Romowie. Koczownictwo, osiadły tryb życia - ZwiÄ zek Romów ...

„Romowie koczownicy pochodzący z grup Polska Roma, Sinti, a nawet
znaczna część Lowarów, kiedy w taborze zjawiał się taki mianowany przez
władze „gubernator romski” nikt nie traktował go poważnie, dochodziło do
sprzeczek, w najlepszym przypadku, a często bójek. Tabory z zasady omijały
takie miejscowości, w których panoszyli się ci „króle”, „prezesi” lub
„naczelnicy, jak zapowietrzone i różnymi metodami przekazywaliśmy sobie
wiadomość, aby uważać, bo tam przebywa grupa donosicieli”
Jednocześnie poza przywódcami z nadania urzędowego, właściwie
obok, tylko na użytek wewnątrz środowiskowy-romski tworzyli tak Lowarzy
jak Kełdelarzy drugą władzę tą z autentycznego wyboru, władzę sądowniczą.
Wokół takich ludzi jak Moro, Joszka, Jurko, potem Pika Janusz,
otoczonych szacunkiem i znanych z mądrości życiowej skupiali się ludzie,
aby zasięgnąć porady, względnie poddawali się ich osądowi w sprawach
spornych wewnątrz środowiskowych. Powoli zaczęło zanikać znaczenie
z urzędowego nadania watażków, a Romowie usankcjonowali obowiązujące
do dziś społecznie akceptowane stanowisko sędziego-strażnika tradycji
Baro Szero.
Pomimo, że wyżej wymieniona grupa, w nie znacznej tylko części
i w ograniczonym czasowo do miesięcy letnich, prowadziła wędrowny tryb
życia, należy w dalszym opisywaniu uwzględnić ją w kategoriach Romów
o tradycjach koczowniczych.
3.3. Karpacka Roma
Bardzo problematyczne jest rozpatrywanie tradycji koczowniczych
w przypadku Romów z południowo wschodniej Polski, tak zwanych Bergitka
Roma. Generalnie zakłada się, że Romowie z tej grupy, od chwili
przybycia na ziemie polskie, nie prowadzą koczowniczego trybu życia,
nie znane im są zasady romanipenu 33 i są jakby romską enklawą wpisaną
w barwną mozaikę góralszczyzny.
W sprawozdaniu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie
Nr pisma SA 10/15/57 do Komitetu Centralnego P.Z.P.R. Komisji K.C.
ds. narodowościowych w Warszawie czytamy cyt. „Zasadniczo na terenie
województwa, poza Oświęcimiem, mamy do czynienia z Cyganami prowa-
33
Romanipen – prawo obyczajowe
Elżbieta Alina Jakimik - Romowie
31