleri hudutsuz. Gerçibizim Divan edebiyatmzdaairlerin çou 25 yana kadardivanlarn tamamlam ve otarihten sonra da iir alannabir daha dönmemiler. Amabu bilinçli bir seçimdi; kendileriniemekli saydklar içindeil... Divan edebiyatndaböyle bir teamül yerlemiti.Bana göre yazarlkta kaidetenemeklilik diye bir ey sözkonusu olmaz, olamaz. Aslndabir yazarn tatili bile olmaz.O, baka meslek erbab gibi,örnein bir berber, bir terzi,demirci ustas veya masa memurugibi, piknie gittiindeiini masasnda, tezgâhndabrakmaz; o, her gittii yereiini de yannda götürür, çünkükafasn yannda tamakzorundadr.Ancak yazar gazetelere yazdizisi hazrlamakla, köe yazlaryazmakla hayatn idameettiriyor ise baka bir söyleyileiini bir devlet memurugibi yürütüyorsa, daha dabaka bir söyleyile ii “yaratcyazarlk” balamnda biryer tutmuyorsa, bir yaa geldiktensonra, artk yazmak istemeyebilir,kendini emekliyeayrabilir. Fakat yazarl birSelim leri: Emekliliközlenmiyor deilYazar bir gün kendini emekliye ayrmal m,tam kestiremiyorum. Ama bugünkü edebiyatortammzn hrgüründe, ihtiras tablosundabu emeklilik özlenmiyor deil. Yazmak,biraz da yazdnz ortamla ilintilidir. Bir angelir, bkkn, bezgin düebilir insan.hayat tarz haline getirmi biriiçin emeklilik diye bir ey sözkonusu olmaz. Kendimdenpay biçeyim, benim yazarlktanemeklilik diye bir dü-üncem olmaz, olamaz. Aklmyitirmedikçe, zihinsel veyabedensel yetilerimde bozulmaolmadkça yazmann sonuyok benim için. Ölünceye kadaryazarz. Ama baka meslekyerine bu ii, yazarl geçimyolu olarak seçmi olanlar,bu ii herhangi bir memuriyetolarak gördükleri için birsüre sonra köelerine çekilipemekli olmak isteyebilirler.Benim indimde ‘yazarlktan’kaideten emekli olma diye birey yoktur, ama her kaideninistisnas çkabilir. Philip Rothörneinde olduu gibi…16Nursel Duruel: Yazar,edebiyata kar sorumludurSanatta ve bilimde emeklilik olmaz.Sanatç, eer resmî ya daözel sektörde görev almsa yada çeitli sözlemelerle yükümlülükaltna girmise o görevlerden,balantlardan emekli olur ancak,sanatndan deil.Yazarlk, bireysel bir yaratmalandr. Kimse bakalar istediiiçin yazar olmaz/olamaz. Yazmaeylemi, kiinin kendi istei, iradesi,yetenei çerçevesinde balad-na göre, ara verme veya sonlandrmada kendi isteine baldr.Elbette bedensel, zihinsel sal- ve d koullar yazma yetisinitümüyle yok etmemi, yazmayimkânsz klmamsa…Öte yandan, yaratma dürtüsünde,yazarn isteini, kararnaan bir yan da vardr. Yazmaybraktn söyleyen kii, acabayaymlamaktan m vazgeçti yoksayazmaktan m? Yaymlamaktanvazgeçmek, yazardan yazara ve ortamagöre deikenlik gösteren zorya da kolay bir tercih olabilir. Yazmaybrakmak ise sürdürülebilirliiepeyce kukulu bir durumdur.Yaratc bir zihin, zaman içinde yazarnkendisini de artacak, hattakararyla çeliecek oyunlar oynayabilir.Yazarn sorumluluu konusundaMilan Kundera gibi düünüyorum.Yazar her eyden önce edebiyatakar sorumludur, edebiyatno büyük birikimine kar…yi bir yazar yazmay brakrsaokur olarak onun yazacaklarndanmahrum kalacamziçin üzülürüz; ama kararndandolay onu yarglayamayz.Böyle bir hakkmz yoktur, olmasda düünülemez.Sevin Okyay: Yazdan uzakkalmay düünemiyorumYazp okuyarak yaamay seçmibir insann gönüllü olarakyazmaktan uzak kalmasnanlamakta güçlük çekiyorum.“Uzun yllar eser üretmi” olduuiçin alkanlk edinmektendolay deil, yazmadan duramayacanainandm için.Nasl ki okumaya sadakatlebal kiiler okumadan duramyorsa,yazar da yazmaktan kendinialamaz diye düünüyorum.Yazmak, benim çocukluktanberi yapmak istediim tek eydi.Yazacak halim kald sürecede öyle olacak herhalde.Öte yandan, elbette çok satankitaplar piyasas konusundabirinci elden bir bilgim yok. Birbaarnn ardndan bir bakasnaerimek, beklentileri karlamakinsan mutlaka hrpalar.Ancak bizim gayretlerimizdaha çok kendi küçük çevremizdekald için vazgeçmeklesonuçlanacak etkileri olmuyor.Edebiyata ve okura kar sorumlulukmeselesine gelince, busadece edebiyata ait bir meseledeil ki. Olsa olsa, genel bir sorumlulukduygusunun edebiyatada yansm halidir diyorum. Böylebir sorumluluk duygusuna sahipolmay istemesen bile...