Белешки кон консолидираните финансиските извештаикредибилитет и превентивни <strong>за</strong>брани, корективни мерки во текот на<strong>за</strong>конските односи како на пример активности <strong>за</strong> опоменување иисклучување, соработка со агенции <strong>за</strong> наплата и наплата по <strong>за</strong>конскиодноси како што се процеси на оптужување, судски постапки,вклучување на извршната единица и факторинг. Задоцнетите плаќањасе следат преку постапка <strong>за</strong> проследување на долг врз основа на видотна корисникот, кредитната класа и износот на долгот.Кредитниот ризик се контролира преку проверка на кредибилитет -што утврдува дека корисникот нема долг и кредитната вредност накорисникот и преку превентивни <strong>за</strong>брани - што го утврдува кредитниотлимит врз основа на претходните приходи од сообраќај генерирани одкорисникот.Групацијата нема значајна концентрација на кредитен ризик конпоединечна странка или кон група на странки кои имаат сличникарактеристики.Процедурите на Групацијата обезбедуваат на перманентна основадека продажбата се извршува на корисници со соодветна кредитнаисторија и дека не се надминува лимитот <strong>за</strong> изложување на кредитенризик.Максималната изложеност на кредитниот ризик е презентирана прекусегашната вредност на финансиските средства во Консолидираниот<strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансиска состојба. Последователно на тоа, Групацијатасмета дека нејзината максимална изложеност на кредитен ризик епретставена со износот на побарувањата намалени <strong>за</strong> исправката навредноста признаена на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансиска состојба.Следнава табела ја претставува изложеноста на кредитен ризик наГрупацијата во <strong>2010</strong> и 2009:Во илјади денариДепозити во банкиПарични средства и еквиваленти напарични средстваПобарувања од купувачи-домашниПобарувања од купувачи-странскиЗаеми <strong>за</strong> вработениПобарувања од повр<strong>за</strong>ни страниОстанати побарувања<strong>2010</strong>8.205.4441.405.6472.758.46593.681123.037198.78513.83712.798.89620098.665.5211.979.5842.592.84170.793121.92458.82118.61713.508.101Парични средства и еквиваленти на парични средства во табелатапогоре ја исклучува благајната <strong>за</strong> која не постои кредитен ризик.Најголемата вредност на депозит во <strong>2010</strong> година е МКД 1.383.862илјади деноминирани во ЕУР 22.500 илјади (2009: МКД 1.260.000илјади). Дополнително Групацијата има депозити во 5 домашни банки(2009: 5 домашни банки).Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, гаранциите во 2009 година известени во Депозити во банки совредност од МКД 6.723 илјади и Парични средства и еквиваленти напарични средства со вредност од МКД 653 илјади се исклучени одДепозити во банки и Парични средства и еквиваленти на паричнисредства во овие финансиски извештаи и се рекласификувани воОстанати побарувања во вредност од МКД 7.376 илјади.Рекласификацијата нема влијание врз капиталот или нето добивката.3.1.3. Ризик <strong>за</strong> ликвидностРизикот <strong>за</strong> ликвидност е ризик дека Друштвото може да наиде натешкотии <strong>за</strong> подмирување на обврските повр<strong>за</strong>ни со финансискитеобврски.Ризик <strong>за</strong> ликвидност се дефинира како ризик дека Групацијата немада биде во можност навремено да ги подмири или исполни своитеобврски.Инвестициското портфолио ќе остане доволно ликвидно со цел да се<strong>за</strong>доволат сите оперативни барања кои можат разумно да сепредвидат. Ова е постигнато со структуирање на портфолиото така дафинансиските инструменти доспеваат истовремено со потребата одпарични средства <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволување на предвидените потреби.Политика на Друштвото е да одржува вишок на парични средства иеквиваленти на паричните средства <strong>за</strong> подмирување на обврските водогледна иднина. Секој вишок на парични средства е депониран вокомерцијалните банки.Процесот <strong>за</strong> управување со ликвидноста на Групацијата вклучувапредвидување на готовинските текови од главните валути иразгледување на нивото на потребните ликвидни средства земајќи гипредвид податоците од бизнис планот, наплатите и одливот.