Romowie. Koczownictwo, osiadły tryb życia - ZwiÄ zek Romów ...

a czasami gospodarstwa rolne, przeważnie handlarze koni. Pomimo różnic
w trybie życia, łączyła ich przynależność do tego samego plemienia i nawet
ludzie z tej samej rodziny pod tym względem się różnili. Zresztą prowadzenie
życia osiadłego, lub nie, nie było wyznacznikiem przynależności
rodowej, rodzinnej albo plemiennej. Nawet w przypadku Polska Roma
przypisywanie koczownictwa do nacji okazuje się tylko częściową prawdą.
Rzeczywistym i obowiązujących wszystkich Romów z tego plemienia jest
kodeks obyczajowy- romanipen.
Od pokoleń Polska Roma dokonuje wyboru swojego strażnika tradycji
Śero Roma, który musi spełniać jako kandydat na tą funkcję dwa podstawowe
warunki: dobre pochodzenie i szacunek, sławę (era i patyw). Wyboru
takiego się dokonuje podczas Wielkiego Zjazdu Romów (Celo Romano).
Poszczególni kandydaci poddawani są społecznemu osądowi przez
wszystkich obecnych na takim forum. Pytany jest zobowiązany do udzielenia
wyczerpującej odpowiedzi każdemu z pytających, nawet dziecku. Jak
wszystkie demokratyczne wybory i ten zjazd obfituje w elementy zaciekłej
rywalizacji. Ale kiedy już Śero Rom zostaje wybrany pozostali pretendenci
poddają się woli większości i pod groźbą skalania nie podnoszą zastrzeżeń
w stosunku do elekta.
Właśnie ten stosunek do romskiego kodeksu obyczajowego, bezwzględna
akceptacja wyroków Śero Roma i dostosowanie swego życia do prawa
obyczajowego, uprawnia uznanie tego plemienia za kontynuatora tradycji
koczowniczych. Wśród Romów mieszkających w Polsce, Polska Roma zachowała
najdłużej, poza kodeksem romskim przestrzeganym, też przez inne
plemiona, tabuistyczny stosunek do języka i demonstrowanie swej przynależności
poprzez strój, a w szczególności kobiet. Zdarza się, że Romnie
z różnych powodów ubrane po „europejsku” wejdą do romskiego mieszkania,
to przede wszystkim zakładają na swoje nietradycyjne ubranie fartuch,
aby uszanować obecnych.
Sam kodeks nie dotyczy, nie obejmuje takich zachowań jak wyżej opisane,
ale są one te zachowania, jakby demonstracją znajomości prawa obyczajowego.
46 Elżbieta Alina Jakimik - Romowie