Konflikti i Kosov‘s Ð Pasojat p‘r Mjedisin & Vendbanimet civileNovi Beograd (shih hartën nr. 20)Impianti i energjisë dhe i ngrohjes qëndrore në Novi Beograd furnizon me energji përngrohje dhe elektricitet afër 1 milionë vetë, në Beograd. Ai është ndërtuar në brigjete lumit Sava, pranë bashkërrjedhjes së lumit Sava me Danubin. Gjatë goditjeve ajroretë NATO-s, u shkatërruan tetë rezervuare depozitimi për vaj të rëndë dhe një rezervuarqë kishte benzinë. Rezervuari i benzinës dhe të shtatë rezervuaret e vajit ugoditën drejtpërsëdrejti, pra shumica e përmbajtjes u dogj gjatë një periudhe shumëtë shkurtër kohe. U tha se në lumin Sava ishin derdhur 2 deri në 3 tonë vaj i rëndë.Sipas njoftimeve të marra gjatë vizitës së BTF, më 26 korrik, nuk u vunë re prurje uji,apo të çara, në afërsi të drejtpërdrejt të impiantit. Meqënëse goditjet ajrore u bënë ngafundi i stinës së ngrohjes, shumica e rezervuareve të depozitimit në kohën e bombardimitishin pothuajse bosh.Të gjithë rezervuaret e depozitimit ishin ndërtuar në basene prej betoni, të vendosurnjeri pas tjetrit, pra shumica e naftës bruto dhe e benzinës nuk mund të depërtontenë tokë. Në disa raste, veshja e brëndshme prej betoni ishte depërtuar drejtpërdrejtnga raketat, ose ishin krijuar të çara, si rezultat i nxehtësisë së zjarrit. Në këtovende, mbase ka depërtuar vaj ose benzinë në tokë, poshtë veshjes prej betoni.Ndoshta është parë shumë pak vaj bruto, në basenet prej betoni dhe rreth tyre, si dhembi tokë dhe në/rreth rajonit të depozitimit. Nuk kishte shënja vaji, në ujin e lumitose në bregun e lumit.U morën mostra të gazit të tokës në thellësi prej 2,0 m et 3,8 metra, në një vendmidis rezervuarit të benzinës dhe lumit Sava. Nuk mund të gjendet lista e shifrave tëujit dhe si rrjedhim nuk u mor mostër e ujrave nëntokësore. Rezultatet e analizave tëgazit të tokës treguan një koncentrimshumë të lartë të avullit të benzinës nëtokë (më tepër se 240.000 mg/ l), duketreguar se toka dhe ujrat nëntokësore, mesa duket janë të infektuara me benzinë.Natyrisht, ky infektim mund të jetë njëpasojë e goditjes ajrore të NATO-s.Megjithatë, një përqindje e ndotjesmund të jetë rezultat i incidenteve qëkanë ndodhur para konfliktit të Kosovës.Ka mundësi që ujrat nëntokësore tëinfektuara (dhe benzina në fazën e lirë) tëkenë arritur lumin Sava. Sipas njoftimevetë disponueshme, duket se ky infektimnuk përbën ndonjë rrezik të drejtpërdrejtëpër shëndetin e njeriut, por është emundshme që tek Sava, të lokalizohenpasoja për ekologjinë.HARTA (20) Vendndodhja e Novi Beogradit dhe ObrenovaçitHungaryCroatiaTuzlaBosnia andHerzegovinaSarajevoFruska GoraNational parkSabac PoljaneBeogradObrenovacSmederevo PozarevacLoznicaBaricObrenovacPljevljaPribojZlatiborMountainsKolasinMONTENEGROPodgoricaCetinjeLakeSkadarVojvodinaNovi SadNovi BeogradStremska-MitrovicaAlbaniaTiranaSERBIANovi PazarKragujevacZastava car factoryCacakDakovicaKraljevoFuel depotKopaonikNational ParkPrizrenMitrovicaKrusevacProkupljeKosovoPristinaBorOil depotLeskovacMacedoniaVranjeRomaniaZajecarPrahavoFuel depotNegotimNisTransformer factoryPirotIron GateDamBulgaria5 6 57
<strong>5K</strong>onkluzionet kryesore t‘ Misioneve Teknike t‘ BTF dhe t‘ Grupit t‘ vler‘simitKrahina e Obrenova it (shih hartën nr. 20)Menjëherë pas konfliktit, në RFJ pati shira të shumta dhe përmbytje. U përmbytënpjesërisht tre fshatra në komunën e Obrenovacit (Poljanë, Konaticë et Drazevaç), dhebanorët pohuan se kishte një shtresë të hollë nafte mbi ujë. Impiantet dhe stacionet eshndrimit të energjisë termike në Urovci, afër Obrenovaçit dhe Veliki Crjleni afërLazarevaçit ishin dëmtuar gjatë goditjeve ajrore dhe ishte përhapur paniku se vaji ikëtij shndruesi energjie që përmbante ndoshta PCB, ishte derdhur dhe ishte përhapur,nëpërmjet vërshimit të ujit.Kur ekipi i BTF vizitoiPoljane, uji ishte zbrapsur, pordukej qartë nga shtëpitë dhefushat bujqësore se rajoni ishtepërmbytur. Ekipi i BTF morimostra nga toka, uji dhe llumi ilumit Peshtan. Rezultatet tregojnëse nuk ka vaj PCB, të përhapurdhe nuk ka nivele alarmante tëndotjes.Prahova(shih hartën nr. 21)Ekipi i BTF visitoi rezervuarin enaftës ‘Jugopetrol’, i cili ndodhetnë buzë të Danubit, në kufi midisRFJ dhe Rumanisë.Të dy rezervuaret e naftës dhestacioni i shndrimit të energjisë, tëvendosur në hyrje të qendrës, ushkatërruan plotësisht. Shumica enëntë rezervuareve të depozitimittë naftës ishte bosh, dhe të tjerëkishin vetëm një sasi të vogëlnafte, në kohën e goditjeve ajrore.Misionet e BTF vizituan rajone bujqësore pranë qendrave të godituraFoto: BTFCilësia e lartë e punimeve dhe e ndërtimit kishin ndihmuar në minimizimin e përhapjes,në një mjedis më të gjërë. Nga 2500 m 3 naftë të përhapur, disa metra ishin djegur,disa të tjera kishin mbetur në qendër, por disa, sipas pohimeve, ishin derdhur nëDanub.Rezultatet e mostrave të BTF treguan se asnjë vaj nuk kishte përmbajtje PCB,dhe si rrjedhim nuk mund të lëshohej dyoksinë gjatë djegies. Ndonjë ndotje e ajritdhe e tokës mund të jenë rezultat i afërsisë me mjediset e ndotura.