Sayı 4

AĞRI ŞEHRİ
Şehir: Sözcük anlamı itibariyle nüfusun çoğunluğunun ticaret, sanayi ya da yönetim ve
benzeri işlerle uğraşan insanların yerleşim alanı olan kent olarak tanımlanır. Bu terimin
dışında şehir ve şehirlerin, insanların fikri ve duygusal dünyalarında ayrı ayrı tanımlarla
ifade bulduğu kanaatindeyim. Benim için de hakeza öyle; atmosferini soluduğum her şehir
ve belde ayrı çağrışımlara, anılara ve bunların neticesi olarak karakteristik bir
tanımlamaya bürünüyor.
Doğu Anadolu Bölgesi'nin kadim şehri Ağrı, Orta Asya kavimlerinin Anadolu'ya açılan
kapısı, bağrını birçok millet ve medeniyete açan ve Büyük İskender'in suyundan içtiği,
toprağından nasiplendiği şehirdir. Hz. Osman zamanında İslam ordularının ayak bastığı,
Tevrat'ta adı geçen ve Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılan bağrı
geniş memleket Ağrı, zamana ve yaşanmışlıklara tanıklık eden, efsanelere konu olan Ağrı
Dağı'nın heybetli gölgesinde varlığını sürdürmektedir.
Bendeki karşılığı ile Ağrı; doğaya hakim noktada bulunan iki katlı, geniş balkonlu etrafa
çiçeklerle fesleğenlerin rayihalarının yayıldığı, kuş nidaları ile bezenmiş altından şırıl şırıl
akan derenin sesiyle huzur nakşeden o ev. Sabah namazı sonrası çay içerek sohbet eden
anneannem ve dedemin fısıltı tonundaki seslerine eşlik eden pişi kokusu ve akan derenin
ahenkli sedası ile huzur deryasına dalmışçasına uyanmak. Ağrı çiçek tarlalarında patron
olan ısırganların hakimiyetine rest çekmişçesine, koşarak tarla sonunda karşıma çıkan
muzip kaz sürüsünün tek sıralık nizami dizimini bozup kazlar ve çobanlarınca
kovalanmaktı. Sonrasında buz gibi akan suya girerek balık yakalama yarış yaparak
yakaladığımız bir iki balığa kıyamayarak geri suya salmaktı. Sakallı dedemin “koca kız
oldunuz hoplamayın,” uyarılarına kıs kıs gülerek ağaç dallarında kuzenlerim ile sohbet
edişimdi. Gündüzü ayrı muhterem gecesi ayrı kıymetliydi. Akşam semaver dumanı ile
dere ahalisinden olan kurbağa korosu eşliğinde, ince belli bardaktan her yudumu yaşam
hevesi aşılayan duman kokulu çayı yudumlamaktı. Şimdi ise özlemler ve özlenenler
arasında anılarımın en görkemli şehri Ağrı... Huzeyfe Erdem'in yorumladığı gibi "şehir ve
şehirler yaşanmışlığın en yakın tanığıdır. Şehir anadır yuva yapar; insan anıdır o yuvayı
tamamlar. Caddeler, sokaklar binalar aynıdır değişense yalnızca insanın şehirle olan
rabıtasıdır".
Sümeyra Yavrutürk Köse
10