S. 28 S. 28 - Wojskowa Akademia Techniczna

14 Nauka i EdukacjaO KONIECZNOŚCI MYŚLENIA PROJEKTOWEGOPerspektywa milionów euro z „unijnego” budżetu zmusza nas do wytężonegomyślenia i uczenia się. Uczmy się zatem myśleć, tak jak wymagajątego unijne fundusze.Przygotowując się do pracy nad konkretnymzadaniem, uruchamiamy naszedotychczasowe i zapewne niepowtarzalnezasoby umysłowe. Często wiemy już,co mamy zrobić, ponieważ stoimy w obliczumniej lub bardziej uświadomionejkonieczności. Czy jest to przygotowanieposiłku, zaliczenie egzaminu, czy podróż–stoimy przed zadaniem. Często wyznacznikiemprzyszłych zadań są naszewcześniejsze decyzje bądź deklaracje.Równie często nasz nowy pomysł stajesię zadaniem.Do każdego zadania, przed którymstoimy, dopasowujemy konkretny zestawczynności. Mogą to być nasze dotychczasowewzorce zachowań, procedury, zachowaniaspontaniczne i odruchowe lub postępujemywedług narzuconych zasad gry.Jedynym wyznacznikiem wyboru sposobuzachowania jest skuteczność. Jakość i rozmiarzadania może nas czasem przerażać.Jednak nie mamy wyjścia. Trzeba je wykonać.Zaczynamy zatem kombinować,zastanawiać się, szukać sposobu.Jednym ze sposobów radzenia sobiez „niewykonalnymi” zadaniami jest tzw.myślenie projektowe. Pojęcie to od dłuższegoczasu jest obecne w nauce o zarządzaniuoraz w praktyce zarządzaniaprzedsiębiorstwem. Zdobywa coraz większąpopularność w kontekście ubieganiasię o dofinansowanie z funduszy strukturalnychUnii Europejskiej. Można powiedziećwięcej – jeżeli chcemy ubiegaćsię o środki na dofinansowanie naszychpomysłów i zadań z funduszy unijnych,musimy stworzyć projekt, a więc zacząć„myśleć projektowo”.Pokrótce myślenie projektowe możnaokreślić jako myślenie systemowe i etapoweo tym, co w danym czasie mamy do zrobienia.Jest to proces praktycznego i kreatywnegorozwiązywania problemów, polegającyna identyfikacji potrzeb, poszukiwaniuścieżek rozwiązań i planowaniu. Przedmiotnaszych działań staje się projektem, a podmiotnaszych działań staje się tzw. targetem(grupą docelową).Aby odróżnić myślenie projektoweod myślenia o projekcie oraz aby przygotowaćsię do pisania wniosków o funduszestrukturalne UE, powinniśmy dokładniezapoznać się z tą strategią myślenia.Jej przykładową strukturę można określićnastępująco:1. Definiowanie – problemu, potrzeby,celu projektu, obszaru, grupy docelowej, założeń,spodziewanych efektów.2. Badanie – czy problem nie zostałjuż wcześniej rozwiązany oraz określenieistotnych wymagań i warunków realizacji.3. Kreacja – czyli poszukiwanie przeróżnychmożliwości rozwiązań danego problemu.4. Prototypowanie – czyli konfrontacjapomysłów na rozwiązanie problemu ze zdefiniowanymicelami, obszarami, wymaganiamii okolicznościami.5. Wybór – czyli decyzja odnośnie donajbardziej adekwatnego rozwiązania problemu.6. Wykonanie projektu – czyli podziałzadań i praca.7. Nauka – płynąca z procesu wykonania,efektów, oceny wewnętrznej i zewnętrznej.Dla doświadczonego naukowca tegotypu myślenie jest niemal naturalne. Przezlata nauki i doświadczeń oraz stosowaniaróżnych metodologii sam doszedł do podobnychwniosków. Dla studenta myślenieprojektowe jest intuicyjne, a jego kolejneetapy następują po sobie spontanicznie.Dłuższe przestoje zdarzają się tylkona etapach niespodziewanie trudnej pracybądź przy przedłużającej się