Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Leon Wantuch, jeszcze jako żołnierz ck armii austro-<br />
-węgierskiej, fotografia wykonana ok. 1915 roku.<br />
<strong>Tuchów</strong> od<br />
wieków słynął<br />
z dwóch rzeczy:<br />
Wielkiego Odpustu<br />
przed cudownym<br />
obrazem<br />
Matki Bożej Tuchowskiej<br />
i wspaniałych<br />
wyrobów<br />
tuchowskich masarni,<br />
znanych<br />
daleko poza ziemią<br />
tarnowską.<br />
Jedną z bardziej<br />
znanych w Tuchowie<br />
była masarnia<br />
Leona Wantucha,<br />
dzisiaj już nieco<br />
zapomniana.<br />
Leon Wantuch<br />
urodził się<br />
11 kwietnia 1886<br />
roku, pochodził<br />
z Burzyna koło<br />
Tuchowa; był synem<br />
Józefa i Zofii<br />
Kocyan, którzy<br />
posiadali własną<br />
ziemię niezależną<br />
od majątku dworskiego. Jeszcze w czasach zaborów Leon<br />
rozpoczyna naukę w szkole trywialnej i głównej, a już w<br />
1901 roku zaczyna terminować w Składzie Wędlin Tomasza<br />
Bialkiewicza w Tarnowie na placu Kazimierza Wielkiego. Nauka<br />
tam trwała przez 5 lat, do dnia 4 maja 1905 roku, kiedy<br />
to został wyzwolony na czeladnika i otrzymał tak zwany<br />
„list wyzwolenia", czyli dyplom czeladniczy uprawniający do<br />
wykonywania wyuczonego zawodu. W roku 1906 rozpoczyna<br />
pracę w Głównym Składzie Wędlin Jana Słuszkiewicza w<br />
Sanoku, gdzie pracuje jeszcze w roku 1907 i jak odnotowano<br />
w Arbeitsbuch (książce pracy) „sprawował się dobrze". Tego<br />
samego roku rozpoczyna pracę u Józefa Dobrzańskiego w<br />
Składzie Wędlin i Wyrobów Masarskich w Tuchowie, gdzie<br />
pracuje do 1908 roku, a potem powtórnie jest zatrudniony w<br />
latach 1909 - 1910. Po zdobyciu odpowiedniego doświadczenia<br />
zawodowego składa dokumenty na egzamin mistrzowski,<br />
który zdaje z powodzeniem i otrzymuje dyplom mistrzowski.<br />
Dokument ten uprawnia go do rozpoczęcia pracy na własny<br />
rachunek. W 1910 roku zakłada swoją pierwszą masarnię w<br />
Radlnej koło Tarnowa, w 1911 żeni się z Walerią Pater i rodzi<br />
się ich syn Bolesław, potem przeprowadzają się do Tuchowa<br />
na Przedmieście Górne, gdzie zamieszkują. Tam też zostaje założona<br />
masarnia: „Wytwórnia Wędlin Leon Wantuch <strong>Tuchów</strong>".<br />
Firma szybko się rozwija i w krótkim czasie zyskuje dobrą<br />
markę. W roku 1913 przychodzi na świat drugi syn, Tadeusz,<br />
a potem córka Maria. Szybki rozwój firmy zostaje jednak<br />
zahamowany przez wybuch I wojny światowej. W trakcie<br />
walk, jakie toczyły się w Tuchowie na przełomie 1914 i 1915<br />
roku, dom Leona Wantucha został zajęty przez wojska rosyjskie.<br />
Żołnierze chcieli dom spalić, lecz udało się ich dowódcę<br />
przekonać, żeby tego nie czynić; (Leon Wantuch przezornie,<br />
gdy zbliżał się front, odesłał żonę wraz z dziećmi do Burzyna).<br />
Wkrótce po tych zdarzeniach, prawdopodobnie jeszcze w<br />
1915 roku, Leon Wantuch został wcielony do ck armii austro-<br />
