Sumarlandið - Land og saga

54 • Sumarlandið Sumarlandið • 55IðntréVinna við byggingar í ferðaþjónustuSmíðafyrirtækið Iðntréhefur meðfram öðru tekiðað sér viðhald og innréttingará alls um 30 hótelumog gistiheimilum. Iðntréhefur víða komið við hjáfyrirtækjum tengdumferðaþjónustu og einnigtekið að sér smíði inntréttingafyrir veitingahús.Það er mjög skemmtileg oggefandi vinna að taka þátt íuppbyggingu ferðaþjónustunnará Ísland,“ segir HermannGunnarsson, framkvæmdastjóriIðntré.Auk þess að vinna viðbyggingar í ferðaþjónustu tekurfyrirtækið að sér flest þausmíðaverkefni sem viðskiptavinirkoma með inn á borð til starfsmannanna.Iðntré var stofnaðárið 2002 en allir starfsmennirnirstörfuðu áður hjá Ingvariog Gylfa. „Hér starfa einungisfínir fagmenn sem geta smíðaðallt á milli himins og jarðar. Viðsérsmíðum líka húsgögn.“ Hermannsegir að þrátt fyrir kreppuhafi verið heilmikið að gera hjáfyrirtækinu en alltaf sé hægt aðbæta við verkefnum.Þjóðveldisbærinn opnardyr að fortíðinniNeðan Sámsstaðamúla íÞjórsárdal er Þjóðveldisbærinnsem reistur var ítilefni af 1100 ára afmæliÍslandsbyggðar og er hannopinn gestum og gangandialla daga á tímabilinufrá 1. júní – 1. septemberkl. 10:00 - 12:00 og 13:00– 18:00. Við gerð Þjóðveldisbæjarinsvar það einkumhaft í huga að byggja einsnákvæmlega og unnt varmeð hliðsjón af bæjarrústumsem fundist höfðu viðfornleifauppgröft á Stöngsem er innar í dalnum.Tilgangurinn með smíðibæjarins var að gera hannað eins konar safni sýnishornaaf smíð og verkmenntsem vitað er meðöruggri vissu að hefur veriðiðkuð á þjóðveldisöld.Talið er að í vikurgosi úrHeklu árið 1104 hafi vart færrien 20 bæir í Þjórsárdal farið íeyði. Meðal þeirra var fornbýliðStöng neðan við Gjána í Þjórsárdal.Við uppgröft norrænnafornleifafræðinga á staðnumárið 1939 fékkst mikill fróðleikurum hvernig skipan bæjarhúsaog útihúsa hefur verið áseinni hluta 11. aldar.Fljótlega eftir að Þjóðhátíðarnefndhóf störf sín kom framsú hugmynd að fá Hörð Ágústsson„fornhúsafræðing“ til að sjáum smíði líkans sem byggðistá rannsóknum hans á fornumhúsakosti. Jafnframt var stefntað því að reistur yrði bær í fullristærð fyrir þjóðhátíðarárið 1974.Svo fór að smíði Þjóðveldisbæjarinshófst það ár en ekki varlokið við að reisa hann fyrr enárið 1977. Kostnaður við gerðbæjarins var greiddur af forsætisráðuneytinu,Landsvirkjun ogGnúpverjahreppi.Þjóðveldisbænum var valinnstaður í grennd við rústirSkeljastaða og skiptist hann ískála, stofu, búr, anddyri, klefaog kamar. Skálinn var aðalhúsiðÞjóðveldisbærinn Stöng. Mynd: Rögnvaldur Guðmundssoná bænum. Þar unnu menn ýmisdagleg störf, en öðru fremurvar skálinn svefnstaður heimilisfólksins.Hins vegar er taliðað stofan hafi verið allt í senn,vinnustaður kvenna, dagstofa ogveisluhús. Bærinn ber þess vitniað húsakynni fornmanna voruekki ómerkilegir moldarkofar,heldur vandaðar og glæsilegarbyggingar.Árið 2000 var vígð lítil torfklæddstafkirkja við Þjóðveldisbæinní Þjórsárdal. Kirkjanvar smíðuð með hliðsjón afkirkju sem fannst við fornleifarannsóknirá Stöng 1986 - 1998,en við smíði hennar var einnigstuðst við ýmsar aðrar heimildirum kirkjur á fyrstu öldum kristniá Íslandi. Kirkjan er útkirkja fráStóra - Núpsprestakalli. Sömuaðilar kostuðu smíði kirkjunnarog gerð Þjóðveldisbæjarins, þ.e.forsætisráðuneytið, Landsvirkjunog Gnúpverjahreppur.Þjóðveldisbærinn og kirkjaneru eign íslenska ríkisinsog fer forsætisráðuneytið meðyfirstjórn og eigendaforræðiyfir þeim. Lengst af byggðistrekstur Þjóðveldisbæjarinsá innkomnum aðgangseyri ogaðstoð frá Landsvirkjun ogGnúpverjahreppi eftir atvikum.Með máldaga sem forsætisráðuneytið,Þjóðminjasafn Íslands,Skeiða- og Gnúpverjahreppurog Landsvirkjun gerðu með sérárið 2002 um rekstur og viðhaldÞjóðveldisbæjarins varmeð formlegum hætti gengiðfrá málefnum bæjarins með þvíað ráðuneytið leggur árlega 2/3til rekstrar og viðhalds bæjarinsauk endurbóta og Landsvirkjunleggur fram 1/3 árlega. Þar meðlauk því óvissuástandi sem ríkthafði um hann frá upphafi.Einnig kveður máldaginn áum að Landsvirkjun leggi semfyrr til ígildi tveggja stöðugildafyrir það tímabil sem Þjóðveldisbærinner opinn gestum í þvískyni að veita þeim nauðsynlegafræðslu og þjónustu einsog Landsvirkjun hefur gert fráþví starfsemi í bænum hófst.Þjóðminjasafnið leggur til ráðgjöfog aðra faglega aðstoðvegna viðhalds bæjarins ogþeirrar starfsemi sem þar ferfram án endurgjalds, og Skeiðaog Gnúpverjahreppur leggur tilalla nauðsynlega aðstoð vegnaskipulagsmála sem tengjastÞjóðveldisbænum og annast allarmerkingar og uppbyggingugönguleiða. Jafnframt leggurhreppurinn til fjármagn þegarsérstaklega stendur á.Varðveisla og dagleg stjórnÞjóðveldisbæjarins og kirkjunnarer í höndum hússtjórnarsem hefur umsjón með bænumog ber ábyrgð á allri starfsemií honum, rekstri og fjármálum.Í samræmi við máldagafyrir kirkju Þjóðveldisbæjarinsannast hússtjórnin umsjá kirkjunnar,rekstur og viðhald. Hússtjórniner skipuð til fjögurraára í senn.Opið alla daga frá 1. júní - 31.ágúst kl. 10 -18 .www.þjodveldisbaer.issími 488 7713