radościz sukcesu.Każdy projekt ma swój cykl życia. Zaczynasię od pomysłu. Następnie faza planowaniai realizacji. A potem zakończeniei rozliczenie efektów. Niemniej jednak wychodzina to, że samo wykonanie zadaniajest tylko jednym, choć najdłuższym, etapemmyślenia projektowego.Myślenie kategorią projektu i planowaniajest bardzo istotne w perspektywieubiegania się o środki finansowe z Unii Europejskiej,ponieważ logika wniosków aplikacyjnychopiera się na schemacie myśleniaprojektowego. Z punktu widzenia formularzaaplikacyjnego nie ma znaczenia, czy zamierzamybudować budynek, tworzyć infrastrukturę,szkolić ludzi, organizować imprezę,przewieźć coś, czy samemu dokądśpojechać. Te kwestie rozstrzyga się na etapiewyboru odpowiedniego formularza. Istotnejest natomiast, aby dopasować nasze zadanielub pomysł do logiki formularza.Przygotowując się do aplikowaniao środki z funduszy strukturalnych UE,posługując się strategią myślenia projektowego,zaczynamy od określenia tematu, którymamy zamiar realizować. Przykładowetypy projektów są zawsze określone w dokumentachprogramowych, zatem zadaniejest ułatwione. W dokumentach określonesą też wymagane efekty projektu, mierzoneza pomocą konkretnych wskaźników.Wiemy też zatem, co powinno nam wyjśćna koniec realizacji projektu. Musimy teżdokładnie zdefiniować cele, które będą namprzyświecały. Takie, które będą zgodne z celamiokreślonymi w przeróżnych strategiachi planach działania obowiązujących w krajui regionie. Cele powinny też być przekonującedla osób oceniających nasze projekty.Konieczne jest też wskazanie grupy docelowej,czyli „targetu” i wyjaśnienie dlaczegowłaśnie do tych ludzi kierujemy nasze działania,ponieważ nasz projekt musi komuśsłużyć, najlepiej przez długie lata.W zdecydowanej większości przypadków,zadania podobne do tych, które mamywłaśnie przed sobą, ktoś już wcześniej przećwiczył.Korzystajmy z życzliwości i doświadczeniainnych, ponieważ ich wiedzamoże okazać się bezcenna. Miejmy też pewność,że na rynku wiedza i doświadczeniew zakresie ubiegania się o środki z funduszystrukturalnych kosztują duże pieniądze.Pośród wielu rozwiązań danego problemunajbardziej prawdopodobne i realnew realizacji są rozwiązania standardowe.Niekonwencjonalność rozwiązań jest promowanawówczas, gdy łatwo jest wyobrazićsobie ich pozytywne efekty. Promowanajest też innowacyjność. Wówczas łatwiej będzieudowodnić oceniającemu, że działanianiekonwencjonalne są najlepsze.Kiedy już zdecydujemy o realizacji projektui wybierzemy najbardziej adekwatnysposób jego wykonania, przechodzimydo kolejnego etapu. Musimy zastanowić sięnad działaniami, jakie będziemy podejmowaćw fazie realizacji projektu. Pamiętajmy,że działania powinny przynosić konkretnei mierzalne rezultaty. Nasze działania musząteż współgrać z harmonogramem wykonaniaprojektu i najważniejszą jego częścią –budżetem. Opis działań to właściwie głównainformacja dla osoby oceniającej, czymwłaściwie jest nasz projekt oraz co w ramachtego projektu ma się wydarzyć. Przygotowanieharmonogramu i budżetu projektuto dużo dłuższa opowieść.Z punktu widzenia formularza wniosku,a zatem też z punktu widzenia profesjonalnegoplanującego projekt, sama realizacjaprojektu jest nieciekawa. Ten etap myśleniaprojektowego podsumowujemy krótko– wykonać. A potem rozliczyć i „raporto-