Месечните, полугодишните и годишните парични проекции сеизготвуваат и ажурираат на дневна основа од страна на Секторот <strong>за</strong>управување со готовина.3.2. Управување со капитални ризициЦелите на Групацијата при управување со капиталот е да се <strong>за</strong>штитиспособноста на Групацијата да работи на континуирана основа со целда обезбеди поврат <strong>за</strong> акционерите и бенефиции <strong>за</strong> другите<strong>за</strong>интересирани страни и да одржува оптимална структура на капиталсо цел намалување на трошокот <strong>за</strong> капитал. Вкупниот капитал со коешто управува Друштвото на 31 декември <strong>2010</strong> година е МКД17.470.439 илјади, според локалните општоприфатенисметководствени принципи (2009: МКД 17.970.698 илјади). Од овојизнос МКД 9.583.888 илјади (2009: МКД 9.583.888 илјади)претставуваат акционерски капитал, додека МКД 1.916.777 илјади(2009: МКД 1.916.777 илјади) претставуваат <strong>за</strong>конски резерви, кои несе распределуваат (види белешка 2.13). Друштвото исто така имакупено сопствени акции (види белешки 2.12 и 16.1). Трансакцијата е восогласност со локалните <strong>за</strong>конски барања со стекнувањето насопствените акции, да не се намали имотот на Друштвото под износотна основната главнина и резервите коишто, според <strong>за</strong>кон или споредстатутот на Друштвото, не смеат да се користат <strong>за</strong> исплата наакционерите. Исто така, согласно локалните <strong>за</strong>конски барањадивиденда може да биде исплатена на акционерите во износ којштонема да ја надминува вкупно остварената добивка искажана согодишната сметка и со финансиските извештаи, зголемена <strong>за</strong>пренесената нераспределена добивка од претходните години или со
<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи7071резервите коишто можат да сераспределуваат, односно кој ги надминуваат<strong>за</strong>конските резерви и резервите определенисо статутот на Друштвото. Друштвото е восогласност со сите <strong>за</strong>конски барања кои сеоднесуваат на капиталот.3.3. Проценка на објективнавредностаПаричните средства и еквивалентите напарични средства, побарувањата од купувачии другите тековни финансиски средства секраткорочни. Поради ова, нивната сегашнавредност на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиска состојба е приближна на нивнатаобјективна вредност.Објективната вредност на нетековниот дел одпобарувањата од купувачи ги вклучува<strong>за</strong>емите на вработени и се определувакористејќи техника на дисконтиран паричентек.Финансиските средства расположливи <strong>за</strong>продажба претставуваат акции вреднувани пообјективна вредност.Објективната вредност на јавно тргуванитефинансиски средства прикажани пообјективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губата се базира на објавената па<strong>за</strong>рнавредноста на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиска состојба.4. ЗНАЧАЈНИ СМЕТКОВОДСТВЕНИПРОЦЕНКИ И ПРЕТПОСТАВКИГрупацијата прави проценки и претпоставкишто се однесуваат на иднината. Проценките имислењата континуирано се вреднувани и себазираат на минато искуство и други фактори,вклучувајќи ги очекувањата <strong>за</strong> идни настани<strong>за</strong> кои што се верува дека се разумни подсоодветните услови. Најзначајните проценкии претпоставки се обелоденети подолу.4.1. Корисен век на средстватаОпределувањето на корисниот век насредствата се базира на историскотоискуство со слични средства, како и наочекуваниот технолошки развој и променитево пошироките економски или индустрискифактори. Соодветноста на проценетиоткорисен век се ревидира на годишна основаили секогаш кога се појавуваат индикации <strong>за</strong>значајни промени во дадените претпоставки.