ENDOMETRİOİD KARSİNOM OLGULARINDA PTEN, β-CATENİN ...

Giriş ve Amaç
Endometrial karsinom, en sık görülen jinekolojik malignitedir (85). Sıklıkla
postmenopozal kadınlarda görülür (10). En sık klinik bulgu, postmenopozal kanamadır
(12). Endometrial karsinomlarda, mikroskobik görünüm, klinik davranış ve
epidemiyolojisine göre iki alt tip tanımlanmıştır: Östrojen ilişkili (Tip1, endometrioid) ve
Östrojen ilişkisiz (Tip2, nonendometrioid, papiller seröz ve berrak hücreli tip gibi) tip.
Endometrioid histolojiye sahip olan Tip 1 karsinomlar, yeni tanı alan olguların %70-80’ini
oluşturur ve öncesinde karşılanmamış östrojen etkisi ve premalign hastalık ile ilişkilidir.
Nonendometrioid histolojiye sahip Tip 2 karsinomlarda ise, hormonal risk faktorleri
tanımlanmamıştır ve daha agresif klinik seyir gösterir (85).
Endometrial karsinomlarda, farklı gen setlerindeki mutasyonlar, tip 1 ve 2 endometrial
karsinomların morfolojik ve klinik farklılıkları ile paralellik gösterir (85). Tip 1
endometrial karsinomda en sık görülen genetik değişiklikler, PTEN, β-catenin, k-ras
mutasyonları ve mikrosatellit instabilitesi iken, tip 2 karsinomlarda p53 mutasyonu ve
heterozigosite kaybı sıktır (12, 85).
Histolojik grade, myometrial invazyon derinliği, servikal invazyon, peritoneal sıvıda
neoplastik hücre varlığı, lenf nodu metastazı prognozu belirlemede rutin olarak kullanılan
parametrelerdir (2).
Endometrioid karsinomda en sık değişen gen, PTEN (phosphatase ve tensin homolog),
tümör supresor gendir ve mutasyon oranı %30-50’dir (69, 70). Apoptoz ve birçok
fonksiyonu ile karsinogenez ile ilişkilidir (116). Endometrioid karsinomlarda β-catenin gen
(CTNNB1, ekzon3) mutasyonları ise, %15-25 oranında bulunmuştur (41). E-cadherin/ βcatenin
kompleksinin bir parçası olarak normal doku yapısının korunmasında rol oynarken,
nükleusa translokasyonuyla onkogen gibi davranır (116). Tümör hücresinin invazyon ve
yayılımı için ekstraseluler matriksin yıkımı gereklidir. Matriks metalloproteinazlardan,
MMP-2 ve MMP-9’un, vasküler ve subepitelyal bazal membran tip IV kollajen ve
fibronektini degrade ettiği bilinmektedir (103). MMP’lerin inhibitoru olan TIMPler ise,
doku bütünlüğü ile ekstraseluler matriks homeostazını sağlamada rol alır (104).
1