który jest tylko skutkiem sakramentalnym: „restantum" - jak wyjaśniono wyżej5. Lecztych trzech elementów nie znajdujemy w pokucie. A zatem pokuta nie jestsakramentem.Jednakże, pokuta, podobnie jak chrzest, służy do oczyszczenia nas z grzechów.Dlatego to św. Piotr powiedział do Szymona Czarnoksiężnika: „Pokutujże więc zazłość twoją" 6. Otóż skoro chrzest jest sakramentem, jak wyżej powiedziano7, zatem ipokuta jest sakramentem z tej samej racji.Wykład. Święty Grzegorz mówi w wyżej cytowanym rozdziale, że „sakramentpolega na pewnym obrzędzie, dokonywującym się w ten sposób, że otrzymujemy wnim symbolicznie to, co mamy otrzymać święcie". Otóż, jasną jest rzeczą, że obrzędsakramentu pokuty dokonywuje się właśnie w ten sposób, iż oznacza coś świętego,zarówno ze strony pokutującego grzesznika, jak i rozgrzeszającego kapłana.Pokutujący bowiem grzesznik okazuje istotnie przez wszystko, co czyni i mówi, żeserce jego jest już oderwane od grzechu; a czyny i słowa kapłana skierowane dopokutującego grzesznika wyrażają odpuszczenie grzechów przez Boga. Stąd oczywistąjest rzeczą, że pokuta praktykowana w Kościele jest sakramentem.Ad 1. Wyrażenie „rzeczy materialne" należy rozumieć w sensie szerokim,obejmującym nawet zewnętrzne czynności widzialne. Takie właśnie czynności są womawianym przez nas sakramencie tym,, czym jest woda przy chrzcie lub krzyżmoprzy bierzmowaniu. Należy zauważyć, że w tych sakramentach, które udzielają łaskiprzewyższającej ze wszech miar możliwości ludzkie, posługujemy się materią wziętą zzewnątrz nas; tak jest przy chrzcie, w którym otrzymuje się pełne odpuszczeniegrzechów zarówno co do winy, jak i co do kary; tak samo przy bierzmowaniu, którezlewa na nas pełnię Ducha Świętego; oraz przy ostatnim namaszczeniu, w którymotrzymujemy doskonałe zdrowie duchowe, wypływające z mocy Chrystusowej jako zeswego źródła zewnętrznego. Stąd, jeżeli przy udzielaniu tych sakramentów są pewneczynności ludzkie, nie są one jednak istotną materią sakramentu, [lecz tylkodyspozycją. Przeciwnie zaś, w sakramentach, których skutek odpowiada czynomludzkim, te czyny ludzkie, podpadające zewnętrznie pod zmysły, stanowią materięsakramentu. Tak właśnie rzecz się ma w sakramencie pokuty i małżeństwa. Podobniejak przy lekarstwach cielesnych, niektóre z nich są zewnętrzne, np. <strong>pl</strong>astry, napoje4
lecznicze; inne znów polegają na czynnościach tych, którzy chcą się wyleczyć, np. naćwiczeniach różnego rodzaju. (5)Ad 2. W sakramencie, których materię stanowią rzeczy dotykalne, wymagany jestwarunek, by były one używane przez kapłana, który występuje zamiast osobyChrystusa, by w ten sposób zaznaczyć, że doskonałość mocy działającej w tymsakramencie pochodzi od Chrystusa. Lecz, jak żeśmy to wyżej powiedzieli 8, wsakramencie pokuty czynności samego penitenta, płynące z natchnieniawewnętrznego, zajmują miejsce materii. A zatem, już nie sam kapłan, lecz Bóg, przezswoje wewnętrzne działanie używa tej materii. Jednakże do kapłana należy ostatecznewykończenie tego sakramentu przez "udzielenie penitentowi rozgrzeszenia.Ad 3. W sakramencie pokuty również znajduje się ów element będący „samym tylkosakramentem", a mianowicie: wykonanie zewnętrznych czynności, zarówno przezgrzesznika pokutującego, jak i przez kapłana rozgrzeszającego; drugim elementem,będącym równocześnie „skutkiem sakramentalnym i sakramentem", jest wewnętrznaskrucha grzesznika;trzecim elementem, będącym samym tylko „skutkiem" sakramentalnym, a nie„sakramentem", jest odpuszczenie grzechów. Pierwszy element, brany w swej całości,jest przyczyną drugiego. Pierwszy zaś w łączności z drugim, stanowią przyczynętrzeciego.Artykuł 2CZY GRZECHY STANOWIĄ MATERIĘ WŁAŚCIWA TEMU <strong>SAKRAMENT</strong>OWI?Wydaje się, że nie:1. Istotnie bowiem, materia w innych sakramentach uświęcona bywa przez pewnesłowa i w ten sposób staje się zdolną uzyskać skutek sakramentalny. Natomiastgrzechy nie mogą być uświęcone, ponieważ są przeciwne skutkowi sakramentu, jakimjest łaska gładząca grzechy. Grzechy zatem nie mogą być właściwą materią tegosakramentu.2. Święty Augustyn mówi w Księdze o Pokucie: „Nikt nie może rozpocząć życianowego, jeśli dawnego życia nie obżałował 1. Otóż do życia starego człowieka należąnie tylko grzechy, ale i kura za nie należna w życiu obecnym. A więc grzechy niemogą być materią właściwą temu sakramentowi.5
- Page 1 and 2: ŚW. TOMASZ Z AKWINUSUMA TEOLOGICZN
- Page 3: ZAGADNIENIE 84SAKRAMENT POKUTYPo tr
- Page 7 and 8: się św. Pawła: „Bo wszyscy (w
- Page 9 and 10: widać z tego co mówi Księga Przy
- Page 11 and 12: Jednakże, lepiej można by wyjaśn
- Page 13 and 14: Artykuł 5CZY SAKRAMENT TEN JEST KO
- Page 15 and 16: udowli duchowej pokuta jest fundame
- Page 17 and 18: „Cóżem uczynił" l.Nie było wi
- Page 19 and 20: czerpiącej swą moc z Jego męki.
