jakiemukolwiek nie udziela dwu razy przebaczenia.4. Święty Grzegorz mówi: „Czynić pokutę to opłakiwać grzechy uprzedniopopełnione i nie popełniać ich już na przyszłość"3; zaś św. Izydor: „Taki człowiek,który znowu popełnia to, co przed chwilą opłakiwał, jest raczej kpiarzem, a niepokutnikiem" 4. Jeśli więc ktoś prawdziwie pokutuje, grzeszyć już nie będzie. A więcponawianie pokuty jest niemożliwe.5. Pokuta podobnie jak i chrzest, czerpie swą moc z męki Chrystusa. Otóżchrztu nie ponawia się, ponieważ Chrystus cierpiał i umarł raz jeden. Z tej więc samejracji nie powinna być ponawiana pokuta.6. Święty Ambroży mówi: „że łatwość otrzymania przebaczenia pobudza dogrzechu". Jeśli więc Pan Bóg udziela nam często przebaczenia przez pokutę, to możeto wyglądać, że sam pobudza ludzi do grzechu i zdaje się delektować w grzechach. Ato nie zgadza się z Jego dobrocią. Pokuta nie może więc być ponawiana.Jednakże: Człowiek pobudza się do miłosierdzia przykładem miłosierdzia Bożego,według słów św. Łukasza: „Bądźcie więc miłosierni, jak i Ojciec wasz miłosiernyjest"6. Pan nasz zaś wymagał od swych uczniów takiego miłosierdzia, które by imkazało przebaczać braciom bardzo często grzechy przeciw nim popełniającym. Stąd,jak mówi św. Mateusz, Piotrowi pytającemu: „Panie, gdy brat mój zgrzeszy przeciwkomnie, ilekroć mam mu odpuścić? Aż do siedmiokroć?" 7. Jezus mu odpowiedział:„Nie powiadam ci aż do siedmiokroć, ale aż do siedemdziesięciu siedmiokroć" 8. Awięc także sam Bóg udziela bardzo często grzesznikom przebaczenia; tym bardziej, żesam pouczył nas, abyśmy się modlili: „Odpuść nam nasze winy, jako i myodpuszczamy naszym winowajcom" 9.Wykład. Na temat pokuty niektórzy błędne wygłaszali zdania mówiąc, żeczłowiek nie może uzyskać przez pokutę powtórnego przebaczenia swych grzechów.Byli między nimi tacy, np. Nowacjanie, którzy posunęli się aż do twierdzenia, że popierwszej pokucie, związanej ze chrztem św., grzesznik nie może odzyskać przezpokutę stanu łaski. Inni heretycy, o których mówi św. Augustyn10, uznawali, że pochrzcie świętym pokuta jest pożyteczna, ale tylko jeden raz. Podobne błędypowstawały, jak się zdaje, z dwóch przyczyn. Najpierw ci, którzy je głosili, mylili sięco do istoty samej pokuty. Ponieważ do prawdziwej pokuty niezbędna jest miłość, bez24
której grzechy nie mogą być zgładzone, sądzili, że miłości raz otrzymanej nie możnautracić, a tym samym i pokuty, jeśli jest prawdziwa, nie można usunąć przez grzech,żeby koniecznym było ją ponawiać. Lecz ten błąd odparto już wcześniej u, gdziewykazaliśmy, że z racji posiadania wolnej woli człowiek może utracić raz posiadanąmiłość, a stąd przez następny grzech po pokucie prawdziwej może zgrzeszyćśmiertelnie.Drugi błąd dotyczył oceny ciężkości grzechu. Sądzili, że grzech popełnionyprzez człowieka pokutującego, który już raz otrzymał przebaczenie, jest tak ciężki, żeodpuszczenie go nie jest możliwe. Lecz mylili się w tym podwójnie. Najpierw co dosamego grzechu, który po pierwotnie otrzymanym przebaczeniu, może być mniej lubwięcej ciężki, niż ów grzech uprzednio przebaczony. Jeszcze bardziej mylili sięodnośnie nieskończonego miłosierdzia Bożego, które przewyższa wszystkie grzechyludzkie, jakakolwiek by była ich ciężkość i liczba, według tego co mówi Psalm:„Zmiłuj się nade mną, Boże, według wielkiego miłosierdzia twego i według mnóstwalitości twoich zgładź nieprawość moją"12. Dlatego to potępia się słowa Kaina, którymówił: „Większa jest nieprawość moja niżbym miał odpuszczenia być godzien" lf.Miłosierdzie więc Boże nie zakłada granic przebaczenia ofiarowanego grzesznikompokutującym za grzechy. Stąd to zdanie w Księdze Kronik: „Ogromne i niepojęte jestmiłosierdzie obietnicy twojej, względem tych, którzy złość czynią" 34. Jest więcrzeczą oczywistą, że pokuta może być szereg razy ponawiana.Ad 1. Ponieważ u Żydów istniały pewne obmycia rytualne, za pomocą których moglisię oni oczyszczać po wiele razy ze swoich nieczystości, przeto niektórzy z Żydówsądzili, że w podobny sposób można stosować po kilka razy obmycie chrztu świętego.Święty Paweł, chcąc rozprószyć ten błąd, pisze do Żydów, że „ci, którzy raz sąoświeceni", mianowicie przez chrzest, „nie mogą dostąpić ponownego odnowieniaprzez pokutę'', mianowicie przez chrzest, który jest „obmyciem odrodzenia iodnowienia w Duchu Świętym" - jak to mówi list do Tytusa15. I rację tego podaje, amianowicie, że przez chrzest człowiek współumiera z Chrystusem. I dodaje te słowa:„Krzyżując powtórnie w sobie samym Syna Bożego".Ad 2. Święty Ambroży mówi tutaj o pokucie uroczystej, której się w Kościele niepowtarza poraź drugi, jak to zobaczymy niżej"16.25
- Page 1 and 2: ŚW. TOMASZ Z AKWINUSUMA TEOLOGICZN
- Page 3 and 4: ZAGADNIENIE 84SAKRAMENT POKUTYPo tr
- Page 5 and 6: lecznicze; inne znów polegają na
- Page 7 and 8: się św. Pawła: „Bo wszyscy (w
- Page 9 and 10: widać z tego co mówi Księga Przy
- Page 11 and 12: Jednakże, lepiej można by wyjaśn
- Page 13 and 14: Artykuł 5CZY SAKRAMENT TEN JEST KO
- Page 15 and 16: udowli duchowej pokuta jest fundame
- Page 17 and 18: „Cóżem uczynił" l.Nie było wi
- Page 19 and 20: czerpiącej swą moc z Jego męki.