Веруваме дека сметководствените проценкиповр<strong>за</strong>ни со одредувањето на корисниот векна средствата се значајни сметководственипроценки земајќи го предвид тоа декавклучуваат претпоставки <strong>за</strong> технолошкиотразвој во иновативна индустрија и во големдел <strong>за</strong>висат од инвестиционите планови наГрупацијата. Понатаму, поради тоа штокорисниот век на недвижностите, постројкитеи опремата и нематеријалните средства ворамките на вкупните средства е значителен,влијанието на било кои промени вопроценките може да биде материјално <strong>за</strong>нашите финансиски позиции и резултати одработењето. Пример, кога Друштвото би гонамалило просечниот корисен век нанедвижностите, опремата и постројките инематеријалните средства <strong>за</strong> 10%, тоа бирезултирало во зголемување на годишниоттрошок <strong>за</strong> аморти<strong>за</strong>ција во приближен износод МКД 340.281 илјади (2009: МКД 309.321илјади). Види белешка 12 <strong>за</strong> променитенаправени во корисниот век во годините <strong>за</strong>кои се известува.Групацијата постојано воведува нови услуги иплатформи вклучувајќи, но не иограничувајќи се на Универ<strong>за</strong>лен мобилентелекомуникациски систем (UMTS) базиранна широкопојасни услуги во мобилнитекомуникации како и поставување на оптичкикабли. Во случај на воведување на вакви новиуслуги, Групацијата спроведува ревизија накорисниот век на веќе постоечкитеплатформи, но во најголемиот број случаиовие сервиси се ди<strong>за</strong>јнирани дакоегзистираат со старите платформи, без дапредизвикаат промени кај новите технологии.Последователно, корисниот век на постаритеплатформи вообичаено не треба да сескратува.4.2. Можни оштетувања нанедвижностите, постројките иопремата и нематеријални средстваНие го проценуваме оштетувањето напрепознатливи недвижности, постројки иопрема и нематеријални средства секогашкога постои причина <strong>за</strong> верување декасегашната вредност значително ја надминуванадоместувачката вредност и таму каде штосе очекува оштетување на вредноста.Надоместувачката вредност се добива по патна пресметка, при која се користи широкспектар на претпоставки и фактори коивлијаат на истите. Покрај другото, ги земамево предвид идните приходи и расходи,технолошката <strong>за</strong>стареност, дисконтинуитет воуслугите и други промени на околности коиможат да доведат до оштетување. Доколкуоштетувањето е утврдено со методата наупотребна вредност, се утврдува објективнавредност намалена <strong>за</strong> трошоци <strong>за</strong> продажба(ако може да се утврди), <strong>за</strong> да се утврдиточниот износ на оштетувањето (ако постои).Земајќи предвид дека ова се врши врз основана проценки и мислења, вредноста наможните оштетувања може да бидезначително различна од онаа којашто едобиена по пат на овие калкулации.Раководството изврши тестирање <strong>за</strong>оштетеност врз основа на проекции <strong>за</strong>паричните текови <strong>за</strong> 10 години и употребипредвидена стапка на постојан раст од 2%(2009: 1%) <strong>за</strong> да ја утврди терминалнатавредност после 10 години. Употребнатавредност беше утврдена со анали<strong>за</strong> надисконтираните парични текови, користејќистапка од 9,38% (2009: 8,55%). .4.3. Можни исправки на побарувањаод купувачи и други побарувањаНие пресметуваме исправка на вредност наспорни побарувања базирајќи се напроценетите <strong>за</strong>губи кои произлегуваат однеможноста на корисниците да ги извршатплаќањата. За најголемите купувачи истранските купувачи исправката епресметана на индивидуална основа, додека<strong>за</strong> другите купувачи е пресметана напортфолио основа, која се базира надоспеаноста на побарувањата и минатотоискуство со отпишување на побарувањата,кредитната способност на корисниците инеодамнешните промени на условите наплаќање (види белешка 2.4.1 (б)). Овиефактори се разгледуваат периодично, и когае потребно се вршат промени во пресметката.Ако финансиската состојба на нашитекорисници се влошува, тековните отписи напобарувањата можат да бидат и повисоки одочекуваните и можат да го надминат нивотона исправки коишто се признаени досега(види белешка 3.1.2).4.4. РезервирањаРезервирањата главно се базираат напроценка особено во правни спорови.Групацијата ја проценува веројатноста однастанување на негативен исход какорезултат на минат настан, и доколкуверојатноста <strong>за</strong> одлив на економски користи