cytując historię spójna wizja szacunek do ... - Świat Architektury
cytując historię spójna wizja szacunek do ... - Świat Architektury
cytując historię spójna wizja szacunek do ... - Świat Architektury
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Fot. Tomasz Zakrzewski<br />
Zwyciężył kompromis: częściowo zachowano<br />
monumentalny wyraz pierwotnej wersji,<br />
a program dworca wzbogacono o funkcje<br />
komercyjne – m.in. powstającą Galerię Katowicką.<br />
Do tej pory w ramach inwestycji<br />
zrealizowano także plac wejściowy, parking<br />
podziemny i nowy dworzec autobusowy.<br />
O wyzwaniach i kompromisach związanych<br />
z realizacją projektu opowiada Jocelyn Fillard<br />
z pracowni SUD Architectes.<br />
Patrycja Fabiańska: Co było przyczyną<br />
rozbiórki konstrukcji dworca z 1972<br />
roku?<br />
• Odtworzony według oryginalnej<br />
technologii żelbetowy kielich<br />
Jocelyn Fillard: Stary budynek stanowił<br />
od samego początku serce nowego założenia<br />
projektowego. Decyzja o rozbiórce<br />
i odbu<strong>do</strong>wie nie była prosta, ale ostatecznie<br />
słusznie przeważyły argumenty o złym<br />
stanie technicznym istniejącej konstrukcji<br />
oraz konieczności zachowania współcześnie<br />
obowiązujących norm bu<strong>do</strong>wlanych. Aby<br />
zachować i <strong>do</strong>stosować stary budynek,<br />
należałoby wykonać poważne zabezpieczenia<br />
jego konstrukcji. Jednakże wówczas<br />
bylibyśmy zmuszeni zastosować wi<strong>do</strong>czne<br />
wzmocnienia, które znacznie pogorszyłyby<br />
estetykę „kielichów”.<br />
PF: Rozebrano więc szesnaście żelbetowych<br />
kielichów, aby później ściśle je<br />
odtworzyć według oryginalnej technologii<br />
wylewania cienkościennych łupin betonowych<br />
o szalunku z drewnianych listewek.<br />
Jaki był cel tak karkołomnego zabiegu?<br />
JF: Oprócz odtworzenia znakomitej konstrukcji<br />
rozbiórka i odbu<strong>do</strong>wa kielichów umożliwiła<br />
polepszenie komfortu i funkcjonalności<br />
dworca autobusowego, który mieści się teraz<br />
na kondygnacji podziemnej, pod dworcem<br />
kolejowym, jak i bu<strong>do</strong>wę ulicy biegnącej<br />
w tunelu oraz trzech kondygnacji parkingów<br />
podziemnych.<br />
PF: Betonowe kielichy były pierwotnie<br />
ustawione w dwóch równoległych<br />
rzędach, tworząc dach budynku. Czy<br />
układ i rytm nowych jest tożsamy z poprzednim?<br />
JF: Obecna konstrukcja budynku jest wykonana<br />
w monolitycznym żelbecie na siatce<br />
8,1 x 8,1 m, która idealnie pasuje <strong>do</strong> siatki<br />
parkingu podziemnego. Nowy obiekt nawiązuje<br />
układem <strong>do</strong> poprzedniej hali dworca.<br />
Kielichy zostały odbu<strong>do</strong>wane i ustawione<br />
na identycznej siatce konstrukcyjnej i dzięki<br />
tej samej technologii bu<strong>do</strong>wlanej co przy<br />
realizacji pierwotnego dworca. Ślady szalunku<br />
z drewnianych listewek nadają charakterystyczny<br />
wygląd. Kielichy są jednak wyższe<br />
od poprzedników o kilka metrów, ponieważ<br />
musiały zmieścić pod sobą rozbu<strong>do</strong>wane<br />
funkcje komercyjne.<br />
PF: Jakie były inspiracje i priorytety<br />
dla nowej formy i bryły?<br />
JF: Główną inspiracją dla formy była<br />
tradycja architektoniczna Katowic z epoki<br />
secesyjnej, którą reprezentują na przykład<br />
sąsiadujące z dworcem budynki w narożnikach<br />
ulic 3 Maja i Stawowej. Od pierwszych<br />
szkiców naszego projektu zdawaliśmy sobie<br />
sprawę, że obiekt musi nawiązać <strong>do</strong> tego<br />
stylu, ale jednocześnie stać się nową ikoną<br />
swoich czasów. Kształt głównego wejścia<br />
