1. OP[TA DEFINICIJA ZA ENERGIJATA

Se zabele`uva deka fragmentite na raspa|awe, raspolagaat so energija:Ekni i2 m0c im v22n1m ci2kako i deka pri spontan raspad doa|a do defekt (zaguba) na masa : mm0Mnogu stabilni tela (atomski jadra) mo`at ve{ta~ki da se dovedat vonestabilna sostojba ako im se ovozmo`i da apsorbiraat neutron(aktivacija). Toga{ posle kratok vremenski period doa|a do spontanoraspa|awe ili, kako {to obi~no se veli, do emisija na elementarni~estici. Posebno, atomskite jadra na te{kite elementi (kako {to euraniumot i toriumot koi se nao|aat na granica na svojata stabilnost pazatoa se na kraj na tablicata na periodniot sistem na elementite -Mendeleev), posle aktivirawe mo`at da stanat nestabilni i da seraspadnat na dve lesni jadra so visoka kineti~ka energija i na nekolkuneutroni. Ovaa pojava se narekuva nuklearna fuzija i kako izvor natoplinska energija se koristi vo sovremenite nuklearni centrali.n1m i1.2. ENERGETIKAEnergetika e tehni~ka disciplina koja se bavi so proizvodstvo nanositelite na energija od energetskite izvori i sirovini, potoa sotransformacija, prenosot i distribucija na energijata kako i zametodite za korisna i racionalna upotreba na energijata. Osven toa,energetikata se bavi i so posledicite od proizvodstvoto i upotrebata nanositelite na energijata vrz ~ovekovata okolina.Vidovi (nositeli) na energija se: elektri~na energija, toplotnakoja e sodr`ana vo cvrsti, te~ni ili gasoviti nositeli, potoa energijataod fosilni i nuklearni goriva i najposle, mehani~ka i zra~na energija.1.3. EDINICI MERKIVo energetikata, namesto op{tata definicija (to~ka 1), podpoimot energija se podrazbira goleminata na izvr{ena ili potencijalnoostvarliva rabota. Na toj na~in so isti merki mo`at da se iska`atrezervite na energetski surovini i kapacitetite na izvorite na energija,da se sledi kvantitativnoto pretvorawe na edna vrsta (nositeli) naenergija vo druga, evidentirawe na proizvodenata i potra{enata energijai da se vr{i balansirawe na op{tite tekovi na energijata, kako i da seutvrdi korelacija pome|u potro{ena energija i op{testveniot razvoj ida se planira optimalen razvoj na energetikata vo okvir na planovite nastopanskiot razvoj.