- Page 21 and 22: Ad 2. Pokuta wewnętrzna i równocz
- Page 23 and 24: komuś nie podobać, że zgrzeszył
- Page 25 and 26: której grzechy nie mogą być zgł
- Page 27 and 28: ZAGADNIENIE 85CNOTA POKUTYMamy tera
- Page 29 and 30: lecz jest to po prostu chwalebne uc
- Page 31 and 32: dokonanie na sobie pomsty jest akte
- Page 33 and 34: moralnymi. Z samego faktu, że poku
- Page 35 and 36: widzimy ze słów poprzednich. A wi
- Page 37 and 38: pierwszeństwo natury nad aktem dru
- Page 39 and 40: Wykład: To, że jakiś grzech nie
- Page 41 and 42: złość swoją, za którą mówił
- Page 43 and 44: yć oddzielnie odpuszczone przez sa
- Page 45 and 46: dzięki której zostaje odpuszczony
- Page 47 and 48: przysługuje łasce współdziałaj
- Page 49 and 50: wypadku Marii Magdaleny 7. Innym zn
- Page 51 and 52: konieczności, że bez niego odpusz
- Page 53 and 54: starannego rachunku sumienia.Ad 1.
- Page 55 and 56:
daje łaska, co dokonywuje się prz
- Page 57 and 58:
powinność kary bywa odpuszczona p
- Page 59 and 60:
św. Beda mówi: „Ten wiersz zas
- Page 61 and 62:
wystarczającą przyczyną odpuszcz
- Page 63 and 64:
mu odpuszczony przez chrzest"1. Co
- Page 65 and 66:
Artykuł 3CZY WINA WYPŁYWAJĄCA Z
- Page 67 and 68:
Artykuł 4CZY NIEWDZIĘCZNOŚĆ, B
- Page 69 and 70:
Arystotelesa w pierwszej księdze E
- Page 71 and 72:
aktywności, otrzymują go w stosun
- Page 73 and 74:
którzy z miłosierdzia Pańskiego
- Page 75 and 76:
przebaczenia, lecz z powodu surowo
- Page 77 and 78:
Artykuł 5CZY UCZYNKI DOBRE, UMORZO
- Page 79 and 80:
2. Gdy się usunie przyczynę, usuw
- Page 81 and 82:
ZAGADNIENIE 90O CZĘŚCIACH POKUTY
- Page 83 and 84:
3. Pokuta przeciwstawia się grzech
- Page 85 and 86:
pokuty. Lecz to jest niemożliwe, b
- Page 87 and 88:
ozmaitych rodzajów poprawy, jaką
- Page 89 and 90:
12) 5. 22.13) q. 62a . 1.14) Mt 16,
- Page 91 and 92:
20) ad Selencianum. ep. 265.21) a.
- Page 93 and 94:
3) Cap. 2.4) 6, 21.5) De vera et fa
- Page 95 and 96:
7) Homil. 33 in Ev.8) 1-2 q. 82, a.
- Page 97 and 98:
2) 1 Kor 3, 15.3) ep. 265.Q. 87 a.
- Page 99 and 100:
6) 1-2, q. 113, a. 8.7) q. 86, a. 6
- Page 101 and 102:
Q. 90 a. 3.1) q. 84, a. 2.2) a. 2,
- Page 103 and 104:
ierzmowanie i kapłaństwo wyciskaj
- Page 105 and 106:
substantia". Chrystus nie wyznaczy
- Page 107 and 108:
uświęcaniu się i zbawianiu pomag
- Page 109 and 110:
duszy z powodu popełnionych grzech
- Page 111 and 112:
zjednoczyć, trzeba się najpierw o
- Page 113 and 114:
nienawidzi grzechu gdyż jest on sp
- Page 115 and 116:
trudne i przykre dla natury ludzkie
- Page 117 and 118:
Q. 86, a. 1, ad 3. (1) Grzechy prze
- Page 119 and 120:
nadprzyrodzony - łaskę uświęcaj
- Page 121 and 122:
zaczyna. Grzeszący dlatego zrywa z
- Page 123 and 124:
ono całkowite, czy częściowe, st
- Page 125 and 126:
mieści się - implicite - akt skru
- Page 127 and 128:
Q. 87, a. 4. (5) Niemożliwą jest
- Page 129 and 130:
znaczeniu ścisłym) za sadza się
- Page 131 and 132:
działania sakramentu (rozgrzeszeni
- Page 133 and 134:
motywów szlachetnych, od tego rodz
- Page 135 and 136:
Kto dłuższy czas dalekim był od
- Page 137:
Q. 90, 4. (2) Cnota pokuty, w przec