İDEA HUKUK DERGİSİ AĞUSTOS SAYISI

MODERN İLETİŞİM ARAÇLARI VE HUKUKUN
ETKİNLİĞİ MESELESİ
Başka bir örnek olarak ise mesajlaşma
uygulamaları ve sitelerdeki verilerin takibi, telefon
konuşmalarının dinlenmesi durumlarında failin
hazırlık hareketleri, suça katılanların ve suçu
işleyenlerin belirlenmesine sağladığı olumlu etki
sayesinde cezalandırılmanın yapılması hukuki
etkinliğin sağlanmasına katkı sunmaktadır. Aksi
durumda normlar sadece yazılı bir metin olarak
kalır. Modern iletişim teknolojileri aynı zamanda
suçluluk potansiyeli yüksek olan kişilerin erişimi
daha kolay olduğundan suç işlemek için
başvurduğu bir yol haline gelmiştir. Bu sayede suç
işleme kastı olan kişiler suçu, dijital mecralarda
işlemeye kalkıştığında ivedilikle tespit edilir, Türk
Ceza Kanunu 243. madde[1] ve Kişisel Verilerin
Korunması Kanunu[2] gibi düzenlemelere
dayanarak yaptırım uygulanır.
2- Modern İletişim Teknolojilerinin Hukuki
Etkinliğin Sağlanmasına Olumsuz Etkileri
Modern iletişim araçlarının hukuki etkinliğin
sağlanmasına olumsuz etkilerinde, sosyal medyanın
her kesime, her konuya, her alana[3] hitap etmesi
bizim için önemli bir argümandır. Aklımıza gelen
ilk örnek ile açıklayalım. Günümüz dünyasında
basının, özellikle ana akım medyanın ve sosyal
medyada yayılan asparagas haberlerin etkisi ile
hukuki olayın dosya içeriğini bilmeyen ve olayın
tamamını algılayamayan insanların verdiği tepkiler
hukukun etkinliğinin sağlanmasına olumsuz
nitelikteki gelişmelerdendir. Örneği somut bir
şekilde genişletip, anlatmak gerekirse; şiddet gören
bir kadını savunmak amacıyla bir insanın şiddet
gösterene müdahalesini toplum, basının reyting
kaygısı ile yayınladığı haber ile yetinerek tamamen
üzerlerinde yaratılan manevi etki ile ses
çıkarmaktadır. Böylelikle olayın hukuki detayını
bilmeyen bu kitle, kendilerince haklı bir taraf seçip
onu fanatizme varan bir şekilde desteklemeye
başlar. Bu da yargının üstünde büyük bir baskıya
sebep olur. Yargı tamamen kanuna bağlı kalarak
yargılamayı yaptıktan sonra, yargılamanın neticesi
eğer savunduklarının aksine ise hukuka duyulan
güven azalmaktadır.
Yargı kitlenin baskısı ile hareket ettiğinde de hukuk,
yazılanın aksine uygulanmış olacaktır. Her iki durumda
görüldüğü gibi günümüz modern iletişim teknolojileri,
kitlelerin asparagas haberler, dolayısıyla eksik bilgi ve
yetersiz araştırmalar ile yaptıkları hareketler, hukukun
etkinliğinin sağlanmasına olumsuz etkide
bulunmaktadır.
Modern iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile beraber
gelişen ve değişen yeni değerlere anında karşılık
veremeyen hukuk da hukukun etkinliğinin
sağlanmasında olumsuz niteliktedir. Cinsel taciz,
hırsızlık vb. suçları baz alırsak, bu suçların işlenişi
modern iletişim teknolojileri ile daha kolay bir hal aldı.
Bu konuda başlarda yapılan normatif düzenlemeler,
gelişmenin ilk dönemlerinde mağduriyete gerekli
yaptırımı uygulamadığından hukuka olan güveni sarstı.
Bu da hukukun etkinliğini sağlamaya olumsuz nitelikte
bir dönüt oldu.
SONUÇ
Son olarak genel bir değerlendirme yapılması
gerekirse; modern iletişim teknolojileri her ne kadar
olumsuz tarafları olsa da hukukun etkinliğinin
sağlanmasında daha çok olumlu bir rol oynamaktadır.
Bu da özellikle işlenen suçların ifşası ve suçluların daha
kolay yakalanması şekillerinde ortaya çıkmaktadır.
Aynı zamanda devlet aygıtının bozulmalar yaşadığı
dönemlerde hukukun yozlaşmasına tepki gösteren
halkın suçları ortaya çıkarması ve bu doğrultuda
örgütsel ve eşgüdümlü ses çıkarması sarsılan hukuki
etkinliğin dengede tutulması açısından önemlidir.
Osman TURAN
İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi
43