będzie zapewne odbierany jako nieco futurystyczny,<br />
ale ten pomysł również ma korzenie<br />
w historii architektury miasta.<br />
PF: Dworzec nawiązuje stylistyką<br />
<strong>do</strong> brutalistycznego i monumentalnego<br />
poprzednika.<br />
JF: Do bu<strong>do</strong>wy nowego budynku dworca<br />
użyto surowych materiałów, takich jak żelbet,<br />
szkło i stal. Obiekt zachował monumentalny<br />
charakter i swą „rzeźbę”, ale jednocześnie<br />
staraliśmy się uzyskać kontrast stylistyczny<br />
między poprzednim brutalistycznym wyrazem<br />
a organicznym charakterem nowego dworca.<br />
PF: Dworzec to żywe aglomeracyjnie,<br />
centralne ogniwo komunikacyjne miasta.<br />
Jego infrastruktura powinna zapewnić<br />
użytkownikom płynność i <strong>do</strong>stępność.<br />
Co zrobiono, aby wykreować na nowo<br />
tak ważną urbanistycznie i newralgiczną<br />
przestrzeń?<br />
JF: Na zaprojektowanie nowego układu<br />
komunikacyjnego, który objął dworzec wraz<br />
z otoczeniem, poświęciliśmy dużo czasu<br />
i energii. Podczas pracy opieraliśmy się na<br />
wynikach badań specjalistów drogowych<br />
z Politechniki Śląskiej oraz współpracowaliśmy<br />
z urzędem miejskim.<br />
Celem projektu było zachowanie funkcji<br />
miejsca jako ogniwa komunikacyjnego dla<br />
całego regionu Górnego Śląska oraz zintegrowanie<br />
budynku dworca z nowo zaprojektowa-<br />
• Wejście od strony placu wejściowego<br />
nym placem publicznym dla pieszych. Projekt<br />
miał również na celu poprawę płynności ruchu<br />
na ul. Dworcowej. Dzięki usytuowaniu jej na<br />
poziomie -1 szlaki piesze stały się bardziej<br />
bezpieczne. Z kolei osobne pasy ruchu dla<br />
wjeżdżających <strong>do</strong> galerii handlowej i dworca<br />
oraz dla ruchu tranzytowego gwarantują teraz<br />
możliwość bezkolizyjnego przejazdu. Został<br />
też zrealizowany dworzec autobusowy, chroniony<br />
przekryciem przed wpływem warunków<br />
pogo<strong>do</strong>wych, a także parking podziemny na<br />
1200 miejsc, który łączy wszystkie funkcje<br />
budynku. Dzięki skierowaniu komunikacji<br />
kołowej <strong>do</strong> podziemia znacznie poprawił się<br />
komfort akustyczny całej dzielnicy.<br />
PF: Dworzec stanowi integralną część<br />
powstającego kompleksu handlowousługowego<br />
– Galerii Katowickiej. Z jakiej<br />
przyczyny rozszerzono program funkcjonalno-przestrzenny<br />
obiektu o funkcje<br />
komercyjne?<br />
JF: W po<strong>do</strong>bnych inwestycjach w innych<br />
europejskich miastach, na przykład<br />
na dworcu Saint-Lazare w Paryżu, obserwuje<br />
się synergię między tymi funkcjami.<br />
Współcześnie dworce nie są już projektowane<br />
jako wielkie, częściowo puste i zimne<br />
przestrzenie, lecz stają się miejscami pełnymi<br />
życia, także poprzez obecność funkcji<br />
handlowych, usługowych i rozrywkowych.<br />
Zamierzenia programowe inwestora poszły<br />
właśnie w tym kierunku. Dworce kolejowy<br />
i autobusowy (na poziomie -1) są połączone<br />
z Galerią Katowicką, której bu<strong>do</strong>wa potrwa<br />
<strong>do</strong> połowy 2013 roku.<br />
PF: Wnętrza wyróżnia estetyczny,<br />
spokojny design.<br />
JF: Nasza pracownia była odpowiedzialna<br />
za projekt aranżacji wnętrz obu dworców oraz<br />
kompozycję placu Szewczyka. Jak wspomniałem,<br />
główną inspiracją była architektura<br />
brutalistyczna oryginalnego budynku. Zdecy<strong>do</strong>waliśmy<br />
się więc na monochromatyczne<br />
zestawienia surowego betonu, szkła, stali<br />
i wprowadzenie detali oraz elementów małej<br />
architektury przeważnie w kolorze czarnym.<br />
Fot. archiwum Neinver<br />
86<br />
87
Change language