Numer 4 (76)/2009 - Politechnika Krakowska

NASZA POLITECHNIKA 4/2009Artykułyi uporządkowania zabudowy, a przedewszystkim brakiem przestrzeni publicznychodpowiedniej jakości, jak to możnaobserwować np. w Cieplicach czy Swoszowicach.Stale powiększająca się powierzchniazabudowy jednorodzinnej w uzdrowiskachzwiązanych z wielkimi miastamiostatnio charakteryzuje się tendencjąrealizacji zabudowy tzw. rezydencjonalnej„obwarowanej”, czasami otoczonejszczelnym murem, mającym niekiedyponad dwa metry wysokości, jak np.w Swoszowicach czy Konstancinie.Pojawiają się także tendencje do wprowadzaniaw te obszary zabudowy wielorodzinnej,co dokonało się ostatniow Krakowie-Swoszowicach.W grupie uzdrowisk, sytuowanychw strefie oddziaływania dużego miastalub aglomeracji, do końca lat 70. lokalizowanozespoły typowych osiedli mieszkaniowych,obecnie częściej obserwujesię zabudowę letniskową, o bardzo zróżnicowanymstandardzie, jak np. w Ciechocinku,Nałęczowie, podkrakowskichKrzeszowicach.Kuracjusze i samochodyGwałtowny rozwój środków transportusamochodowego i wzrost wymianymiędzynarodowej rzutują również na jakośćprzestrzeni leczniczej wielu polskichuzdrowisk. Obserwuje się powiększeniepowierzchni parkingów w sąsiedztwiedużych sanatoriów i zakładów przyrodoleczniczychprzeznaczonych dla kuracjuszy.Wyraźnie wzrasta teżobciążenie tranzytowym ruchemkołowym wielu dróg przebiegającychpoprzez lub w bezpośrednimsąsiedztwie założeń uzdrowiskowych.Poza tym problemten narasta w związku ze wzrostemliczby przejść granicznych,zwłaszcza w obszarze Polskipołudniowej, gdzie znajduje sięnajwięcej uzdrowisk (spośródczterdziestu uzdrowisk statutowychtrzydzieści położonych jestna terenach przygranicznych,z czego dwadzieścia dwa topodgórskie i górskie uzdrowiskapołudniowej Polski).Silnie zagrożone z tegopowodu są np. uzdrowiskaw Szczawnie, Dusznikach-Zdroju,Kudowie-Zdroju, Żegiestowie,gdzie trasy komunikacyjneprzecinają obszary kurortów. Podobniejest w Krakowie-Matecznym,Krakowie-Swoszowicach,Goczałkowicach, Cieplicach i innych,gdzie drogi o dużym natężeniu ruchukołowego przebiegają w sąsiedztwieobszarów A i B ochrony uzdrowiskowej.Deficyt zieleniBrak odpowiednio urządzonych i zagospodarowanychterenów zieleni, zarównow formie parków zdrojowych, parkówkinezyterapeutycznych, jak równieżprzestrzeni rekreacyjnych i sportowych,to jeden z ważniejszych problemów występującychw polskich uzdrowiskachwszystkich typów.Nieliczne uzdrowiska dolnośląskiemogą poszczycić się dużymi terenamizieleni, ale niestety nie zawsze odpowiedniozagospodarowanymi i konserwowanymi.Nierzadko w projektachplanów zagospodarowania przestrzennegowyłącza się je z obszarów ochronyuzdrowiskowej, jak np. ostatnio w LądkuZdroju. W większości polskich uzdrowisk,a nawet w tych, w których realizowanow ostatnich czterdziestu latach duży programbudownictwa sanatoryjnego, niepowstały prawie żadne nowe, urządzonetereny zieleni. Nadal obserwuje się tendencjedalszej zabudowy terenów parkowych,jak np. kuriozalny pomysł budowyw parku zdrojowym w Rabce tzw. MuzeumOrderu Uśmiechu — obiektu bardziejpotrzebnego dygnitarzom niż leczącymsię w uzdrowisku dzieciom.W wielu zdrojowiskach położonychz dala od obszarów silnie zurbanizowanychniedobory powierzchni parkówzdrojowych uzupełniają okoliczne lasy,które jednak nie są ani przystosowane,ani urządzone w sposób umożliwiającyprowadzenie pełnowartościowej terapii.Jednocześnie istniejące parki i terenyzieleni w wielu przypadkach są zaniedbane,z braku środków finansowych,nieodpowiednio konserwowane i pielęgnowane.Zdarzają się także przykłady uzdrowisk,zwłaszcza w grupie założeń scalonychz miastem, gdzie wskaźnik powierzchniparkowej na kuracjusza jestbardzo niski, np. w Rabce wynosi 15,6m 2 /osobę, a w Konstancinie 8,6 m 2 /osobę.W wielu tego typu miejscowościachparki zdrojowe są jedynymi przestrzeniamizieleni urządzonej w mieście,np. w Busku, Cieplicach, Szczawnicy,Szczawnie i innych.Rozpatrując walory przestrzenneuzdrowisk, warto zwrócić uwagę naatrakcyjność krajoznawczą tych miejscowościi ich najbliższego otoczenia.W sąsiedztwie wielu polskich uzdrowisk,z uwagi na walory krajobrazowo--przyrodnicze, ustanowiono obszaryspecjalnie chronione w formie parkównarodowych, parków krajobrazowychi obszarów krajobrazu chronionego.Znajdują się one w pobliżu uzdrowiskzarówno położonych w strefie wpływui oddziaływania wielkich miast, jak i regionówniepodlegających urbanizacji.Potrzeby będą rosnąćWydaje się, że w stosunku do istniejącychw kraju zasobów oraz potrzeb28