Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

46
Pomimo faktu, że udział mikrofirm w liczbie przedsiębiorstw ogółem w Polsce spada, to liczba tych podmiotów w naszym kraju
wykazuje tendencję wzrostową (wykres 2). Dzieje się tak ze względu na wyższą dynamikę wzrostu pozostałych firm. Według
danych Eurostatu w latach 2003-2009 liczba mikroprzedsiębiorstw w Polsce wzrosła o 7,2%, a więc wyraźnie wolniej niż w UE-27
(12,2%) i wzrost PKB w naszym kraju (30%), co wskazuje raczej na wzrost wielkości firm niż ich liczby. W 2009 r. nastąpiło wyraźne
odwrócenie trendu wzrostowego, ponieważ liczba mikrofirm zmniejszyła się o 6,4%. Spadek ten wskazuje jednoznacznie, że
najmniejsze podmioty w Polsce odczuły skutki spowolnienia gospodarczego w naszym kraju, skutkując w tej grupie wzrostem
liczby upadłości, zamknięć lub zawieszeń działalności. Według prognoz Cambridge Econometrics dla Komisji Europejskiej od
2011 r. ma powrócić powolny wzrost, który w okresie od 2003 r. do 2012 r. wyniesie 7,8% (a w UE-27 znacznie więcej – do 15,4%).
Wykres 2. Dynamika liczby mikroprzedsiębiorstw w Polsce i UE-27 (z lewej) oraz dynamika liczby przedsiębiorstw w Polsce i PKB
(z prawej)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu (dane za okres 2009-2012 są prognozą).
Podobnie jak w przypadku całego sektora przedsiębiorstw, mikrofirmy funkcjonują głównie w handlu i usługach, a w mniejszym
stopniu w przemyśle i budownictwie. W porównaniu do struktury mikrofirm w Unii Europejskiej znacznie większa liczba tych
podmiotów występuje w handlu i budownictwie, kosztem niedoreprezentowania w strukturze sektora usług (wykres 3). Tendencje
w tym zakresie są jednak korzystne, a struktura w naszym kraju upodabnia się do struktury w UE-27 – na przestrzeni ostatnich
lat udział najmniejszych przedsiębiorstw w sektorach usługowych systematycznie rośnie, co wskazuje na duży potencjał wzrostu
mikrofirm w tych sektorach.
Wykres 3. Struktura mikroprzedsiębiorstw w Polsce (z lewej) i UE-27 (z prawej) według branż w 2009 r.
35,9%
10,7%
38,0%
15,5%
Przemysł
Budownictwo
Handel
Usługi
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Arkusza informacyjnego SBA 2010/2011.
Jedna piąta mikrofirm to przedsiębiorstwa sezonowe funkcjonujące krócej niż 11 miesięcy w roku, a co dwunasta funkcjonuje
krócej niż pięć miesięcy. Najwięcej tego typu podmiotów działa w najbardziej uzależnionych od pory roku branżach, takich jak
zakwaterowanie i gastronomia, edukacja oraz kultura, rozrywka i rekreacja – około jednej trzeciej firm z tych branż działa krócej
niż rok. Z kolei najmniej wrażliwe na sezonowość branże mikroprzedsiębiorstw to obsługa nieruchomości (92% firm działa przez
cały rok) oraz opieka zdrowotna i pomoc społeczna (88%).
Połowa mikroprzedsiębiorstw to firmy działające powyżej czterech lat. Najwięcej takich podmiotów jest w obsłudze rynku nieruchomości,
opiece zdrowotnej i pomocy społecznej oraz transporcie i gospodarce magazynowej – trzy czwarte firm z tych
branż działa cztery lata lub dłużej. Są to jednocześnie sektory, w których powstaje stosunkowo najmniej nowych przedsiębiorstw.
Największy udział młodych mikrofirm – poniżej dwóch lat działa w kulturze, rozrywce i rekreacji (37%), edukacji (36%) oraz działalności
finansowej i ubezpieczeniowej (34%).
46,4%
9,7%
32,0%
11,9%
Przemysł
Budownictwo
Handel
Usługi