başkent üniversitesi tıp fakültesi çocuk sağlığı ve hastalıkları ...
başkent üniversitesi tıp fakültesi çocuk sağlığı ve hastalıkları ...
başkent üniversitesi tıp fakültesi çocuk sağlığı ve hastalıkları ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
10, 11, 13, 23). Eritropoetik düzenleyicinin, hangi molekülün aracılık ettiği henüz kesin<br />
gösterilmemiş olmasıyla birlikte kemik iliğinden gelen sinyallerle çalıştığı öne sürülmektedir.<br />
Eritropoetik aktivitenin çok arttığı durumlarda kemik iliğindeki demir ihtiyacını karşılamak<br />
için depolar dolu bile olsa barsaktan demir emilimi artmaktadır. Depo düzenleyicisi ise<br />
karaciğer, iskelet kası <strong>ve</strong> dolaşan kandaki demir miktarı azaldığında, bunu algılayarak<br />
barsaktan demir emilimini artırmaktadır. Eritropoetik düzenleyici, aktif demir emilimini depo<br />
düzenleyicisine göre 20 kat daha fazla etkilemektedir. Bu iki düzenleyiciye ek olarak<br />
organizma sistemik demir dengesi üzerine etki eden diğer faktörler inflamasyon <strong>ve</strong> hipoksidir<br />
(2, 10, 11, 13, 23).<br />
Hepsidinin keşfinden <strong>ve</strong> bu hormonun demir metabolizmasındaki önemi anlaşıldıktan sonra<br />
sistemik demir metabolizması yoğun bir şekilde tekrar gözden geçirilmeye başlanmış <strong>ve</strong> bu<br />
konuda pek çok bilinmeyenin olduğu anlaşılmıştır.<br />
2.1.4. Hepsidin<br />
Hepsidin, ağırlıklı olarak karaciğerde<br />
sentezlenen, biyoaktif formu 25 aminoasitten<br />
oluşan, 2-3 kDa molekül ağırlığında, sistein<br />
içeriği yüksek, disülfit köprüleri içeren, saç<br />
tokası şeklinde yapısı olan (Şekil 2.4), demir<br />
metabolizmasının düzenlenmesinde anahtar<br />
rol oynayan, aynı zamanda antibakteriyel <strong>ve</strong><br />
N-terminali<br />
antifungal aktivitesi de bulunan, küçük C-terminali<br />
katyonik bir peptid hormondur (1-6).<br />
Hepatositlerde 84 aminoasitlik pre-propeptid<br />
Disülfit<br />
bağları<br />
(pre-prohepsidin) şeklinde sentezlenir. Pre- Bükülmüş<br />
levha tabaka<br />
prohepsidinin N-terminalinden bir parça<br />
Şekil 2.4. Hepsidinin yapısı<br />
ayrılarak hepsidin oluşmaktadır. İlk olarak<br />
(Kaynak 2’den uyarlanmıştır)<br />
2000 yılında karaciğerden salgılanan antimikrobiyal bir peptid (‘li<strong>ve</strong>r-expressed antimicrobial<br />
peptide’ LAEP–1) olarak tanımlanmış, hemen ardından hem karaciğerden sentezlendiği hem<br />
de antimikrobiyal etkisi olduğu için “hepsidin” olarak adlandırılmıştır (1, 33). Çok az miktarda<br />
böbrekte de yapıldığı gösterilmiştir (34). Geni, kromozom 19q13.1 bölgesinde bulunan HAMP<br />
(‘hepcidin antimicrobial peptide’; MIM# 606464) genidir (2). Sistemik demir<br />
metabolizmasındaki işlevini barsaktan demir emilimi <strong>ve</strong> makrofajların demir salınımının<br />
düzenlenmesi yoluyla yapmaktadır (Şekil 2.5). Antimikrobiyal etkisini ise mikroorganizma
Change language