Romowie. Koczownictwo, osiadły tryb życia - ZwiÄ zek Romów ...

4. Podsumowanie
Wszyscy Romowie i Sintowie, pomimo różnic wynikających często
z zapożyczeń kulturowych, generalnie swoje postępowanie opierają na tych
samych wzorcach, co wskazuje na wspólne źródło, ewentualnie nawet jako
spoiwo bardzo zróżnicowanych plemion. Fakt że Sintowie, najbardziej się
różniący od pozostałych, są jakby żywym zapisem tradycji, udowadnia, że
kiedyś sięgnięto do tego samego wzorca, a być może jest to potwierdzeniem
wspólnych korzeni.
Takimi wspólnymi cechami prawa obyczajowego dla Sintów i Romów
są dwa podstawowe i przeciwstawne pojęcia:
a) patyw, paciw, (honor, sława, dobre imię),
b) magierdo, machrimo, prasto (infamia, skalanie wykluczenie).
Są dwa skrajne wyznaczniki określające pozycję członka społeczności
romskiej, nie tylko w swoim plemieniu, ale też wśród Romów w ogóle.
Przymiotnik patywało jest jakby gwarantem uczciwości, prawości i prawem
zasiadania przy jednym stole z szanowanymi Romami.
Skalany (magierdo, machrimo, prasto) jest takiego prawa pozbawiony
i ma obowiązek powiadomić obcych Romów, że nie może przyjąć ich zaproszenia
do stołu i wyjaśnić przyczynę swojego skalania.
Chociaż przyczyny skalania wynikają z postępku wbrew prawu obyczajowemu,
zasadom współżycia, o uznaniu takiego obwinionego za skalanego
decyduje sąd obyczajowy. Takiemu sądowi przewodniczy strażnik tradycji
Śero Rom, Baro Szero, Hautpmano, lub też w sprawach drobniejszej
wagi tylko starszyzna rodowa. Nie może takim sądom przewodniczyć człowiek
wyznaczony z urzędu, przez władze państwowe lub inne nie romskie,
dlatego dla Romów mianowani prezesi, naczelnicy czy też królowie nie
stanowili i nie są żadną władzą w pojęciu obyczajowym.
Tak, jak wspominałam bywało w przeszłości i obecnie, też taka groźba
istnieje, że strażnik tradycji dla wzmocnienia swej roli uzyskuje od władz
potwierdzenie, nominacje do swojej wewnątrzśrodowiskowej funkcji,
w tym momencie zgodnie z prawem obyczajowym tej funkcji zostaje pozbawiony,
albowiem dla środowiska staje się przedstawicielem władzy zewnętrznej,
obcej, pewnego rodzaju kolaborantem.
Elżbieta Alina Jakimik - Romowie
47