mówimy o dźwięku cytry, że jest to głos martwy. Rozróżnienie, czy uczynek jestmartwy czy ożywiony, dokonuje się na podstawie porównania źródeł, z jakich onwypływa. Te same uczynki nie mogą dwa razy pochodzić z jakiegoś źródła, sąbowiem rzeczywistością, która przemija i nie może się stawać na nowo to samoindywidualnie. Niemożliwą jest więc rzeczą, by uczynki martwe zostały ożywioneprzez pokutę.Ad 1. W rzeczach naturalnych, to, co jest martwe, jak i to, co utraciło życie, nie ma wsobie pierwiastka życiodajnego. Lecz jeśli chodzi o uczynki, które uważamy zaumorzone, nie są one takimi ze względu na źródło życia, z którego wypłynęły, lecz zracji zewnętrznej przeszkody; natomiast uczynki martwe nazwane są tak ze względuna źródło swego pochodzenia. Nie zachodzi więc tu podobna racja.Ad 2. Uczynki dobre ze swej natury, lecz spełnione bez miłości, uważane są zamartwe, ponieważ z powodu braku miłości i łaski brak im pierwiastka życiodajnego.Pokuta, która po nich następuje, nie może im tego braku uzupełnić. A zatem racjapodana nie jest rozstrzygającą.Ad 3. Bóg pamięta o dobrych uczynkach, spełnionych w stanie grzechu, nie po to by jenagrodzić życiem wiecznym, bo ono jest nagrodą jedynie uczynków żywych, czylispełnionych w miłości, lecz po to, by dać za nie nagrodę doczesną, jak to mówi świętyGrzegorz w Homilii o bogaczu i Łazarzu: „Gdyby ten bogacz nie uczynił był za życiajakiegoś dobra i nie otrzymał za nie nagrody na tym świecie, to Abraham nie mógłbymu był powiedzieć: „Otrzymałeś dobra za twego życia" 7. Albo też można takpojmować, że to wyjedna mu sąd łagodniejszy. Stąd słowa św. Augustyna: „Niemożemy powiedzieć o jakimś schizmatyku umęczonym, że lepiej by mu było uniknąćwszystkich tych cierpień przez zaparcie się Chrystusa. Powinniśmy, przeciwnie,myśleć, że jego sąd będzie łagodniejszy, niż gdyby wyparł się Chrystusa i nic niewycierpiał. Zdanie świętego Pawła, że „Choćbym wydał ciało moje tak, iżbym gorzał,a miłości bym nie miał, nic mi to nie pomoże", należy rozumieć w tym sensie, że nicnie pomoże, jeśli chodzi o życie wieczne, lecz nie co do ulgi w wyroku ostatecznegopotępienia'9.80
ZAGADNIENIE 90O CZĘŚCIACH <strong>POKUTY</strong> W OGÓLNOŚCIMamy teraz powiedzieć o częściach pokuty, najpierw w ogólności, potem okażdej części poszczególnie.Na temat pierwszego punktu wysuwają się cztery zagadnienia: 1. Czy pokutaskłada się z jakichś części? 2. Ile ich jest? 3. Jaka jest ich natura? 4. Czy pokuta dzielisię na części subiektywne?Artykuł 1CZY POWINNO SIĘ DZIELIĆ POKUTĘ NA JAKIEŚ CZĘŚCI?Wydaje się, że pokuty nie należy dzielić na części.1. Sakramenty są rzeczywistościami, „w których moc Boża w sposób tajemniczysprawia nasze zbawienie" 1. A wiemy, że moc Boża jest czymś jednolitym i prostym.Ponieważ zaś pokuta jest sakramentem, nie wydaje się, by należało jej przypisywaćjakieś części.2. Pokuta jest równocześnie cnotą i sakramentem. Otóż jako cnota nie składa sięona z części, ponieważ cnota jest pewnego rodzaju sprawnością, która jest prostymprzymiotem ducha. Nie wydaje się też, by należało przypisywać jakieś części pokucie jako sakramentowi, nie odróżniamy bowiem żadnych części w chrzcie św. lub winnych sakramentach. Nie powinno się ich zatem przypisywać i pokucie.3. Materią pokuty jest grzech, jak wyżej powiedziano 2. Otóż nie rozróżnia sięczęści w grzechu. A zatem nie powinno się też ich rozróżniać w pokucie.Jednakże: części są to różne elementy, składające się na integralną doskonałość danejrzeczy. Otóż na całkowitą doskonałość pokuty składa się kilka rzeczy, mianowicieskrucha, spowiedź i zadośćuczynienie. A więc pokuta ma swoje części.Wykład: Części jakiejś rzeczy są to elementy powstałe z materialnego podziałucałości tej rzeczy. Części bowiem są tym względem całości, czym materia jest dlaformy. Dlatego to w drugiej Księdze Fizyki części są zaliczone do rodzaju przyczynymaterialnej, natomiast całość do przyczyny formalnej. Wszędzie więc, gdzie ze stronymaterii istnieje jakaś wielorakość, należy znaleźć jakąś rację rozróżnienia części. Otóżpowiedziano wyżej 4, że w sakramencie pokuty akty ludzkie odgrywają rolę materii.81
- Page 1 and 2:
ŚW. TOMASZ Z AKWINUSUMA TEOLOGICZN
- Page 3 and 4:
ZAGADNIENIE 84SAKRAMENT POKUTYPo tr
- Page 5 and 6:
lecznicze; inne znów polegają na
- Page 7 and 8:
się św. Pawła: „Bo wszyscy (w
- Page 9 and 10:
widać z tego co mówi Księga Przy
- Page 11 and 12:
Jednakże, lepiej można by wyjaśn
- Page 13 and 14:
Artykuł 5CZY SAKRAMENT TEN JEST KO
- Page 15 and 16:
udowli duchowej pokuta jest fundame
- Page 17 and 18:
„Cóżem uczynił" l.Nie było wi
- Page 19 and 20:
czerpiącej swą moc z Jego męki.
