Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

56
Rozdział 5. Przedsiębiorca to też człowiek.
Rys demograficzny przedsiębiorców
działających w Polsce
W odróżnieniu od wcześniejszych rozdziałów niniejszego Raportu, w których przedsiębiorczość opisywana jest jako kategoria
podmiotów wytwarzających dobra i usługi, zatrudniających pracowników, inwestujących czy prowadzących działalność międzynarodową,
niniejszy rozdział to próba spojrzenia na przedsiębiorcę jako na jednostkę – człowieka prowadzącego działalność
gospodarczą. Proponowane ujęcie dopełnia obraz zjawiska, jakim jest przedsiębiorczość. Ponieważ opiera się na danych bazujących
na całej populacji – w tym przypadku Polaków powyżej 15 roku życia, jego przewagą nad badaniami przedsiębiorstw jest
to, że nie jest obarczone problemem pozornej aktywności przedsiębiorstw (czyli przedsiębiorstw zarejestrowanych w rejestrach,
ale nie działających faktycznie).
Przede wszystkim jednak, proponowane podejście umożliwia spojrzenie na problem przedsiębiorczości w bardziej ludzkim wymiarze,
gdzie oprócz podstawowych statystyk dotyczących liczby i struktury przedsiębiorstw w Polsce, przedstawione zostaną,
m.in. kwestie związane z czasem pracy, wykształceniem przedsiębiorców, ich wiekiem, płcią czy miejscem zamieszkania.
Takie podejście może okazać się bardzo użyteczne przy projektowaniu wsparcia dla przedsiębiorstw, ponieważ pozwala dostosować
jego rodzaj do potrzeb konkretnego przedsiębiorcy. Dzieje się tak dzięki postrzeganiu przedsiębiorstwa przez pryzmat
jego właściciela, a co za tym idzie – jego profilu demograficznego, który determinuje potrzeby przedsiębiorcy. Celem niniejszego
rozdziału jest zatem dostarczenie wyjściowych informacji o przedsiębiorcach do wszelkich badań i analiz przeprowadzanych na
tej grupie respondentów.
5.1. Metodologia badania BAEL
Rozdział bazuje na danych zebranych w ramach Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 2010 roku prowadzonego
przez Główny Urząd Statystyczny, a prezentowanych w kwartalnych raportach Aktywność Ekonomiczna Ludności Polski 61 . BAEL jest
badaniem reprezentacyjnym i jego podstawą jest definicja ludności aktywnej zawodowo, pracujących i bezrobotnych. W IV kwartale
2010 roku przebadanych zostało ponad 88 tys. osób w wieku powyżej 15 lat. BAEL jest badaniem kwartalnym. W takim też ujęciu
prezentowane są dane w tym rozdziale. Analiza obejmuje IV kwartał 2010 roku.
Kluczowe rozważania dotyczące przedsiębiorców zostały przedstawione na tle ogółu pracujących, czasem odnosząc się również
do pracujących najemnie.
W badaniu BAEL do pracujących zaliczono wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie danego tygodnia:
– „wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód, tzn. były zatrudnione w charakterze
pracownika najemnego, pracowały we własnym (lub dzierżawionym) gospodarstwie rolnym lub prowadziły własną
działalność gospodarczą poza rolnictwem, pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa
rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,
– miały pracę, ale jej nie wykonywały:
• z powodu choroby, urlopu macierzyńskiego lub wypoczynkowego,
• z innych powodów, przy czym długość przerwy w pracy wynosiła:
– do 3 miesięcy,
– powyżej 3 miesięcy, ale osoby te były pracownikami najemnymi i w tym czasie otrzymywały co najmniej 50% dotychczasowego
wynagrodzenia (od I kwartału 2006 r.). Do pracujących – zgodnie z międzynarodowymi standardami
– zaliczani byli również uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub
przyuczenie do określonej pracy, jeżeli otrzymywali wynagrodzenie.” 62
61 Szczegółowa bibliografia znajduje się na końcu niniejszego rozdziału.
62 „Aktywność ekonomiczna ludności Polski. IV kwartał 2010”, GUS, Warszawa 2011, s. 16.