Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
z niego dotychczas nie użytkuje, dlatego też las na nim rosnący jest wznioślejszy<br />
i znacznie od obok niego rosnącego się różni; do pastwisk w tym<br />
kontrowcrsic należą wsie tutejszych dóbr Jonne, Elżbiecin i Lutocin - jednakże<br />
ich dla wynikłego kontrcwersu używać nie mogą”.<br />
We współczesnej polszczyźnie istnieje rzeczownik „kontrowersja” i pochodne<br />
od niego formy.<br />
6. Kośne<br />
Jest to pole (łąka) w pobliżu cmentarza katolickiego w Bieżuniu. Dokument<br />
z roku 1870 opisuje to miejsce tak: „grunt przy cmentarzu katolickim<br />
w miejscu Kośne zwanem morg 1 prętów 150 jest w dzierżawnem posiadaniu<br />
Jana Gilde (Protokół Pisarza Trybunału Cywilnego w Płocku)”.<br />
Nazwa pochodzi, po przekształceniach, od rzeczownika kość. W dawnym<br />
języku „kostnica” to kośnica ‘trupiarnia''; miejsce składania kości. Nazwa zatem<br />
w żadnym względzie nie może być kojarzona z czynnością „koszenia”.<br />
7. Kraś<br />
Nie jest to nazwa wsi, lecz miejsce topograficzne, nazwa miejscowa istniejąca<br />
jeszcze w XVIII w. w pobliżu Sadłowa, gm. Bieżuń.<br />
Słowniki notują dość różne konteksty znaczeniowe nazwy. Według jednego<br />
krusz to ‘grudka’, ‘gruzołek', ‘ziemia grudkowa zbita’ (SA, 141). Inny<br />
podaje, że kruszczyna, kruszyna (krszyna) to roślina z rodziny storczykowa-<br />
tych (szakłak), zwana też „kruszczyk błotny”; w innym znaczeniu kruszyna<br />
(dawniej krszyna) to suche, suszone gałęzie, wyraz kojarzący się z formą<br />
kruch („kruchy’) (SW, II, 37).<br />
Należy postawić tu hipotezę, że wobec różnych możliwości wyboru genezy<br />
nazwy bardziej prawdopodobne jest pochodzenie od ziemi grudkowatej<br />
i błotnej.<br />
Tezę potwierdzałaby notatka z roku 1870, kiedy przy inwentaryzacji dóbr<br />
w Sadłowie zapisano: „pastewnik w miejscu kruszcz i kępy morg 294 obejmują<br />
rozległości”.194<br />
W innych rejonach kraju odnotować można nazwę Krusz oznaczającą<br />
obszerne błota w borach; wieś w gminie Młock nosi nazwę Krusz. Są też<br />
wsie: Kruszą, Kruszę, Kruszany, Kruszewo i Kruszwica(l). Nie może to jednak<br />
oznaczać rozstrzygnięcia ostatecznego.<br />
Jestem skłonny przyjąć, że forma Kruś (ze zmiękczeniem na końcu) to<br />
wpływ wymowy gwarowej.<br />
Ostateczne rozstrzygnięcie zawiera praca H. Gómowicza, już cytowana.<br />
Według tego uczonego nazwa miejsca pochodzi od nazwy osobowej Krusz. Od<br />
247
Change language