- Page 21 and 22:
Ad 2. Pokuta wewnętrzna i równocz
- Page 23 and 24:
komuś nie podobać, że zgrzeszył
- Page 25 and 26:
której grzechy nie mogą być zgł
- Page 27 and 28:
ZAGADNIENIE 85CNOTA POKUTYMamy tera
- Page 29 and 30: lecz jest to po prostu chwalebne uc
- Page 31 and 32: dokonanie na sobie pomsty jest akte
- Page 33 and 34: moralnymi. Z samego faktu, że poku
- Page 35 and 36: widzimy ze słów poprzednich. A wi
- Page 37 and 38: pierwszeństwo natury nad aktem dru
- Page 39 and 40: Wykład: To, że jakiś grzech nie
- Page 41 and 42: złość swoją, za którą mówił
- Page 43 and 44: yć oddzielnie odpuszczone przez sa
- Page 45 and 46: dzięki której zostaje odpuszczony
- Page 47 and 48: przysługuje łasce współdziałaj
- Page 49 and 50: wypadku Marii Magdaleny 7. Innym zn
- Page 51 and 52: konieczności, że bez niego odpusz
- Page 53 and 54: starannego rachunku sumienia.Ad 1.
- Page 55 and 56: daje łaska, co dokonywuje się prz
- Page 57 and 58: powinność kary bywa odpuszczona p
- Page 59 and 60: św. Beda mówi: „Ten wiersz zas
- Page 61 and 62: wystarczającą przyczyną odpuszcz
- Page 63 and 64: mu odpuszczony przez chrzest"1. Co
- Page 65 and 66: Artykuł 3CZY WINA WYPŁYWAJĄCA Z
- Page 67 and 68: Artykuł 4CZY NIEWDZIĘCZNOŚĆ, B
- Page 69 and 70: Arystotelesa w pierwszej księdze E
- Page 71 and 72: aktywności, otrzymują go w stosun
- Page 73 and 74: którzy z miłosierdzia Pańskiego
- Page 75 and 76: przebaczenia, lecz z powodu surowo
- Page 77 and 78: Artykuł 5CZY UCZYNKI DOBRE, UMORZO
- Page 79: 2. Gdy się usunie przyczynę, usuw
- Page 83 and 84: 3. Pokuta przeciwstawia się grzech
- Page 85 and 86: pokuty. Lecz to jest niemożliwe, b
- Page 87 and 88: ozmaitych rodzajów poprawy, jaką
- Page 89 and 90: 12) 5. 22.13) q. 62a . 1.14) Mt 16,
- Page 91 and 92: 20) ad Selencianum. ep. 265.21) a.
- Page 93 and 94: 3) Cap. 2.4) 6, 21.5) De vera et fa
- Page 95 and 96: 7) Homil. 33 in Ev.8) 1-2 q. 82, a.
- Page 97 and 98: 2) 1 Kor 3, 15.3) ep. 265.Q. 87 a.
- Page 99 and 100: 6) 1-2, q. 113, a. 8.7) q. 86, a. 6
- Page 101 and 102: Q. 90 a. 3.1) q. 84, a. 2.2) a. 2,
- Page 103 and 104: ierzmowanie i kapłaństwo wyciskaj
- Page 105 and 106: substantia". Chrystus nie wyznaczy
- Page 107 and 108: uświęcaniu się i zbawianiu pomag
- Page 109 and 110: duszy z powodu popełnionych grzech
- Page 111 and 112: zjednoczyć, trzeba się najpierw o
- Page 113 and 114: nienawidzi grzechu gdyż jest on sp
- Page 115 and 116: trudne i przykre dla natury ludzkie
- Page 117 and 118: Q. 86, a. 1, ad 3. (1) Grzechy prze
- Page 119 and 120: nadprzyrodzony - łaskę uświęcaj
- Page 121 and 122: zaczyna. Grzeszący dlatego zrywa z
- Page 123 and 124: ono całkowite, czy częściowe, st
- Page 125 and 126: mieści się - implicite - akt skru
- Page 127 and 128: Q. 87, a. 4. (5) Niemożliwą jest
- Page 129 and 130: znaczeniu ścisłym) za sadza się
- Page 131 and 132:
działania sakramentu (rozgrzeszeni
- Page 133 and 134:
motywów szlachetnych, od tego rodz
- Page 135 and 136:
Kto dłuższy czas dalekim był od
- Page 137:
Q. 90, 4. (2) Cnota pokuty, w przec