- Page 21 and 22: Ad 2. Pokuta wewnętrzna i równocz
- Page 23: komuś nie podobać, że zgrzeszył
- Page 27 and 28: ZAGADNIENIE 85CNOTA POKUTYMamy tera
- Page 29 and 30: lecz jest to po prostu chwalebne uc
- Page 31 and 32: dokonanie na sobie pomsty jest akte
- Page 33 and 34: moralnymi. Z samego faktu, że poku
- Page 35 and 36: widzimy ze słów poprzednich. A wi
- Page 37 and 38: pierwszeństwo natury nad aktem dru
- Page 39 and 40: Wykład: To, że jakiś grzech nie
- Page 41 and 42: złość swoją, za którą mówił
- Page 43 and 44: yć oddzielnie odpuszczone przez sa
- Page 45 and 46: dzięki której zostaje odpuszczony
- Page 47 and 48: przysługuje łasce współdziałaj
- Page 49 and 50: wypadku Marii Magdaleny 7. Innym zn
- Page 51 and 52: konieczności, że bez niego odpusz
- Page 53 and 54: starannego rachunku sumienia.Ad 1.
- Page 55 and 56: daje łaska, co dokonywuje się prz
- Page 57 and 58: powinność kary bywa odpuszczona p
- Page 59 and 60: św. Beda mówi: „Ten wiersz zas
- Page 61 and 62: wystarczającą przyczyną odpuszcz
- Page 63 and 64: mu odpuszczony przez chrzest"1. Co
- Page 65 and 66: Artykuł 3CZY WINA WYPŁYWAJĄCA Z
- Page 67 and 68: Artykuł 4CZY NIEWDZIĘCZNOŚĆ, B
- Page 69 and 70: Arystotelesa w pierwszej księdze E
- Page 71 and 72: aktywności, otrzymują go w stosun
- Page 73 and 74: którzy z miłosierdzia Pańskiego
- Page 75 and 76:
przebaczenia, lecz z powodu surowo
- Page 77 and 78:
Artykuł 5CZY UCZYNKI DOBRE, UMORZO
- Page 79 and 80:
2. Gdy się usunie przyczynę, usuw
- Page 81 and 82:
ZAGADNIENIE 90O CZĘŚCIACH POKUTY
- Page 83 and 84:
3. Pokuta przeciwstawia się grzech
- Page 85 and 86:
pokuty. Lecz to jest niemożliwe, b
- Page 87 and 88:
ozmaitych rodzajów poprawy, jaką
- Page 89 and 90:
12) 5. 22.13) q. 62a . 1.14) Mt 16,
- Page 91 and 92:
20) ad Selencianum. ep. 265.21) a.
- Page 93 and 94:
3) Cap. 2.4) 6, 21.5) De vera et fa
- Page 95 and 96:
7) Homil. 33 in Ev.8) 1-2 q. 82, a.
- Page 97 and 98:
2) 1 Kor 3, 15.3) ep. 265.Q. 87 a.
- Page 99 and 100:
6) 1-2, q. 113, a. 8.7) q. 86, a. 6
- Page 101 and 102:
Q. 90 a. 3.1) q. 84, a. 2.2) a. 2,
- Page 103 and 104:
ierzmowanie i kapłaństwo wyciskaj
- Page 105 and 106:
substantia". Chrystus nie wyznaczy
- Page 107 and 108:
uświęcaniu się i zbawianiu pomag
- Page 109 and 110:
duszy z powodu popełnionych grzech
- Page 111 and 112:
zjednoczyć, trzeba się najpierw o
- Page 113 and 114:
nienawidzi grzechu gdyż jest on sp
- Page 115 and 116:
trudne i przykre dla natury ludzkie
- Page 117 and 118:
Q. 86, a. 1, ad 3. (1) Grzechy prze
- Page 119 and 120:
nadprzyrodzony - łaskę uświęcaj
- Page 121 and 122:
zaczyna. Grzeszący dlatego zrywa z
- Page 123 and 124:
ono całkowite, czy częściowe, st
- Page 125 and 126:
mieści się - implicite - akt skru
- Page 127 and 128:
Q. 87, a. 4. (5) Niemożliwą jest
- Page 129 and 130:
znaczeniu ścisłym) za sadza się
- Page 131 and 132:
działania sakramentu (rozgrzeszeni
- Page 133 and 134:
motywów szlachetnych, od tego rodz
- Page 135 and 136:
Kto dłuższy czas dalekim był od
- Page 137:
Q. 90, 4. (2) Cnota pokuty, w przec