Homonimet në FGJSSH - Shkenca.org

pjesa që duket, ana që bie në sy. Balli
i shtëpisë. Balli i anijes. Ballët e arkës
anët më të ngushta të arkës. Ballët e
krevatit kokat e krevatit. Balli i samarit.
Balli i djepit. Ballët e vozës ballësoret.
Ballët e dhomës dy faqet e ngushta të
dhomës. Me ballë nga dielli. Në ballë të
odës.
3. edhe g. Pjesa e llimit të një sendi,
llimi i diçkaje, kreu; llimi i një stine a
i një kohe; radhët e para, vendi që ndodhet
në krye e më i rëndësishmi. Balli i
oxhakut qoshja. Balli i kolonës (i demonstratës).
Balli i kopesë. Balli i vendit.
Balli i gazetës. Balli i ujit. Në ballë në
vijën e parë, në krye; në udhëheqje; në
llim, herën e parë.
4. min. Pjesa e përparme e një galerie,
e një tuneli, e një pusi etj., ku bëhet gërmimi
për të nxjerrë mineral. Ballë i verbët.
Balli i galerisë (i tunelit, i pusit).
Balli i punimit. Ballë kërkimi.
5. Vija e ndeshjes me kundërshtarin,
front. Balli i parë. Ballë i gjerë. Zunë
ballin.
6. g. Pjesa më e zgjedhur; ai që është
më i mirë, lulja, ajka; gjëja më e parë e
më kryesore. Balli i djemve (i djalërisë, i
burrave, i trimave). Balli i vajzave (i nuseve).
Balli i miqve. Balli i grurit. Balli
i kuajve. Balli i gjellëve. Balli i rakisë.
Marr ballin e ballin marr pjesën më të
mirë.
7. përd. parafj. Përballë, përkundrejt,
përpara. Ballë një muri. Ballë armikut.
* Ballë për ballë
a) njëri kundrejt tjetrit, me fytyrë njëri
përballë tjetrit; përballë, përkundrejt;
b) njëri kundër tjetrit si kundërshtarë; në
luftë të hapur me dikë a me diçka, pa
iu trembur e me guxim. Ballë e fund
kokë e këmbë, krejt. Balli i kazanit rakia
e parë dhe më e fortë që nxjerrim kur
bëjmë raki. As ballë as bisht as nga të
parët as nga të fundit, i mesëm. Me
ballë hapur (hapët) shih te HAPUR. Me
ballë të hapur (të çelur) shih te HAPUR
(i, e). Me ballë (me ballin) lart ballë
lart. Me ballë të larë shih te LARË (i,
e). Për ballë të laraskës (për bishtin e
laraskës) shih te BISHT, ∼I. Bëri (dha)
ballë shih te BËJ. I bëj ballë dikujt a
diçkaje shih te BËJ. Të çan (ta jep) në
ballë është shumë i ftohtë; është shumë i
fortë (për pijet). Laj ballin para dikujt
shih te LAJ. Iu nxi balli shih te NXIHEM.
Në rogë të ballit shih te ROG/Ë,∼A.
Rrudhi (ngrysi, mblodhi) ballin (vetullat)
shih te RRUDH. Për sytë e ballit
(për këta sy që kam në ballë) bet. shih
te SY,∼RI. Shikon (vështron) nën ballë
shikon shtrembër e me inat, shikon me
zemërim. Ylli i ballit lulja e ballit. Me
yll në ballë shih tek YLL,∼I. Për dy gisht
ballë për nderin e vet. E kam ballin të
hapur shih te HAPUR (i,e). I kam sytë
në ballë shoh, e kam kujdes vetë; i hap
sytë mirë. E ka të shkruar në ballë duket
qartë, e sheh kushdo. I kërceu (i hipi,
iu ngrit) delli i ballit shih te DELL,∼I.
Mbaj ballin lart jam i guximshëm e i
papërkulur, qëndroj krenar. Ngre ballin
(lart) shih te NGRE. Pash (pasha) sytë
e ballit betim. shih te SY,∼RI.
I ka plasur cipa (peta) e ballit keq. është i
pacipë, s'ka turp fare. I ka plasur damari
(delli) i ballit (i marres) keq. shih te
DAMAR,∼I. I qeshi shtegu i ballit shih
te SHTEG,∼U. Ia qëndisi në lule të ballit
shih te LUL/E,∼JA. I ra ballit me
dorë shfaqi në mënyrë të papritur habinë,
pendimin a zemërimin e vet. E ruaj (e
dua) si sytë e ballit (si dritën e syve) shih
te SY,∼RI. Rron me djersën e ballit shih
te DJERS/Ë,∼A 3. Vë ballë për ballë
i vë njërin përballë tjetrit; i vë njërin
kundër tjetrit, bëj që të ndeshen njëri me
tjetrin. E puth dhe e vë në ballë e pëlqej,
e pranoj me gjithë qejf diçka që është më
e mirë se një tjetër më e keqe; ku ta gjej!
Nga vë ballin, vë thembrat (thembrën)
tall. kthehet mbrapsht, tërhiqet nga ka
ardhur.
BALLË II m. spec. Njësi për të matur shkallën
ose forcën e tërmetit, të erës etj. Tërmet
shtatë ballësh. Era vajti pesë ballë.
10