PRAWO Przedstawiamy zestawienie i objaśnienie pojęć gwarancja i rękojmia, ich definicji, a także sposobu korzystania z nich. Gwarancja i rękojmia w umowach budowlanych FIDIC W umowach budowlanych, w szczególności sporządzanych z wykorzystaniem publikacji FIDIC, występują pojęcia związane ze zobowiązaniami wykonawcy obejmującymi okres rozpoczynający się od dnia przejęcia wykonanych robót, a kończący się po upływie czasu ustalonego w umowie. Takie zobowiązania są także przedmiotem obowiązujących praw, przy czym w różnych aktach prawnych i umowach odnośne okresy są różnie nazywane i różnie rozumiane. Różnorodność postanowień dotyczących zobowiązań jest możliwym źródłem konfliktów interesów i sporów, gdyż w przypadku zaistnienia okoliczności skutkujących żądaniem jakiejś czynności lub roszczeniem finansowym każda ze stron może uzasadniać swoje stanowisko inną, dogodniejszą dla niej, definicją okresu trwania danego zobowiązania. Gwarancje Pojęcie gwarancji jest bardzo rozpowszechnione w języku potocznym, a przy tym ma swoje odbicie w aktach prawnych, dokumentach związanych ze sprzedażą, a także we wzorach FIDIC. Pod tą samą nazwą występują jednak bardzo różne pojęcia. Oto one: Pojęcie gwarancji w Słowniku współczesnego języka polskiego PWN 1998 (SWJP) Słownik wyróżnia trzy definicje hasła gwarancja: 1. 2. zapewnienie o czymś, rękojmia; odpowiedzialność sprzedawcy lub producenta za dobry stan i sprawność towaru, zobowiązująca do bezpłatnej naprawy lub wymiany, jeśli przed upływem określonego czasu wystąpi awaria, usterka; 3. ekon. odpowiedzialność osoby trzeciej za zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela. Pierwsza z tych definicji utożsamia nictwa należy przyjąć, że gwarantem jest wykonawca robót, a gwarancja jest określona w czasie, ale nie jest określona kwotowo, co oznacza, że pojęcia gwarancji i rękojmi, po- twierdzone przez definicję rękojmi w tym samym słowniku. Trzeba jednak zauważyć, że nie są to synonimy, czyli różne słowa używane dokładnie w tym samym znaczeniu, jak np. czajnik i imbryk, lecz jedynie wyrazy bliskoznaczne, które zwykle mogą być używane zamiennie jak rynek i targ, ale nie w każdych okolicznościach. Niżej opiszemy przypadki, kiedy nie należy utożsamiać pojęcia gwarancji i rękojmi. Druga definicja jest najczęściej spotykana szczególnie w handlu, gdzie często ma formę pisemną, szczegółowo określającą okres objęty daną gwarancją i zakres zobowiązania. Na przykład gwarancja na samochód czy sprzęt gospodarstwa domowego stanowi pisemne zapewnienie serwisu gwarancyjnego, czyli bezpłatnej naprawy, a nawet wymiany wadliwego przedmiotu na nowy w okresie gwarancyjnym. Przy tym w aktach prawnych dotyczących budownictwa nie używa się pojęć awarii ani usterki. (To drugie występuje wprawdzie dość powszechnie w korespondencji i innych dokumentach dotyczących budownictwa w znaczeniu drobnych, mniej istotnych wad, ale nie pojawiło się dotychczas gwarant ma obowiązek wymiany lub naprawy wadliwego elementu niezależnie od jego wartości czy kosztu naprawy. Pojęcie gwarancji opisane we wspomnianym art. 577 Kodeksu cywilnego odpowiada cytowanej treści definicji pierwszej i drugiej zapisanej w SWJP. Opisane wyżej pojęcie zobowiązań z tytułu gwarancji jest w Kodeksie cywilnym regulowane niezależnie od zobowiązań z tytułu wad, zawartych w Dziale II [Rękojmia za wady, art. 556 –576) Tytułu XI [Sprzedaż] Księgi Trzeciej, o których niżej. Pojęcie gwarancji i rękojmi w Prawie budowlanym W Prawie budowlanym pojęcie gwarancji ani rękojmi nie występuje. Pojęcie gwarancji w Prawie zamówień publicznych Pojęcie gwarancji w Prawie zamówień publicznych (PZP) występuje w wielu miejscach. Dla zwięzłości tekstu ograniczymy się do tych postanowień PZP, które odnoszą się do budownictwa. Pomijamy też postanowienia art. 45 ust. 6 i art. 86 ust. 4 PZP, odnoszące się do zabezpieczenia postępowania, a nie do umów o roboty budowlane. Zarazem: w żadnym akcie prawnym). Trzecia definicja obejmuje różne dokumenty, w tym także stosowane w budownictwie. Pojęcie gwarancji w Kodeksie cywilnym Pojęcie gwarancji [Gwarancja jakości] zajmuje w Kodeksie cywilnym cały Dział III (art. 577–581) w Tytule XI [Sprzedaż] Księgi Trzeciej [Zobowiązania]. W odniesieniu do budow- ■ Art. 147–151 PZP zawierają postanowienia odnoszące się do zabezpieczeń wykonania zamówień publicznych, wymieniając m.in. gwarancje bankowe bądź ubezpieczeniowe jako dopuszczalne (ale nie jedyne) formy zabezpieczeń. Taki zapis odpowiada w oczywisty sposób trzeciej definicji, zawartej w SWJP i przytoczonej wyżej, ale nie dwóch poprzednich. 18 INŻYNIER BUDOWNICTWA KWIECIEŃ <strong>2007</strong>
KWIECIEŃ <strong>2007</strong> INŻYNIER BUDOWNICTWA 19