-węgierskiej, w której szeregach przeszedł cały szlak bojowy,<br />
pełniąc oprócz funkcji żołnierskich również rolę kucharza<br />
wojskowego (oczywiście w tym czasie działalność masarni<br />
została całkowicie przerwana). Walczył na froncie włoskim nad<br />
Piawą, jego oddział przedostawał się przez Alpy w niezwykle<br />
trudnych warunkach wysokogórskich. Mimo początkowych<br />
sukcesów Austriaków, zostają pokonani i trafiają do niewoli<br />
włoskiej, skąd wkrótce zwolnieni Polacy przedostają się do<br />
Armii Polskiej utworzonej we Francji i dowodzonej przez<br />
generała Józefa Hallera, nazywanej też „Błękitną Armią" od<br />
koloru mundurów.<br />
Leon Wantuch walczy w jej szeregach, a w 1919 roku halerczycy<br />
powracają do Polski, gdzie trwa walka o nowe granice<br />
niepodległej Rzeczpospolitej. Armia generała Józefa Hallera<br />
odgrywa w tym dużą rolę (walcząc na Wołyniu oraz w wojnie<br />
polsko-ukraińskiej o Lwów), za co Leon Wantuch zostaje<br />
trzykrotnie odznaczony i jak wszyscy halerczycy, otrzymuje<br />
od państwa polskiego darowiznę gruntu oraz obywatelstwo<br />
od Stanów Zjednoczonych Ameryki.<br />
Po powrocie do domu, prawdopodobnie w 1920 roku,<br />
mistrz Leon przystępuje do wznowienia działalności swojej<br />
masarni na ulicy Wysokiej w Tuchowie, co udaje się z powodzeniem<br />
i następuje szybki rozwój firmy. W dwudziestoleciu międzywojennym<br />
zakład<br />
się rozbudowuje, a<br />
mistrz Leon należy<br />
do Tuchowskiego<br />
Cechu Ogólnego. Nawiązuje<br />
też nowe<br />
kontakty handlowe<br />
i wysyła swoje wędliny<br />
do Krakowa,<br />
Poznania, Torunia,<br />
a nawet Wiednia<br />
(co nie jest wcale<br />
takie dziwne, jeśli<br />
uświadomimy sobie,<br />
iż najsłynniejsza<br />
lwowska cukiernia<br />
„Zaleski" raz w<br />
i<br />
tygodniu wysyłała<br />
transport ciast samolotem<br />
nie tylko<br />
do Warszawy, ale<br />
nawet do Paryża).<br />
Tak oto „kiełbasa<br />
tuchowska" zasłynęła<br />
ze swego smaku<br />
na wiedeńskich<br />
stołach^ Wyroby Leon Wantuch w błękitnym mundurze halerczyka,<br />
masarskie wysyłano fotografia wykonana około 1938 roku.<br />
w specjalnych koszykach,<br />
a kiełbasę<br />
osobiście układał mistrz Leon w taki sposób, aby kosz był w<br />
całości wypełniony, tak by w razie uderzenia zawartość nie uległa<br />
żadnemu uszkodzeniu. Każdy koszyk był dobrze zamknięty<br />
i zaszyty oraz zalakowany, a na każdej kiełbasie była firmowa<br />
plomba z cienkiej blaszki z wytłoczoną w skrócie nazwą firmy<br />
i nazwiskiem jej właściciela: „Wytw. Wędl. L. Wantuch - <strong>Tuchów</strong>".<br />
Takie plomby zachowały się jeszcze do dziś.<br />
W roku 1923 przychodzi na świat kolejny syn, Kazimierz,<br />
a potem rodzi się najmłodsza córka - Zofia.<br />
W połowie lat dwudziestych mistrz Leon zaczyna przyjmować<br />
uczniów. Jednym z nich był Władysław Sajdak, którego<br />
mistrz Leon przyjął warunkowo, gdyż był zbyt niski i ledwo
Change language