Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

64
Funkcje społeczne pełnione przez kobiety i mężczyzn rzutowały w dużym stopniu na ich wymiar czasu pracy. Pracujące kobiety
rzadziej niż pracujący mężczyźni pracowały 40 godzin tygodniowo lub więcej − różnica wynosi ok. 14 p.p. − a częściej (o ok. 13
p.p.) pracowały w niepełnym wymiarze czasu pracy (wykres 16). Wśród kobiet i mężczyzn pracujących na własny rachunek różnice
opisane powyżej są jeszcze większe: odpowiednio 74% mężczyzn i 54% kobiet pracuje 40 godzin tygodniowo lub więcej,
a w niepełnym wymiarze czasu pracy 23% wśród mężczyzn i 42% wśród kobiet (wykres 10).
Wykres 10. Tygodniowy wymiar czasu pracy wg statusu zatrudnienia i płci w IV kw. 2010 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Aktywność ekonomiczna ludności Polski. IV kwartał 2010”, GUS, Warszawa 2011.
Powody dla których pracujący wybierali pracę w niepełnym wymiarze również były inne dla mężczyzn i kobiet. Po pierwsze,
mężczyźni-przedsiębiorcy praktycznie wśród swoich motywów pomijali konieczność opieki nad dziećmi lub niepełnosprawnymi.
Taką motywację podała za to co 10-ta przedsiębiorczyni (wykres 11). Ponadto, dla kobiet-przedsiębiorczyń praca w niepełnym
wymiarze częściej była kwestią wyboru niż w przypadku mężczyzn-przedsiebiorców (odpowiednio 65% dla kobiet i 61% dla mężczyzn).
Mężczyźni-przedsiębiorcy za to zdecydowanie częściej podawali niemożność znalezienia pracy w niepełnym wymiarze
(15% dla mężczyzn i 6% dla kobiet) (wykres 11).
Mówi się, że biznes jest domeną mężczyzn. W świetle powyższych danych można to potwierdzić, ale jedynie częściowo. Mężczyźni
zdecydowanie dominują liczebnie wśród przedsiębiorców. Kobiety za to są lepiej wykształcone, co, jak wcześniej wspomniano,
powinno pozytywnie wpływać na szanse rozwojowe ich przedsiębiorstw. Tak się jednak nie dzieje. Udział kobiet wśród pracodawców
jest jeszcze niższy niż wśród samozatrudnionych. Inne czynniki, nie ujęte w BAEL, muszą mieć przeważające znaczenie 74 .
Powodem może być stereotypowe postrzeganie kobiet jako matek i ich roli w prowadzeniu domu. Współcześnie podkreśla się
konieczność godzenia życia rodzinnego i zawodowego. Jest to istotne nie tylko w skali mikro z punktu widzenia wyrównywania
szans kobiet na rynku pracy, ale również dla całej gospodarki, która będzie musiała zmierzyć się z problemem starzejącego się
społeczeństwa i dla której ratunkiem będzie m.in. aktywizacja zawodowa kobiet. Z opisanych powyżej danych wynika, że kobiety,
w tym szczególnie kobiety-przedsiębiorczynie, częściej wybierają pracę w niepełnym wymiarze. Decydują się na nią głównie,
ponieważ taki wymiar czasu pracy im odpowiada, ale również z konieczności opieki nad dziećmi. Może to sugerować, że prowadzenie
działalności gospodarczej sprzyja łączeniu ról zawodowych z rodzicielskimi. Jednakże ostatnie badania prowadzone
przez PARP na temat przedsiębiorczości kobiet sugerują coś innego. Badania wykazały, że według dwóch trzecich badanych
przedsiębiorców (mężczyzn i kobiet) prowadzenie własnej działalności gospodarczej ogranicza zarówno czas poświęcony domowym
obowiązkom, jak i opiece nad dziećmi 75 . Zatem obecna rzeczywistość społeczno-gospodarcza nie sprzyja kobietom-
-przedsiębiorczyniom, które cenią również swój czas poświęcany rodzinie.
74 Patrz także rozdział 8 Nowe firmy w Polsce: uwarunkowania i perspektywy rozwoju.
75 B. Balcerzak-Paradowska et al., „Przedsiębiorczość kobiet w Polsce”, PARP, Warszawa 2011, s. 97.